CHP kontenjanından seçilen RTÜK üyesi Okan Konuralp, Radyo ve Televizyon Üst Heyeti’nin (RTÜK) aldığı kararların büyük bir kısmının AKP–MHP ittifakının ortaya çıkardığı politik iklimin bir tezahürü olduğunu söyledi.
Konuralp kelamlarına, “RTÜK’ten, kendisini muhalefette gören kişi ve kurumların bir hakkaniyet beklemesi yersiz” diye devam etti.
Oda TV’den Nurzen Amuran’ın haberine nazaran; Kimseden tarafsız olmasının beklenemeyeceğini lakin adil olmasının beklenmesi gerektiğini tabir eden Konuralp, “Neyin tarafı olunursa olunsun kâfi ki adil olunsun, hakkaniyetli olunsun” dedi.
Konuralp kelamlarının devamında ise, “Siyasi iradenin işine geldiğini düşündüğü yayıncılık faaliyetleri ise özel olarak kollanıyor ve/ yahut siyasi iradeye yakın konum almış yayın kuruluşlarının gerçekleştirdiği somut ihlaller görmezlikten geliniyor ya da geçiştiriliyor” kelamlarını kaydetti.
Öte yandan Konuralp iktidar kanadının kendi içinde, “18 yıllık iktidarlarımızın sonunda bilhassa medya konusunda geldiğimiz nokta kocaman bir sıfır” değerlendirmesinde bulunduğuna dikkati çekerek, “Siyasi iktidar tarafından nizamlı bir biçimde sağlanan takviyeye karşın, büyük beceriksizlik” dedi.
Konuralp bu doğrultuda iktidar kanadında “Kamuoyu oluşturmayı başaramıyoruz, öyleyse karşıtlarımızın da oluşturmasını engelleyelim” görüşünün hakim oluğunu belirtti.
Okan Konuralp’in sorulara verdiği karşılıklar şöyle:
Nurzen Amuran: Son günlerde haber alma ve hasebiyle basının haber verme hakkı en fazla ziyan gören haklarımızdan biri oldu. Gazeteciler için açılan davaların iddianameleri tartışılırken, tutuklanan birden fazla basın mensuplarının neden tutuklandıkları sorusu net olarak yanıtlanamadı. Sözgelimi sevgili Müyesser Yıldız’ın iddianamesi yazıldı ve iddianamede öne sürülen tezler, sübjektif değerlendirmelerle ispat diye yorumlanamayacak dokümanlara dayandırıldı. Kasım ayında görülecek birinci duruşmada, sevgili kardeşimizin özgür kalacağına inanıyoruz. Öte yandan birtakım televizyon kanallarında hukuka, anayasanın temel prensiplerine ve törelerimize ters yayınlar yapılırken, o televizyonlara fakat kamuoyunun yansısıyla RTÜK tarafından çok hafif yaptırımlar uygulanmakta. Halbuki siyasi iktidara karşı muhalif görüşler öne sürdükleri için sayıları az olan televizyonlar hak etmedikleri yaptırımlarla karşılaşıyorlar. Bugün Radyo Televizyon Üst Şurası’nı ele alacağız. Şu anda bulunduğu pozisyonu, tarafsızlığı nasıl anladığını, uygulanan yaptırımları konuşacağız. Konuğumuz RTÜK üyesi Okan Konuralp.
Sayın Konuralp, RTÜK yasal olarak üstlendiği birtakım değerli misyonlarını art plana atarak yayın denetlemede yalnızca cezalandırma yetkisini kullanan bir kuruluş olarak anılmaya başlandı. RTÜK tarihinde görülmemiş, en ağır cezaya çarptırılan TELE 1 ve HALK TV tahminen beş gün karartıldı ancak o televizyonların seyircileri televizyonlarının düğmelerini kapattı. Muhalefet yansısını lisana getirdi. Sözgelimi DEVA Partisi Genel Lideri Babacan, “RTÜK’ün de fikir polisliğine soyunması kabul edilemez” dedi. Sayın Babacan’ın tarifiyle RTÜK fikir polisliğine mi soyundu, RTÜK, denetleme ile sansür ortasındaki kırmızı çizgiyi nasıl algılıyor?
