Akdeniz Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi, Jeoloji Yüksek Mühendisi Doç. Dr. Fuat Erkül, Antalya’nın Kemer ilçesi Çıralı bölgesindeki Yanartaş’ın 50 metan gazı çıkış bacasıyla dünyada eşi olmayan bir tabiat mükemmeli olduğunu söyledi.
Yeryüzünde metan gazı çıkışlarının okyanus ortası sıcak su kaynaklarında yaygın izlendiğini belirten Doç. Dr. Erkül, karada organik olmayan metan gazı oluşumlarının ise epey sonlu, çok az bölgede görüldüğünü tabir etti.
Çıralı’daki tabiat hadisesinin ABD, Kanada, İtalya ve Romanya’da görüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Erkül, “Ancak o ülkelerde metan gaz çıkış bacaları olmasına rağmen gaz çıkışı yok. Yanartaş, yanan metan gazı çıkışının olduğu, dünyada eşi olmayan bir yer. Bu oluşum dünyada yalnızca Çıralı’da görülebiliyor” dedi.
EŞSIZ ÖZELLİKLERE SAHİP BİR ALAN
Yunan mitolojisi kahramanı Bellerophon tarafından öldürülen ateş püskürten yaratığa ithafen antik çağlarda ‘Chimaera’, günümüzde Yanartaş olarak isimlendirilen metan çıkışlarının olduğu yerin, Toros dağ jenerasyonunun batı kesitinde, Olimpos Beydağları Ulusal Parkı’nda arkeolojik sit alanı olduğunu belirten Doç. Dr. Erkül, Yanartaş’ta gözlenen metan sızıntılarının en az 2 bin 500 yıldır etkin olduğunu söz etti.
BIRINCI OLİMPİYAT ATEŞİ
Doç. Dr. Erkül, arkeolojik ispatlarda ve Romalı araştırmacı Pliny the Elder tarafından yazılan Historia Naturalis yapıtında 2 bin 500 yıldır faal olduğu belirtilen Yanartaş’ın, Hellenistik periyotta birinci olimpiyat ateşinin kaynağı olduğundan kelam edildiğini hatırlattı.
Yanartaş etrafındaki Olympos Antik Kenti’nin ismini Olympos Dağı’ndan aldığını ve Helenistik devirde MÖ 2. yüzyıla kadar varlığını sürdürdüğünü tabir eden Doç. Dr. Erkül, “Bu derece uzun bir vakit boyunca metan gazının çıkışı, Yanartaş’ı daha da harikulâde bir arkeolojik alan kılmaktadır” diye konuştu.
TOPLAM 50 GAZ ÇIKIŞ BACASI VAR
Çıralı Yanartaş alanında 20’si etkin yanan 50 metan gaz çıkış bacası belirlendiğini kelamlarına ekleyen Doç. Dr. Erkül, şunları kaydetti:
“Çıkışların olduğu yaklaşık 500 metre genişliğindeki alanda kışın alevler daha kuvvetli. Tarih boyunca devam eden faaliyet, büyük basınçlı bir gaz rezervuarının varlığı ile açıklanmaktadır. Çıralı etrafındaki metan çıkışlarının kökenini araştırmak emeliyle yapılan bilimsel çalışmalar, metan kaynağının okyanusal kabuğu oluşturan kayaçların düşük sıcaklıklarda serpantinit ismi verilen bir kayaca dönüşümü sırasında büyük oranda inorganik yollarla metan gazının üretildiğini işaret etmektedir.
Ayrıyeten, kırıklarda ve sıcak su kaynaklarında yaşayan mikroorganizmaların ürettiği metan gazının da kayaçların dönüşümü sonucu oluşan metan kaynağına eklendiği düşünülmektedir. Yapılan farklı bir araştırmada da yerin derin kesitlerinde bir magma odasının oluşturduğu ısı nedeniyle serpantinite dönüşüm sırasında oluşan metanın, Çıralı’da yüzeye çıktığı öne sürülmektedir.”
Cumhuriyet
