Finike Limanı’ndaki teknesine sabah saatlerinde gelen kaptan Yavuz Denizer, kıyıdaki kefal cinsi balıklara ekmek attığı sırada jenerasyonu tehlike altında olan Akdeniz fokunu fark etti. Akdeniz fokunu kefalleri kovarken gördüğünü belirten Denizer, “Beni görünce başını çıkarttı ve 3-5 dakika bakıştık. Daha evvel de Akdeniz foku görmüştüm ancak liman içinde birinci kere karşılaştım. Çok sempatikti, ekmek atınca kefaller geldiği için o da onları yemeye geldi ve resmen bana teşekkür etti” dedi.
SAD-AFAG 33 YILDIR GAYRET EDİYOR
Sualtı Araştırmaları Derneği (SAD-AFAG) Koordinatörü Cem Orkun Kıraç, salgınla birlikte insanların tabiattan elini çekmesiyle tabiatın da nefes almaya başladığını söyledi. Kıraç, 1987’de kurulan SAD-AFAG’ın 33 yıldır Türkiye kıyılarında jenerasyonu tehlike altındaki Akdeniz fokunu, hayat alanlarıyla birlikte korumak için gayret ettiğini aktardı.
‘YAŞAM ALANI OLMADAN TİPLER DE OLMAZ’
Akdeniz foklarının ömür alanlarının hem kıyı denizler hem de karasal kıyı olduğunu anlatan Kıraç, “Genelde el değmemiş bakir kıyılar. Zira habitat, yaban canlıları, ömür alanı olmadan cinsler de var olamaz. Bundan ötürü SAD-AFAG kurulduğu günden bu yana ömür alanlarının korunmasına başka bir değer veriyor. Türkiye’de Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz toplam 8 bin 500 kilometre kıyı uzunluğu var. Hepsi çok özel” dedi.
DÜNYADAKİ 750 AKDENİZ FOKUNDAN 110’U TÜRKİYE’DE YAŞIYOR
Akdeniz fokunun Karadeniz’de en son müşahede kaydının 1997’de alındığını söyleyen Kıraç, “Ne yazık ki Karadeniz’de tükendiğini düşünüyoruz. Marmara’da çok az var. Temel popülasyon Ege ve Akdeniz’de. Çeşidin dünyadaki nüfusu yaklaşık 750 birey. Türkiye’de de 100-110 Akdeniz foku var. Dört ana ülkede, Akdeniz’de Türkiye ve Yunanistan, Doğu Atlantik’te ise Portekiz Madeira Adası ve Moritanya’da” diye konuştu.
EN BÜYÜK TEHDİT BETONLAŞMA
Türkiye’de doğal hayat alanlarının en kıymetli yok olma nedeninin, betonlaşma ve insan baskısı altına girmesi olduğunu söyleyen Kıraç, şöyle konuştu: “Birinci sırada olur olmaz her yere stabilize ve asfalt yol yapılması. Bu en büyük tehlike, zira doğal alanların yıkımının başlangıcı oluyor. Ne yazık ki bu kadar kolay. Yol girdikten sonra insan giriyor. Yazlık, kooperatif meskenler ve betonlaşmaya yol açıyor. Yalnızca Akdeniz foklarını değil, el değmemiş kıyıdaki öteki canlı tipleri, yırtıcı kuşlar, orfoz, deniz çayırları, carettalar hepsini olumsuz etkiliyor.”
ÖBÜR TEHDİTLER
Akdeniz fokunun yok olmasının 5 nedeni olduğunu belirten Kıraç, bunları şöyle sıraladı:
“Birincisi kıyıların betonlaşması ve insan baskısı. İkinci etken uzmanlık konusu olmamasına karşın birtakım tabiat muhafazacılar tarafından deniz içindeki mağaralara verilen rahatsızlıklar. Üçüncüsü, kasıtlı olarak yahut balıkçı ağlarına takılarak öldürülmeleri. Dördüncüsü, deniz trafiğinin artması. Beşincisi, deniz kirliliği. Birinci faktör yüzde 80, başkaları yüzde 20 oranında sebep oluyor.”
Cumhuriyet