Konuralp: Tele 1 ve Halk TV’nin yayınlarının durdurulmasıyla ilgili yapılan değerlendirmelerin eksik bir yanının olduğunu düşünüyorum. Şöyle ki, bugün Türkiye AK Parti – MHP birlikteliğinin oluşturduğu bir iktidar bloğunca yönetiliyor. Haliyle yargı, eğitim, dış siyaset, sıhhat üzere Türkiye’nin temel sorun alanlarıyla ilgili kararlar hangi hedefle ve nasıl alınıyorsa, RTÜK’ün aldığı kararlar da bu süreçten bağımsız değil. RTÜK’te alınan kararların çok büyük bir kısmı AK Parti – MHP birlikteliğinin ortaya çıkarttığı politik iklimin tezahürü. Yani, Sayın Babacan’ın açıklamasına atfen, siyasi iktidar bloğunun eğilimi ne istikametteyse hâlihazırda bu bloğun RTÜK’te oluşturduğu çoğunluk da bu doğrultuda bir yaklaşım belirliyor. Haliyle çıkan kararlar da bu çerçevede oluyor. Münasebetiyle RTÜK’ten, kendisini muhalefette gören kişi ve kurumların bir hakkaniyet beklemesi yersiz… Bilakis bu gerçeği kabul ederek bir yol ve usul belirlemek lazım. Örneğin RTÜK’ün bu cinsten kararlarına karşı oy kullanan üyeler olarak fikri ve hukuksal çabamızı sürdürüyoruz. TELE 1 ve Halk TV’ye verilen yayın durdurma kararlarını mahkemeye taşımamız ve yürütmeyi durdurma kararı almamız üzere. Ya da ulusal ve milletlerarası mevzuatı, içtihatları, kozmik hukuk normlarını, eşitlik ve özgürlük temelini esas alarak, bir çıpayı muhafazaya çalıştığımız muhalefet şerhlerimiz üzere. Azımsanmayacak sayıda mahkeme kararı, muhalefet şerhleri sayesinde yayıncı kuruluşlar lehine sonuçlanmış durumda. Elbette kamuoyunun, tartışmaya neden olan bahislerle ilgili gerçek bilgilendirilmesini de sağlamak, çok değerli… Bunu eksiksiz yapmaya çalışıyoruz.
Amuran: Pekala bu açıklamanızdan sonra RTÜK’ü tarafsız olarak kıymetlendirebilir miyiz? Kamuoyunda da bu algı oluştu.
Konuralp: “Tarafsızlık” sıkıntısı de yanlış tartışılıyor, bence. Herkesin bir dünya görüşü, dünyayı, ülkesini, etrafını algılama ve tanımlama biçimi vardır. Örneğin bizler, siyasi partilere tanınmış kontenjanlardan seçilmiş üyeler olarak tarafsız olabilir miyiz? Olamayız; herkes taraftır, sorun adil olup olunmadığıdır. Yani kimseden tarafsız olmasını bekleyemeyiz ancak adil olmasını beklemek hakkımızdır. Neyin tarafı olunursa olunsun kâfi ki adil olunsun, hakkaniyetli olunsun. RTÜK özelinde süren tartışmaları da bu çerçevede değerlendiriyorum. Adil olmanın, hakkaniyetli olmanın kriterlerinden biri de yasal içtihatlara uygunluktur. Fikir ve söz özgürlüğünün, fikir özgürlüğünün, basın özgürlüğünün içtihatları bir günde oluşmuş değil. Onlarca yıllık türel bir birikimin sonucunda oluşan, üniversal içtihatlar bunlar. Neyin fikir ve tabir özgürlüğü, niyet özgürlüğü, basın özgürlüğü kapsamına girdiğini, neyin bu özgürlük alanının dışında olduğunu, içtihatlar bize gösteriyor. Fakat tüm bu içtihat birikimini bir kenara bırakarak, siyasi iradenin bakış açısı doğrultusunda karar alınıyorsa, orada büyük bir sorun var, demektir.
