2012- 2019 yılları arasında Anayasa Mahkemesi’ne yekun 478 bin 407 müracaat yapılırken, kelam konusu müracaatların yüzde 51’i yeni sistemin kabul edildiği ve devreye alındığı 2017-2019 yılları arasında yapıldı.
CHP Umumî Lider Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, 2. yılını dolduran Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yaşanan hak ihlalleriyle ilgili “Tek Adam Rejiminin Hak ve Özgürlükler Karnesi” başlıklı bir çalışma hazırladı.
Yaşanan tablonun hukuk devletinin her gün erozyona uğratıldığını gösterdiğini belirten İlgezdi, “Bu datalar birebir vakitte temsili hükümet, temel haklar; istikrar ve denetleme; kamu yönetiminin tarafsızlığı ve iştirak üzerinden şekillenen kapsamlı demokrasinin alanını Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte otoriter rejime bıraktığını göstermektedir” değerlendirmesini yaptı.
İLGEZDİ’NİN ÇALIŞMASINDA ŞUNLAR TARAF ALDI
Haftada bin 573 müracaat: 2017-2019 yılları arasında Türkiye’de hak ihlaline uğradığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne yapılan kişisel müracaat sayısı 245 bin 350 oldu. Resmi donelere nazaran 2017-2019 yılları arasında saatte ortalama 9, haftada ise bin 573 kişi hak ihlaline uğradığı gerekçesiyle Yüksek Mahkeme’ye başvurdu.
2012-2019 yılları arasında Yüksek Mahkeme’ye yapılan kişisel müracaatların 222 bin 637’sini adil yargılama hakkının ihlali tezi oluşturdu. Buna nazaran 2012 yılında adil yargılama hakkının ihlali bahsiyle yapılan müracaat sayısı bin 144 olurken, 2019 yılında bu sayı 26 bin 719’a oluşturdu. Adil yargılama hakkının ihlali argümanıyla yapılan müracaatların yüzde 45’i yeni sistemde yaşandı. 2017-2019 yılları arasında adil yargılama hakkının ihlali savıyla 99 bin 994 müracaat yapıldı.
AZAP ARGÜMANINDA REKOR
Azap savıyla yapılan müracaatlarda rekor artış yaşandı. 2012 yılında sırf 4 müracaat azap argümanıyla yapılırken, 2019 yılında bu sayı 4 bin 181’e çıktı. 2019 yılında azap savıyla yapılan müracaatlar tıpkı devirde son 8 yılda bu bahiste yapılan müracaatların da yarısını oluşturdu.
Hayat hakkı ihlali gerekçesiyle yapılan müracaatlarda da rekor nispette artış yaşandı. 2012 yılında bu bahiste 18 müracaat yapılırken, 2019 yılında bu hususta yapılan müracaat sayısı 2 bin 352’ye ulaştı. Hayat hakkı ihlali başvurusu yapanların yüzde 57’sini oluşturan 6 bin 676 müracaat yeni sistemde yapıldı.
TABIR ÖZGÜRLÜĞÜ
Söz özgürlüğünün ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan müracaat sayısı 2012-2019 yılları arasında 12 bin 301 olurken; laf konusu müracaatların yüzde 81’i yeni sistemde gerçekleştirildi.
Içtima ve şov yürüyüşleri hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan müracaatların yüzde 77’si yeni sistemde yaşandı.
Cumhuriyet
