Fotoğraf: Vikipedi
Türk hikaye müellifi ve mütercim, edebiyatın başarılı ve önde gelen isimlerinden Tomris Uyar, 80 yıl evvel bugün, 15 Mart 1941’de doğdu. Çağdaş Türk öykücülüğünün öncülerinden sayılan Uyar, güçlü öyküleriyle tanınırken, tıpkı vakitte tutkulu aşk hayatıyla hafızalara kazındı. Edebiyat dünyasının sahip olunamayan bayanı olarak bilinen Uyar, yaşasaydı bugün 80 yaşında olacaktı.
İşte sadece yapıtlarında değil, özel ömründe da bağımsız bir kişilik olan, Türk edebiyatının usta kalemlerinden Tomris Uyar’ın hayatı ve eserleri…
TOMRİS UYAR KİMDİR?
Tomris Uyar, İngiliz Kız Ortaokulu’nda, şimdiki ismi Robert Kolej olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde eğitim gördü. 1963 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne bağlı Gazetecilik Enstitüsü’nü bitirdi.
HİKAYELERİYLE ‘SAİT FAİK ÖYKÜ ARMAĞANI’NI KAZANDI
Cemal Süreya ve İdeal Tamer ile birlikte Papirüs mecmuası kurucularından olan Uyar’ın deneme, tenkit ve kitap tanıtma yazıları Yeni Mecmua, Soyut, Varlık üzere mecmualarda yayımlandı. On hikaye derlemesinden “Yürekte Bukağı” ile 1979, “Yaza Yolculuk” ile 1986 Sait Faik Öykü Armağanı’nı kazandı. 60’ı aşkın çevirisi kitaplaşan Uyar’ın günlükleri, “Gündökümü” genel başlığı altında, yayımlandı. Yürekte Bukağı ve Yaza Seyahat hikaye kitapları ile Sait Faik Öykü Armağanı’nı aldı.
KOLEJ AŞKI DAVA TAMER
Tomris Uyar, kolejden mezun olur olmaz birinci evliliğini Dava Tamer ile yaptı. Uyar ve İdeal Tamer 1963 yılında hayatlarını birleştirdi. Birinci çevirisi olan Tagore’den “Şekerden Bebek”i bu yıllarda Tamer soyadı ile tamamladı. Dava Tamer ve Tomris Uyar’ın evliliği, Ekin isimli kızlarının sütten boğulmasından sonra 1964’te son buldu.
CEMAL SÜREYA İLE TUTKULU BİR AŞK
Tomris Uyar ve Cemal Süreya, Ankara’daki Sanatseverler Derneği Lokali’nde tesadüf yapıtı tanıştı. Çift, 3 yıl boyunca Türk edebiyatının en çok ses getiren aşklarından birini yaşadı. Süreya, en bilinen şiirlerinden kimilerini o devirde yazdı. “Sayım” isimli şiiri bunlardan biriydi. Bu şiir, daha sonra Sezen Aksu tarafından da yorumlandı. Üç yılın sonunda tükenen bu tutkulu aşk, dostluğa evrildi. Ayrılığın akabinde Tomris Uyar, “Beni bıraktı fakat rahat edemedi. Ona nazaran bana sahip olunamazdı” dedi.
EDİP CANSEVER’İN HAYRAN KALDIĞI BAYAN
Edebiyatın bağımsız ruhu Tomris Uyar’a hayranlık besleyen isimlerden biri de Edip Cansever’di. Cansever, en beğenilen şiirlerinden biri olan “Yaş Değiştirme Merasimine Yetişen O denli Bir Şiir” isimli yapıtını Tomris Uyar için yazdı. Şair, Tomris Uyar’a olan hayranlığını öteki yapıtlarında de lisana getirdi. Cansever, Uyar’a şiirlerinde “Bir ismin vardı senin, Tomris Uyar’dı” diye seslendi.
TURGUT UYAR’IN İLHAM PERİSİ
Ankara’da tanışan Tomris Uyar ve Turgut Uyar ikilisinin şiir üzerine başlayan münasebeti aşka gerçek sürüklendi. 7 yıldır şiir yazmayan Turgut Uyar’a, Tomris Uyar ilham perisi oldu. Çift, 1969’da evlendi ve bu evlilikten Turgut isminde bir çocukları oldu. Hayri Turgut Uyar, daha sonra İTÜ’de öğretim vazifelisi oldu. Turgut Uyar, en bilinen yapıtlarından olan “Bozuk Saat” şiirini, hayatını birleştirdiği Tomris Uyar için yazdı.
2003 yılında yemek borusu kanseri nedeniyle hayatını kaybeden Tomris Uyar’ın kabri Zincirlikuyu Mezarlığı’nda bulunuyor.
YAPITLARI
İpek ve Bakır (1971)
Ödeşmeler (1973)
Dizboyu Papatyalar (1975)
Gündökümü 1975 (1976)
Yürekte Bukağı (1979) – Sait Faik Öykü Armağanı
Yaz Düşleri/Düş Kışları (1981)
Sesler, Yüzler, Sokaklar (1981)
Gecegezen Kızlar (1983)
Büyük Saat (1984)
Rus Ruleti- Dön Geri Bak (1985)
Günlerin Tortusu 1980 – 1984, günce (1985)
Yaza Seyahat (1986) – Sait Faik Kıssa Armağanı
Babayasaları, Anasözleri (1989)
Yazılı Günler 1985 – 1988, günce (1989)
Sekizinci Günah (1990)
Otuzların Bayanı (1992)
İki Yaka İki Uç (1992)
Tanışma Günleri, Anları, günce (1995)
Aramızdaki Şey (1997)
İstanbul’da Vakit (2000)
Gündökümü I – II (2003)
Cumhuriyet