Amuran: RTÜK özelindeki tartışmaları bu temelde mi görüyorsunuz?
Konuralp: Şöyle; siyasi iradeyi rahatsız eden yayınlar; siyasi iradenin ortaya çıkmasından hoşnut olmadığı içerikteki yayınlar ile siyasi iradeyi rahatsız eden yorumların pek birden fazla bir yaptırımın münasebeti kılınıyor. Siyasi iradenin işine geldiğini düşündüğü yayıncılık faaliyetleri ise özel olarak kollanıyor ve/ yahut siyasi iradeye yakın konum almış yayın kuruluşlarının gerçekleştirdiği somut ihlaller görmezlikten geliniyor ya da geçiştiriliyor.
Amuran: O vakit uygulanan yaptırımlar yalnızca siyasi bir yaklaşımın sonucu mu?
Konuralp: Elbette hayır! İnanın kıskançlık ve beceriksizliğin getirdiği çekememe hali de var. Nedir bu kıskançlık ve çekememezlik? Örnek vereyim; iktidar bloğunu her kaide ve şartta destekleyen bir medya var, değil mi? Pekala bu medya kamuoyu oluşturabiliyor mu? Hayır! Pekala, bu medya sistemi iktidar bloğunun istek ettiği etkiyi yaratabiliyor mu? Hayır! Milyonlarca dolar dayanağa karşın okunmayan gazeteler, seyredilmeyen televizyon kanalları. Bu bir gerçek… Bir öbür gerçek ise bunun kendilerince de kabul ediliyor olması. Kendi iç tartışmalarını yakından takip eden biri olarak söylüyorum, “18 yıllık iktidarlarımızın sonunda bilhassa medya konusunda geldiğimiz nokta kocaman bir sıfır” diyorlar. Siyasi iktidar tarafından sistemli bir formda sağlanan takviyeye karşın, büyük beceriksizlik.
Amuran: O vakit bir şeylerin eksik gittiğinin farkındalar. Onlara nazaran eksik olan nedir? Beceriksizlik dediniz. Neden beceremiyorlar?
Konuralp: Zira liyakatsizlik bu türlü bir şey. Ne yapmak istiyor, neye hizmet etmek istiyor olursanız olun, liyakat lazım. Bakın liyakat ve kibir, iki sihirli sözcük. Hem liyakatten mahrum hem de kibirli bir idarenin, bedel yaratabilmesi mümkün değil. Ulusal ve mahallî seviyede yüzlerce kanal, yüzlerce gazete, internet sitesi var lakin hiçbirinin tesiri, aksileri olarak gördükleri yayın organları kadar yok. Bu gerçek, yıllar evvel anlaşılmıştı aslında. Lakin siyasi irade bu noktada yanlış bir tercihte bulundu. Tarifte eksiklikler olsa da merkez medya olarak nitelendirilen medya yapılanmasına yönelik atılım yaptı. Merkez medyayı, açıktan kendilerine bağlı bir medyaya dönüştürdüler. Ve elbette istedikleri sonuç oluşmadı. Mevcut okur ya da izleyici, merkez medyada kalmadı. Bir kısmı iktidar zıddı medyaya kaydı, bir kısmı de yabancı kaynaklı medyayla, Twitter, Youtube, Periscope üzerinden yayın yapan kişi ve oluşumlarla tanıştı. Artık de internet üzerinden yapılan yayınlar ve toplumsal medyaya yönelik düzenlemelerle, alan iyice daraltılmaya çalışılıyor. Lakin tıpkı aksın devamı; sonuç yaratmaz. Bence gelinen nokta, “Merkez medyayı dahi denetimimiz altına almamız, bilhassa toplumsal medyanın baskılanmasına yönelik birtakım adımlar atmamız, troll orduları dahi kurmamıza karşın kamuoyu oluşturmayı başaramıyoruz. Öyleyse karşıtlarımızın da oluşturmasını engelleyelim” seviyesinde ortaya çıkan bir yaklaşım. Karşısında gördüğünü itibarsızlaştırmaya çalışan, korkutmaya çalışan, gerçekleri yazmayan, gerçekleri yazanı da susturmaya çalışan… Fakat bunun da muvaffakiyete ulaşması mümkün değil. Zira gazeteciliğin tarihi geçmişi ve gelişimi göstermiştir ki gazeteciler seslerini ve haberlerini topluma duyurmanın bir yolunu bulmuşlardır, bulmaya da devam edeceklerdir. Fakat bu cenahta da birtakım sorunlar var.
