Yakın bir tarihte, Hafter’e bağlı güçlerin Libya’nın kuzeybatısında gerçekleştirdiği ölümcül hava akınlarını kınama konusunda BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) bir karar alamadığını anımsayalım.
BMGK’nin üyelerine yolladığı taslak kınama bildirisinin ABD tarafından engellendiğini hatırlamak da gerekir. Halbuki BM Umumî Sekreteri Antonio Guterres saldırıyı şiddetle kınamış, bunun bir “savaş suçu” olarak değerlendirilebileceğini bile açıklamıştı.
TERÖRLE UĞRAŞ KARTI
O gün buna katılmayan ABD’nin bugün de tavrı farklı değil. Neden? Zira Hafter petrol açısından oldukça varlıklı bir ortamda tesirli. “Petrol Hilâli” olarak isimlendirilen yerdeki gücü yabana atılacak üzere değil. Bu nedenle ABD, Rusya ve Batı’nın koşulsuz desteğine sahip.
2. olarak, Libya’daki İslamcı yapılara, münhasıran Müslüman Kardeşler’e olan kararlı zıtlığı nedeniyle Mısır, Suudi Arabistan ve BAE’nin desteğini de kazanmış durumda. ABD Lideri Donald Trump, Libya’ya ilgisizliğini (!) “terörle savaş dışında bir şey olmamasına” bağlamıştı önceleri.
Gelgelelim Hafter’i “terörizmle savaş ile petrol kaynaklarını teminat altına alma konusundaki çabaları” için sık sık öven de odur. Dahası, Hafter’in Trablus hükümetine karşı askeri operasyonuna bile dolaylı destek vermişti Trump.
Trump’ın bu tavrının Mısır Devlet Lideri Abdülfettah Sisi, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ve BAE yetkilileriyle yaptığı bir seri görüşmeden sonra gelmesi dikkat cazipti.
Burada Hafter yanlısı geniş bir blok olduğu görülüyor. Fransa’nın Libya’daki konumu da meçhulmüş üzere görünmesine rağmen, bu “pozisyonu” en iyi kıymetlendiren BM destekli, Türkiye’nin de tanıdığı hükümetin Başbakanı Sarraj oldu. Fransa’yı “çatışmanın iki tarafında ikili oynamakla” suçladı ki, doğruluk hissesi var.
Sarraj hükümetini destekleyen gelgelelim BM’den Hafter aleyhine karar çıkmasını engelleyen bir Fransa var ortada. Bu memleket, ikili tavrına karşın Hafter ile sıkı bağlarını sürdürmekten çekinmiyor. Hafter’i hem petrol nahiyelerinin güvenliği için hem de İslamcılara karşı uğraşındaki kararlılığı yüzünden desteklemekte.
Hafter’le bağlantısının iyiliği Fransa’nın Mısır, Suudi Arabistan ve BAE ile alakalarını de güçlendirdi bu arada. “Hiçbir halde Libya’daki çatışmalarda taraf olmayacağını” açıklamasına karşın Rusya’nın da Hafter güçlerinin durdurulmasını içeren BM davetine imza vermediğini anımsatarak belirtelim ki Hafter Rusya için de “vazgeçilmez” bir figür.
2017’de Rusya’nın ünlü uçak gemisi Kuznetsov’da ağırlanması sembolik açıdan epey kıymetli bir destek şovuydu. Yakın vakitte Moskova’ya da ziyaretler gerçekleştirdi Hafter. O denli ki Rusya, ateşkes görüşmelerinde Hafter’in nasıl tavır alacağını, onun sözcüsüymüş üzere açıkladı vakit devir.
RUSYA FAKTÖRÜ
Ortadoğu’da çatışan güçler Libya’da da birebir konumdalar. (Rusya ile Türkiye’nin Suriye’deki kırılgan ve kapsamı dar işbirliğini bunun dışında tutuyorum). Fakat kimi tuhaf imajlar de var. Örneğin Türkiye ve Cezayir Sarraj hükümetini destekliyor. Ancak Mısır’la birlikte Cezayir, Rusya’dan en çok silah alan devlet.
Cezayir, Rusya’nın desteğini kazanmış Hafter’e ne kadar karşı çıkabilir? Müslüman Kardeşler tersliği nedeniyle Suudi Arabistan ile Mısır’ın kesin desteğine sahip Hafter’in Trablus’taki hükümeti alaşağı edip iktidarını sağlamlaştırması, Libya’nın başta petrol olmak üzere doğal zenginliğinin “istenmeyen güçlerin” eline geçmesine mahzur birçok aktör açısından.
Münasebetiyle Hafter, Müslüman Kardeşler zıtlığıyla Mısır, Suudi Arabistan ve BAE, birebir aksilik nedeniyle olduğu kadar petrol nahiyelerindeki hâkimiyetinden dolayı de Batı’nın ve ABD ile Rusya’nın desteğinden asla mahrum kalmayacak bir figür.
O nedenle Libya’nın bugününde olduğu kadar yarınında da olacağı kesin olan Hafter için “Bitti, tesiri kalmadı” üzere tefsirler gerçeği yansıtmıyor pek.
Cumhuriyet