Türkiye’de yerleşik yatırımcıların yurtdışındaki direkt yatırımları, ekonomik bunalım nedeniyle son iki yıldır azalsa da bilhassa 2005’ten bu yana çok hızlandı.
Hem milletlerarası sisteme ve pazarlara entegre olma isteği hem ekonomik ve politik riskleri dağıtma arayışı bu hızlanmada belirleyici oldu. Merkez Bankası’nın açıkladığı olguların detayları şöyle:
AZERBAYCAN’A İLGİ
– 2002 yılından Mayıs 2020’ye kadar geçen vadede Türkiye’de yerleşik yatırımcıların yurtdışındaki direkt yatırımları 48 milyar 148 milyon dolara ulaştı. En çok yatırımın yapıldığı yıl ise 5 milyar 242 milyon dolarla 2015. En az çıkış 251 milyon dolarla 2002’de görüldü.
– Türklerin yurtdışında 132 memlekette direkt yatırımları bulunuyor. Bunların memleket dağılımı incelendiğinde, en büyük hissesi Hollanda’nın aldığı görülüyor. 2002’den bu yana Hollanda’daki yatırımlar 14 milyar 7 milyon dolara ulaştı. 2012 yılından itibaren yatırımların hızlandığı Hollanda’nın yekun yatırımlardaki hakkı da yüzde 29.09 oldu.
– En çok yatırım yapılan 2. devlet yüzde 13.86 behre ve 6 milyar 671 milyon dolarla Azerbaycan, üçüncü devlet yüzde 13.42 hisse ve 6 milyar 460 milyon dolarla ABD.
– Bu üç ülkeyi yüzde 6.26 hisseyle İngiltere, yüzde 5.92 hisseyle Almanya, yüzde 2.73 hisseyle Malta, yüzde 2.62 hakla Lüksemburg, yüzde 2.24 hisseyle İsviçre, yüzde 2.13 hisseyle Rusya ve yüzde 1.54 hakla İrlanda izliyor.
– Komşulara yapılan yatırımlarda ise birinci sırada 442 milyon dolarla Irak var. Bu ülkeyi 421 milyon dolarla Romanya, 240 milyon dolarla Gürcistan, 191 milyon dolarla Bulgaristan, 165 milyon dolarla İran, 137 milyon dolarla Yunanistan ve 17 milyon dolarla Suriye izliyor.
– Türk girişimcilerin sektörel ilgisine bakıldığında ise birinci sırada mahsusen 2013’ten sonra hızlanan madencilik ve taşocakçılığı yatırımları öne çıkıyor.
BESIN ÖNE ÇIKTI
– Bu kola yapılan yatırımlar 13 milyar 13 milyon dolar olurken yekundan aldığı behre da yüzde 27.03’e çıktı. Bu kesimi 11 milyar 910 milyon dolar ve yüzde 24.74 hakla imalat izlerken bu kapsamda azık kesimine 4 milyar 639 milyon dolar, dokumacılığa 1 milyar 659 milyon dolar yatırım yapıldı.
– Ana kollar açısından finans ve sigorta faaliyetleri 8 milyar 871 dolarlık yatırım ve yüzde 18.42 hisseyle üçüncü sırada konum alıyor. Bunun içinde mahal alan holding şirketlerinin faaliyetlerine 5 milyar 119 milyon dolar, bankacılığa 2 milyar 956 milyon dolar yatırım yapıldı.
– Bunların yanı sıra yurtdışında gayrimenkul faaliyetlerine 3 milyar 247 milyon dolar, inşaata 2 milyar 368 milyon dolar, haber ve muhabereye 2 milyar 209 milyon dolar yatırım yapıldı
5 AYLIK DÜŞÜŞ YÜZDE 48.5
Açıklanan donelere nazaran bu yılın birinci 5 ayında Türkiye’de yerleşik yatırımcıların yurtdışındaki direkt yatırımları 2019’un tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 48.5 azalarak 802 milyon dolar oldu. Tekrar birinci 5 ayda en çok yatırım yapılan dal de 193 milyon dolarla madencilik ve taşocakçılığında gerçekleşti. En çok yatırım yapılan memleket de 245 milyon dolarla Hollanda.
Cumhuriyet