Amuran: Bu sorunları biraz daha detaylı somut örneklerle anlatır mısınız?
Konuralp: Şöyle bir yanlışın içine düşüyor, kendisini muhalefette konumlandıran birtakım kişi ve kurumlar. Bu birtakım bireylerin “Her şey çok kötü… Yandık bittik” vb. değerlendirmeleri, yapılan hiçbir şeyi beğenmeme, küçümseme halleri var. Bence bu, bilerek ya da bilmeyerek topluma ümitsizlik aşılayan bir yaklaşım… İktidar bloğunun kendi iç çelişkilerini, kendi iç tartışmalarını görmekten, bunların doğurduğu ve doğurabileceği mümkün sonuçları da öngörmekten uzak bir yaklaşım. Bu tablonun gazetecilikteki karşılığı şudur: Daha sakin, yaşadığımız çıplak gerçekliği ortaya koyan bir yayıncılık yapmak yerine, örneğin kendi toplumsal medya takipçilerinin alkışına oynayan bir gazeteci tipi ortaya çıktı. “Bağıran çağıran, hakaret eden” bunu da “Cesaret, teslim olmamak” üzere sıfatlarla nitelendiren, neredeyse kendisi dışında hiç kimsenin muhalefetini beğenmeyen bir gazeteci tipi. Topluma daima ümitsizlik aşılayan bir gazeteci tipi. Halbuki otoriter idarelerin istediği tam da budur. Kendisine muhalif olanların ümitlerini yitirmesini, kendilerini çaresiz hissetmesini ve nihayetinde pes etmelerini ister. Bir de karşılarından, kendi tabanını konsolide etmesini sağlayacak çıkışlar ister. Birilerinin bilerek yahut bilmeyerek yaptığı şey budur; toplumu ümitsizliğe sevk etmek.
Örneğin Selahattin Demirtaş üzere bir siyasetçi yıllardır bir nedenle cezaevindeyken, Osman Kavala üzere kıymetli biri yıllardır cezaevindeyken, Enis Berberoğlu cezaevine girmiş, milletvekilliği Anayasa Mahkemesi’nin de oy birliğiyle karara bağladığı üzere hukuksuz olarak düşürülmüşken, Müyesser Yıldız cezaevindeyken, Oda TV’nin Barış’ları ikinci sefer cezaevine girip çıkmışken, yalnızca sendikalı oldukları için işten atılıp, hala tazminatlarını dahi alamamış eski Hürriyet çalışanları varken, yüzlerce gazeteci işsiz bırakılmışken, onlarcası cezaevindeyken, ki bu tıp örnekler çoğaltılabilir, birileri çıkıp “Bu ülkenin tek gerçek karşısı benim, benim dışındaki kimsenin muhalefeti makbul değildir” edasıyla ahkam kesiyor; “Onu, bunu, şunu” küçümsüyor. Elbette tenkitler yapılır, tenkit en temel haktır. Beğenilmeyen kararlar, yaklaşımlar konusunda değerlendirmeler, tenkitler ortaya konur. Lakin bu yapılırken, yalnızca kendinden ve kendi dar yakın etrafından menkul bir dünya kurmak, problemli bir tablo yaratıyor.
Amuran: Pekala siz ne öneriyorsunuz?
