?Bolu kent merkezinde bulunan Akpınar Mahallesi’nde 1971 yılında Kız Enstitüsü inşaatı için yapılan hafriyatta, mermer bayan büstü bulundu. Roma devrine ilişkin olduğu belirlenen bayan büstü, Bolu Müze Müdürlüğü’ne ilişkin müzede sergilenmeye başladı. Bolu Ticaret ve Sanayi Odası kentte tarih turizminin ön plana çıkarılmasını sağlamak emeliyle arkeologlardan oluşan bir heyet oluşturdu. Heyet, Bolu Kent Müzesi’nde bulunan heykeller üzerinde inceleme yaptı. Müzede ‘Roma Devri’ne ilişkin Bayan Büstü’ olarak 50 yıldır sergilenen heykelin Artemis’e ilişkin olabileceğinin düşünülmesi üzerine çalışma başlatıldı. Çalışmanın sonucunda uzmanlar tarafından, heykelin Yunan mitolojisi tanrıçalarından ‘Artemis’e ilişkin olduğu belirlendi. Yaklaşık 2 bin yıl öncesine ilişkin olduğu düşünülen heykelin saç kısımlarının boyalı olması ve bu vakte kadar tahrip olmaması nedeniyle, periyodun kamu binasında sergilendiği ve dünyada eşi benzerinin bulunmadığı belirtildi.
‘OLDUKÇA ÜST SEVİYE BİR SANAT ESERİDİR’
Heykel hakkında bilgiler veren Düzce Konuralp Antik Tiyatro Hafriyat Heyeti Takım Üyesi Arkeolog Dr. Güzin Bilir, “Karşınızdaki ‘boyalı bayan başı’, yırtıcı tabiatın, rahmetin, avcılığın ve okçuluğun simgeleştirilmiş hali olan Artemis’tir. Bolu’nun doğal tabiat zenginliklerinin bir nevi bireyleştirilmiş hali olan Artemis başı muhtemelen ada mermerinden yahut Atina mermerinden yapılmış, epey üst seviye bir sanat yapıtıdır. Kaliteliği, personelliği ile dikkat çeken eser muhtemelen ithal olarak gelmiş, atölyesi ise güney İtalya bölgesi kökenli olabilir. Stilistik özelliklerine gelecek olursak yapıtın dikkat cazibeli noktası: ağır boya izleri, bilhassa saçlarında koyu kırmızı boyanın mevcut olmasıdır. Kızıl saç hoşluğun bir simgesi olarak görüldüğünden bayan saçları için kızıl boya tercih edilirdi” diye konuştu.
AUGUSTUS DEVRİNDE PROPAGANDA GAYELİ ÜRETİLMİŞ
Güzin Bilir, heykelin birinci Roma İmparatoru Augustus devrinde propaganda gayesiyle kıymetli kentlere gönderilmiş olabileceğini belirterek, “Hem Klasik devir hem Helenistik devir heykeltıraşlık özelliklerini gösteren ‘eklektik’, yani karışık bir yapıttır. Bu türlü eserler bilhassa birinci Roma imparatoru Augustus devrinde propaganda gayeyle üretilmiş olup Roma eyaletlerde kıymetli yerlere dikilmiştir. Milattan evvel 27 ve milattan sonra 14 yıllarına tarihleyebileceğimiz eser, Bolu kentinin en merkezi yerinde Akpınar semti, kız enstitüsü inşaatı sırasında bulunmuştur ve çok iyi korunmuş olmasından ötürü da kendi periyodu içinde, kent merkezindeki kıymetli bir kamu binası içinde kapalı bir alanda bulunuyor olmalıdır. Bu kadar kaliteli bir sanat yapıtının Bolu’da bulunması, doğal ve tabiat hoşluklarının yanında tarihi ve kültürel hoşluklarının de var olduğunu bizlere ispatlar durumdadır. Aslında bu eser Bolu’nun doğal zenginlikleriyle kültürel mirasının bir nevi birleşmiş halidir” dedi.
‘ROMA İMPARATORLUĞU’NDA BOLU’NUN KIYMETİNİN NE KADAR KIYMETLİ OLDUĞUNUN GÖSTERGESİ’
Heykelin kentte bulunmuş olmasının Bolu’nun Roma İmparatorluğu’ndaki ehemmiyetini gösterdiğini anlatan Bilir, “Yabancı turistler, geldiklerinde hoş bir alanda bu Artemis başını görmek isterler. Dünyadaki öteki örneklerinde çok kıymetli müzelerde sergileniyor. Az sayıda kendi devrinde daima bir modelin birebir basılması sön konusu oluyor. Lakin bu o denli bir heykel ki; kendi periyodu içerisinde basılıyor ve tekrarı basılmıyor. O yüzden çok çok kıymetli ve kullanılan mermer açısından çok pahalı. Bu da demek oluyor ki Roma İmparatorluğu’nda Bolu’nun yerinin ve pahasının ne kadar kıymetli olduğunun göstergesi. Napoli’de yapılıp buraya gönderiliyor” diye konuştu.
‘DÜNYADA TEK VE BOLU’DA ÇIKARILMIŞ BİR ESER’
Bolu Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Türker Ateş de heykelin dünyada eşsiz olduğunu belirterek, “Tek olan, dünyada eşsiz olan yapıtlardan. Buna ‘Unique’ deniliyor. Tek olması marka bedeli oluşturuyor. Dünyada tek ve Bolu’da çıkarılmış bir eser. Bolu’nun ne kadar kıymetli bir yer olduğunu ve tarihinin ne kadar kıymetli olduğunu, Hitit devrinden bugüne kadar altımızda ne kadar eser olduğunu gösteriyor. Bu yapıtla birlikte Bolu’nun tarihinin gün yüzüne çıkması için ufak tefek dokunuşlara gereksinimimiz var. Tarihi yapıtların gün yüzüne çıkmasında fayda olduğunu biliyoruz. Dünyada bu yapıtları görmek için milyonlarca insan geziyor. Turizm kentiysek bir tarihi olarak da eksik olmamalıyız. Bunun devamını daima bir arada getireceğiz” tabirini kullandı.
Cumhuriyet
