Her ikisi de! Bu en kolay ve yanlışsız cevap, kurulması güç istikrarları bulmayı gerektiren, bu nedenle de erişilmesi güç ülkü bir gayesi tanımlar aslında. Lakin ne eldeki terazi gereğince hassastır, ne de tartanlar… Ayrıyeten, şimdiki bahisler, farklı telaşlar ve moda akımlar, kimi medyatik fırtınalar, ister istemez terazinin kefelerini tesirler.
Bu pozisyonda, iki yıl evvel Cannes’da Altın Palmiye alan “Parazit”in direktörü Güney Koreli Bong Joo-ho’nun başkanlığındaki dördü bayan yedi kişilik heyetin, yarışlı kısma seçilen bayan direktörlerin düşük sayısal oranına rağmen, sinemalarının niteliksel yükünü öne çıkarması, son derece doğal sayılmalı.
Audrey Diwan (1980), Jane Campion (1954) ve Maggie Gyllenhaal (1977), kadın-erkek ve anne-çocuk ilgilerini farklı seviyelerde, farklı biçemler eşliğinde işlerken, alabildiğine hassas, içtenlikli ve son derece etkileyici sinemalar imzalamışlardı.
Yaratıcı sinemasında biçimsel özgünlüğün içerikten bir adım daha önde olması gerektiğini düşünenler içinse, ödül listesinde Jane Campion’un ismini başa koymak kâfi olacaktı…
Şimdi ikinci sinemasını gerçekleştiten genç direktör ve senaryo müellifi Audrey Diwan, biçimsel cambazlıklardan kaçınan süssüz, düz anlatımı, donuk tonları seven ışığı, aralı yaklaşımı, çiğliğe prim vermeyen gerçekçi bakışı gerisindeki yalın şiirselliğiyle, işlediği kürtaj konusunu ve kararlı genç kızın yalnızlığını her sahnede ön planda tutmayı başarıyor. Fransız muharrir Annie Ernaux’nun(1940), yirmi yıl evvel yayımlanan ve tıpkı ismi taşıyan özyaşamsal romanının uyarlaması olan “Olay” (L’évènement), 1960’lı yıllar Fransası’nda gebe kalan üniversite öğrencisinin, kürtajın yasak olduğu o devirde, tahsilini sürdürebilmek gayesiyle bebeğini düşürmeye çabaladığı tehlikeli sıkıntı süreç boyunca yaşadıklarını, his sömürüsü yapmadan tüm çıplaklığıyla sergiliyor. Kürtaj yasağı, ne yazık ki bugün dünyanın birçok ülkesinde, genç kızların ve bayanların hâlâ yaşadıkları acı bir gerçek değil mi? Afganistan’a dek uzanmaya gerek yok!..
Aktüel dertlerin tesiri yanında, içeriğin biçemden daha fazla önemsenmesiyle oluştuğunu düşünebileceğimiz bu ödül listesinin tek eksiği, kuşkusuz Arjantinli direktör ikilisi Gaston Duprat (1969) ile Mario Cohn’un (1975), “Resmi Yarışma” isimli sineması… Yüksek bir olasılıkla alaycı lisanı, özeleştirel halinin içerdiği nihilist boyut, ihtimamlı estetizmi gerisindeki kimi aşırılıklar ve sanat mükafatları konusundaki radikal söylemi, bu dört başı mamur özgün “erkek filmi”ni liste dışı bırakmış olmalı…
Bu ortada, ödül listesinde Altın Aslan dışında önde gelen üç direktörün (Jane Campion, Maggie Gyllenhaal ve Paolo Serrentino) sinemalarının birer Netflix üretimi olması nedeniyle, sinema salonlarında yalnızca birkaç hafta, en fazla bir ay gösterildikten sonra, televizyon, bilgisayar ve cep telefonu ekranlarında çabucak önümüzdeki aralık ayından itibaren izlenebilecek olması, bir öbür şimdiki, bir o kadar da hassas mevzuyu gündeme getiriveriyor. Bilhassa Jane Campion’un sinemasını geniş perdeli bir sinema salonunda izleyebilmenin çok kıymetli olduğunu düşünenlere yürekten katılıyorum…
Sonuç olarak, yarışlı kısmında son derece güçlü ve istikrarlı bir sanat sineması yelpazesi sunan Venedik, bu bağlamda Cannes’dan güya bir adım daha önde göründü bu yıl bize…
Lakin, diğer bir alanda, sinemaların dağıtımı konusunda, Cannes Şenliği daha radikal bir tavır sergilemekte. İmalini Netflix çeşidi platformların finanse ettiği sinemaları, evvel sinema salonlarında uzun bir müddet gösterilmeyi kabul etmedikleri için şenliğin müsabakalı kısmına dahili etmeyi reddeden bu tutumuyla, sanat sinemasının yalnızca içerik ve biçim değil, ayrıyeten gösterim şartlarıyla da bir bütün olarak ele alınması gerektiğini savunmayı sürdürüyor…
78. VENEDİK SİNEMA ŞENLİĞİ MÜKAFATLARI:
– Altın Aslan, En İyi Sinema:
“L’évènement” (Olay) /Audrey Diwan
– Gümüş Aslan-En İyi Direktör:
– Jane Campion / “The Power of the Dog” (Köpeğin Gücü)
– Gümüş Aslan-Jüri Büyük Mükafatı :
– “E Stata la mano du Dio” (Tanrının Eli) / Paolo Sorrentino
En İyi Senaryo Mükafatı:
– Maggie Gyllenhaal, “The Lost Daughter” (Kaybolan Kız) sinemasıyla.
En İyi Bayan Oyuncu Volpi Kupası:
– Penélope Cruz / Pedro Almodovar’ın sineması “Madres Paralelas” (Koşut Anneler)’deki yorumuyla
En İyi Erkek Oyuncu Volpi Kupası:
– John Arcilla/Erik Matti’nin (Filipinler) “On the Job: The Missing 8” isimli sinemasındaki yorumuyla.
Marcello Mastroianni, en iyi genç bayan ya da erkek oyuncu mükafatı:
– Filippo Scotti / Paolo Sorrentino’nun sineması “Tanrı’nın Eli” sinemasındaki yorumuyla.
Cumhuriyet