Konuralp: Toplum olarak kendi yankı odalarımızdan çıkmalıyız. Bauman, “Anlamak ahlaklı olmaktır; ahlaklı olmak manaya fırsatını kullanmaktır” der. Karşımızı, karşıtlarımızı anlamalıyız. Ne olmuş olursa olsun, ne yaşanmış olursa olsun, ne yaşatılmış olurlarsa olsun, karşılıklı olarak birbirimizi anlamalıyız. Ahlaki bir mecburilik ve sorumluluktur bu. Dost olmak zorunda değiliz fakat anlamalıyız. Anlamak için de önyargılardan kurtulmalıyız. Ortak bir gelecek kurmanın yegane yolu bu; birbirimizi anlamak. Mevcut medya sistemi için de söylüyorum bunu. Sürdürülebilir değil, bu nizam. Herkes birbirine kör, sağır, dilsiz. Kimse ne söylendiğine bakmıyor, kimin söylediğine bakıyor. Kimin söylediğine nazaran değişen doğrular, yanlışlar. Olmaz bu türlü. Televizyonların başına “Bu akşam kim kime, en ağır lafı sokacak. Kim, kimin ağzının hissesini verecek. Kim kimi itibarsızlaştıracak. Kim, kelamda son derece hamasetle iktidara karşı duracak. Kim, kelamda kararlılıkla iktidarı savunacak” beklentisiyle oturuluyor. Gündüz jenerasyonlarını saymıyorum bile; altı aylık bir bebeğin dahi rating uğruna, ratingin getirdiği para uğruna tv programlarının öznesi yapıldığı bir durum. Toplumsal medyada da tablo tıpkı. Televizyonlarda, gazetelerde ne varsa toplumsal medyada da o var. Bu topyekün tablo sürdürülebilir, değil. Karşılıklı olarak bu hınç birikmesini sona erdirmeliyiz.
Yaşananların sineye çekilmesinden bahsetmiyorum. Bahsettiğim anlamak. Örneğin, birtakım şahısları, birtakım bedelleri, kimi olguları eleştirirken neden daha şık bir lisan kullanmamız gerektiğini fakat anlayarak kavrayabiliriz. Aksi bayağı, sığ bir propaganda olur. Ekonomik münasebetler öne sürerek küçülmeye giden, işten eleman çıkartan kanalın yöneticisi akşam programda “Ekonomi tıkırında” yayını yapıyor. İş taleplerinden bunalan köşe muharriri, muhalefetin “İşsizlik Türkiye’nin en temel problemidir” değerlendirmesini “Bozgunculuk” olarak nitelendiriyor. Kapalı kapılar gerisinde “İyi yönetilmiyoruz” diyenlerin ağzından televizyon ekranlarında “Türkiye tarihinin en iyi devrini yaşıyor” cümleleri dökülüyor. Bunlar oluyor da halkın devletin resmi sayılarına inancı mi artıyor? Enflasyon datalarına, işsizlik datalarına güvenen mi kaldı? İtimat olmayınca ne iyi bir ekonominiz, ne iyi bir medyanız ne iyi bir eğitiminiz, ne de iyi bir adliyeniz olur. Münasebetiyle şahıslar ve kurumlar olarak birbirimize tekrar güvenebilmenin yolunu bulmalıyız.
Amuran: Bu yolun öncüleri olmalı değil mi?
Konuralp: Bu manada demokratikleşme ve toplumsal birlikteliğin sağlanabilmesi açısından CHP önderi Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun değerli bir isim olduğunu düşünüyorum. Birlikte çalıştığımız periyotta, Sayın Kılıçdaroğlu’nun, siyasi yelpazenin öbür ucunda yer alan Sayın Temel Karamollaoğlu’nun genel başkanlığını yaptığı Saadet Partisi’nin, Merhum Necmettin Erbakan için düzenlediği anma gecesine gitme kararı, iyi bir örnektir. Çok fazla tartışılan, çok çeşitli bölümlerden ağır tenkit alan bir adımdı. Sayın Kılıçdaroğlu, hakarete varan tenkitlere aldırmaksızın salondaki yerini aldı. O salonda olma kararı, bir manaya uğraşı, sonuçlarını ileride daha iyi göreceğimiz bir sürecin birinci adımlarından biridir. Önderlerin attığı bu adımlar, birbirine zıt görünen siyasi tabanlarda bir tahammül ve manaya uğraşı yarattı. Pekala, hakarete varan tenkitlerde bulunanlar ne oldu? Büyük bir çoğunluğu bugün Sayın Karamollaoğlu’na büyük bir sevgi ve hürmet duyuyor. “Anlamak ahlaklı olmaktır” tabirinin en hoş örneklerinden biridir.
