Getty ImagesLadakh’ın başşehri Leh
Çin, 20 dövüş sporu eğitmenini güvenlik güçlerini eğitmesi için Tibet platosuna gönderdiğini açıkladı.
Pekin idaresi bu kararın nedenini açıklamadı fakat karar statüsü tartışmalı Ladakh kesiminde Hindistan ve Çin orduları arasındaki çatışmanın akabinde geldi.
İki nükleer güç olan Çin ve Hindistan, Ladakh yerindeki Galwan Vadisi’nde 15 Haziran’da meydana gelen çatışma nedeniyle birbirini suçluyor.
Hindistan çatışmada 20 erinin öldüğünü açıklarken, Çin kayıplarına dair bir açıklama yapmadı.
Bu, hudut kesiminde 45 yıldır yaşanan birinci ölümcül çatışma oldu.
ReutersGalwan Vadisi’nin uydu fotoğrafıHer iki taraf da çatışmada tek bir kurşun bile sıkılmadığında ısrarlı. Hint yetkililer çıplak elle dövüşüldüğünü, demir çubuk ve taş kullanıldığını anlatıyor.
1996’da yapılan bir itilafa nazaran iki taraf da yerde silah ya da patlayıcı bulunduramıyor.
Hong Kong basınına nazaran, dövüş sporu eksperlerinin görevlendirildiği Çin basınında birinci olarak 20 Haziran’da duyuruldu.
Çin devlet televizyonu CCTV, Enbo Dövüş Kulübü’nden 20 eğitmenin Tibet’in başşehri Lhasa’da konuşlanacağını açıkladı fakat görevlendirilme nedenleri hakkında detay vermedi.
15 Haziran’daki çatışma ile ilgili Çin Dışişleri Bakanlığı Hint erlerinin sonu iki sefer ihlal ettiğini, başkaca Çin erlerine saldırdığını ve provokasyonda bulunduğunu argüman etti.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı ise Çin’in üzerinde uzlaşılan Fiili Denetim Sonları mutabakatını ihlal ettiğini öne sürdü.
Yerdeki gerginliğin geçmişi nedir?
Hindistan ve Çin 3 bin 440 kilometrelik bir hududa sahip ve bu hudut boyunca mahal konum çözümlenmemiş egemenlik tezleri var.
Çin 1950’den bu yana, Hindistan ile İngiltere sömürgesi olduğu periyotta çizilmiş sonları tanımayı reddediyor.
Hindistan’ın Güney Tibet diye isimlendirdiği Arunaçal Pradeş eyaletinin tamamında da hak sav ediyor.
Başkaca karşılıklı sonun bir çok kısmında tarafların anlaşamadığı noktalar var.
Ladakh ortamında hudut meydanının dağlık, buz kaplı ve akarsularla, göllerle bölünen bir alan olması, hattın net bir halde belirlenmesini iyice zorlaştırıyor.
Hindistan Çin’i Ladakh’daki Galwan Vadisi’ne binlerce asker konuşlandırmakla suçluyor ve Çin’in, 38 bin kilometrekarelik Hint toprağını işgal ettiğini öne sürüyor.
EPAHindistan ve Çin geçmişte sırf bir defa, 1962’de savaşmış, Hindistan ağır bir yenilgi yaşamıştı.
Çin’in Hindistan’ın kuzeydoğusuna girmesiyle başlayan savaşta iki taraftan yekun 2 binden fazla er ömrünü yitirmişti.
4 bin 250 metre yükseklikteki dağlık bir coğrafyada bir ay kadar süren savaşın akabinde ateşkes mutabakatı imzalanmış ve iki devlet, savaş öncesi hudutlarına dönmüştü.
Son 30 yıl içinde hudut ihtilaflarını çözmek için yapılan çok sayıda müzakere denemesi sonuçsuz kalmış ancak kesimde istikrar büyük ölçüde korunmuştu.
Tansiyon neden yine tırmanıyor?
Tansiyonların yine canlanmasına sebep olan bir çok sebep var ancak temelinde iki memleketin çatışan stratejik çıkarları yatıyor.
Narendra Modi’nin başbakanlığında Hindistan Ladakh’daki hudut boyunca onlarca yeni yol inşa etti ve 2022’de biteceği açıklanan alt yapı girişimi hala sürdürülüyor.
Çin, Hindistan’ın nahiyeye alt yapı getirmesinden huzursuz olarak öfkeyle reaksiyon gösterdi. Hakikaten 15 Haziran’daki çatışma da bu yolun geçtiği bir mahalde meydana geldi.
Birisi de 2008 yılında tekrar tasarrufa sokulan bir ileri hava üssüne bağlanan bu yollar, Hindistan’ın, bir çatışma durumunda nahiyeye süratle er ve teçhizat ulaştırma ve hava desteği sağlama imkanlarını artırıyor.
Bu arada Çin de Tibet ortamını Şincan’a bağlaması bakımından Pekin açısından stratejik ehemmiyet taşıyan bu nahiyenin kendi tarafında yol ve altyapı çalışmaları yürütüyor.
Galwan Vadisi’ndeki tansiyon aslında son aylarda yavaş yavaş uç veriyordu. Nisan ayından bu yana iki taraf da vadinin etrafına er, tank, top, füze rampaları, helikopter ve savaş uçağı yığınağı yapmıştı.
Mayıs ayı başlarında Hindistan medyası Çin kuvvetlerinin, Hindistan’ın kendi toprağı saydığı bir yere girerek çadırlar kurduğu, siperler kazdığı ve ağır silahlar taşıdığı haberleri üzerine tansiyon biraz daha yükselmişti.
- Çin ile Hindistan arasında Keşmir hududunda çatışma: İki nükleer güç arasındaki tansiyon neden tırmanıyor?
Cumhuriyet