Amuran: Bu toplumsal analizinizden sonra yine dönelim medyaya, medyanın sıkıntılarına. İzleyici olarak tarafsız yayın yapan televizyonlarda tüm programları izlemiyoruz, seçiyoruz. Herkesi beğenmek zorunda değiliz lakin güçlü bir tercihler listesi sunuyor izleyicisine. Bu yayıncılık anlayışı, düşün dünyasına bir zenginlik katmaz mı? RTÜK’ün bu çerçevede televizyonlara yol gösterici bir sorumluluğu yok mu?
Konuralp: En nihayetinde tekrar ele alınması gereken bir RTÜK mevzuatı var. RTÜK, denetleyenden çok düzenleyen bir kuruma dönüşmeli. RTÜK’ün, basın özgürlüğünün, fikir ve tabir özgürlüğünün önündeki pürüzleri de kaldırmayı maksat edinmiş, şeffaflığı hedefleyen yeni bir yaklaşıma gereksinimi var. Siyasi iktidarın istek ve dileklerine ya da heyet içindeki anlık dengelerin sonuçlarına bağlı olarak, cezalandıran yahut kollayan bir halden kurtulması lazım. Üye yapısı da bu doğrultuda tekrar ele alınmalı. Elbette siyasi partilerin temsilcileri olur. Lakin meslek örgütlerinin de direkt ve birden fazla isimle temsil edildiği bir konsey olmalı. Bu başarıldığında, sorumluluk alanı içine giren yayın kuruluşlarına yol göstericilik yapması, kuruluşların kendilerini de şad eder.
Amuran: HALK TV’ye verilen 5 günlük ekran karartma cezasında husus dış politikayı ilgilendiren bir husustu. Ülkemizde dış siyaset konuşulması tartışılması istenilmeyen bir alan haline getirildi. Meğer dış siyaset siyasetin değil, devletin siyasetidir, en fazla konuşulması doğruların gösterilmesi gereken bir alan olmalıdır. Burada hassaslığın sonları ne olmalıdır? Siz karara hangi noktalarda itiraz etmiştiniz?
Konuralp: Katıldığım ve katılmadığım tüm kararlarda tek kriterim var; fikir ve söz özgürlüğünün, basın özgürlüğünün en geniş biçimde kullanılabilmesi. Bunun içinde en kıymetli desteğim içtihatlar. AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay içtihatları. Bunu evvel bir not edelim. Ama, fikir ve tabir özgürlüğü yahut basın özgürlüğü alanına girmediğini, giremeyeceğini düşündüğüm tabirler, yayınlar da oluyor. Elbette bir hukukçu değilim ya da mahkemeler dahi vakit zaman bir olguyu farklı değerlendirebiliyor. Haliyle yaptırım uygulanması konusunda oy verdiğim belgelerin muhatapları dahil tüm kurumların mutlak surette yargıya başvurmasını bir hak olarak görüyorum. Halk TV örneğine dönecek olursak, Türkiye’nin Suriye siyasetine ait kimi değerlendirmelerin yapıldığı bir programdı o. Bakın o programda söylenenler, iktidarın güzeline gitmeyebilir, o programda söylenenler bazılarınca ulusal güvenliği tehdit edici bir öge olarak kıymetlendirilebilir fakat ne söylenebilir olursa olsun, orada lisana getirilen tabirler, fikir ve söz özgürlüğünün, basın özgürlüğünün teminatı altındadır. Bu nedenle Halk TV’ye verilen cezayı yanlışsız bulmuyorum. Ki belirttiğim üzere biz Halk TV ile birlikte TELE 1’e verilen ceza nedeniyle de mahkemeye başvurduk.
Amuran: Atatürk’e yönelik tenkitlere karşı birebir hassaslık gösterilmiyor. Bir televizyonda, Anıtkabir için lisana getirilen sövgüyü kamuoyunun reaksiyonuyla gündemine almak zorunda kaldı RTÜK.
Konuralp: Bakın, kamuoyu yansısının bir sonucu olarak da Anıtkabir konusunun RTÜK gündemine alınması iyi oldu. Zira Anıtkabir tartışması, Atatürk konusunda ortak ve manalı bir mutabakat olduğunu gösterdi. Atatürk’ü sevmeyenler dahi, kasıt olmadığı açıklamasını yapmış olsa dahi ilgili televizyon kanalını, eleştirdi. İslami topluluktan, muhafazakar topluluktan direkt bana gelen ve yayını eleştiren ve hüzün içeren bildiriler da gösterdi ki birbirimizi manaya bahtımız hala yüksek.
Amuran: Bir de daha fazla uyarılması istenilen birtakım programlara çok hafif cezalar verildiğini görüyoruz. Biraz da onlara değinelim. Bir televizyonda yayınlanan bir programda sizin biraz evvel örnek verdiğiniz üzere minicik bir bebek programın öznesi haline getirilmişti.. Fakat kamuoyunun yansısıyla RTÜK soruşturma açmak zorunda kaldı, “Genel ahlaka ve ailenin korunması prensibine ters olduğunu” tespit ederek yalnızca evet yalnızca para cezasıyla yetindi. Siz neden karşı oy verdiniz, münasebetiniz neydi?
Konuralp: O programla birlikte ortaya çıkan tartışma, yüklü olarak bir bayanın yaşadığı bağ üzerinden sürdü. Yanlış olan da buydu bence. Çok daha acı olan altı aylık bir bebeğin, programın öznesi yapılabilmiş olmasıdır. Çocuğun gerçek babasının kim olduğu canlı yayında açıklanıyor. Açıkladığı an itibariyle de annesi sevinç çığlıkları atıyor. Pekala bu çocuğun geleceğini kim düşünüyor? Kimse düşünmüyor. Varsa yoksa, rating, ratinge bağlı reklam geliri; vicdansızlık ve rezillik. Bu münasebetlerle itiraz ettim, verilen cezanın yetersiz olduğunu, daha ağır bir cezanın verilmesi gerektiğini düşündüğüm için de karşı oy kullandım.
Amuran: Dini değil dinci yayınlarıyla dikkat çeken cemaat tarikat yapılanmalarının sesi olan, programlarında dinle ilgisi olmayan hurafelerin de ele alındığı televizyon kuruluşları da birebir titizlikle denetleniyor mu?
Konuralp: Tüm yayınlar denetleniyor. Fakat işleyiş bakımından temel olan heyet gündemine gelip gelmemesi, daha doğrusu getirilip getirilmemesi. Gündemi, şahsen Başkan’ın kendisi belirliyor. Sorunuz açısından açıklayıcı olmuştur sanırım. Şu bilgiyi de paylaşmak isterim; datalar ortada, bu kanallar neredeyse hiç izlenmiyor. Muhakkak ki cemaatlerin kendi üyeleri dahi izlemiyor. Satış kanalı üzere de çalışıyorlar. Cemaat önderinin ve etrafının geçimine hizmet eden bir yayıncılık faaliyeti anlayacağınız.
Amuran: Yayıncılığın ne olduğunu bilen bir gazetecisiniz. Medyanın gayesi halkı hakikat bilgilendirmek hakikat haber vermekse izleyiciyi aydınlatmaksa, yandaş televizyonların, ele alınan bahislerin asıl uzmanlarını değil de algı ustalarını ekrana çıkartmalarını siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
Konuralp: Evvel RTÜK’le ilgili kısmını yanıtlayayım. Kimi uyaracak RTÜK. Yayınlara çıkacak bireylerin büyük bir kısmı, kanalların kendi iradeleriyle belirlenmiyor ki? Bilmiyor muyuz, güya. Münasebetiyle RTÜK’ün idare iradesi, neyi, nasıl eleştirecek. Konukların hali da kıymetli. “Bu mevzuyu da bana sormayın. Bu bahiste benim bir fikir yürütmem yanlışsız olmaz” diyen çok az sayıda konuk var.
Amuran-Biliyorsunuz milletlerarası arenada, “Türkiye’de yazılı ve görsel medyanın çabucak hemen büsbütün tek sesli hale getirildiği” lisana getiriliyor. RTÜK’ün milletlerarası antlaşmalarda attığı imzalar var. Bilhassa ekranların karartılmamasına ait düzenlemelere imza atılıyor. Tabir özgürlüğünü zedeleyecek her türlü adım Türkiye’nin milletlerarası alandaki saygınlığına gölge düşürmez mi?
Konuralp: Bence durum, RTÜK’ü de kapsayacak halde şirazesinden kaymış durumda. Türkiye, memleketler arası endekslerin neredeyse tümünde gerilerde. Yargı bağımsızlığı, medya özgürlüğü, şeffaflık, eğitim, sıhhat, insan hakları endekslerinde en alt sıralarda. Buna rağmen kendisine hatasızlık bahşetmiş bir siyasi iktidar var. Haliyle Türkiye’nin memleketler arası alandaki saygınlığını düşünen, sıkıntı eden yok.
Amuran: RTÜK’ün, kendisiyle ilgili bir haber nedeniyle Sayıştay raporlarına atıf yapan bir açıklaması oldu. Adeta tehdit içeren bu açıklamayla ilgili sizin şahsî niyetinizi öğrenmek istiyorum.
Konuralp: Açıklamaya bahis olan tartışma, benim misyona başladığım devrin öncesine ilişkin. Bana verilen bilgi, Sayıştay’ın kararının RTÜK’ün aleyhine olduğu fakat hukuksal sürecin şimdi tamamlanmadığı biçiminde. Göreceğiz bakalım, ne olacağını. Lakin twitter bildirisinin manşetinde yer alan tabir vahim. Bir kez metnin kendisinde yok bu türlü bir tabir. O tabirde deniliyor ki “Henüz sonuçlanmamış Sayıştay raporlarını kullanarak, devlet kurumlarını yıpratmaya yönelik habercilik anlayışından vazgeçilmelidir. Yanlışta ısrar edilmesi durumunda bunun tüzel sonuçlarının olacağını hatırlatıyoruz.” Kabul edilebilir bir açıklama değil. Tabirdeki anlatım kusurlarına hiç girmiyorum bile. Lakin şunu söylemeliyim TBMM ismine kontrol yapan Sayıştay’ın raporları, yayınlandığı an itibariyle haberdir. Aksi düşünülemez bunun. Ki şayet, devlet kurumlarının yıpratılması üzere bir durum olduğunu düşünüyorsanız, bunu Sayıştay’a söyleyeceksiniz ki Sayıştay’ın kontrol raporları son derece değerli çalışmalar. Sayıştay kontrolünün formu Cumhuriyet öncesine ve hatta Osmanlı öncesi Selçuklulara kadar uzanıyor. Bu türlü bir kontrol devlet geleneğimizin temellerinden birini oluşturuyor. Değeri gerekliliği yokluğunun yarattığı bozulma anlaşılmalı ve Sayıştay’ın daraltılmış kontrol yetki ve alanı genişletilmeli.
Amuran: RTÜK Yasasının demokrasinin güçlendirilmesi emeline hizmet edecek formda yine düzenlenmesine ve medya dünyasının özgür bir ortamda demokrasinin kurallarına nazaran sorumluluk üstlenmesine gereksinim var. Çok teşekkürler.
Konuralp: Ben teşekkür ederim.
Cumhuriyet