Dünya Bankası, 2002 ila 2020 yılları ortasındaki 18 yıllık devirde kamudan en çok ihale alan şirketlerin listesini açıkladı. Türkiye’de neredeyse tüm otoyol, köprü, tünel, havaalanı ve hastane üzere büyük ihalelerin verildiği 5 müteahhitlik şirketi dünya sıralamasında birinci 10 ortasına girdi.
Sözcü’de yer alan haber şöyle: Birinci sırada tekrar bir Türk şirketinin yer aldığı listede, Türkiye 5 şirketle birinci oldu. Kamunun yaptığı büyük ihalelerin tamamına yakınını alarak dikkatleri üzerine çeken şirketlere devlet tarafından bir dizi ayrıcalık tanınıyor. Bu şirketlerin yurtdışından sağladıkları dövizli kredilerine Hazine tarafından devlet kefil edilirken, alacaklarına da dövizle garanti verilip yükü halka ödettiriliyor. Bu şirketlerin birçoklarının vergi borçları uzlaşma ya da af üzere usullerle silindiği üzere, iktidara yakın olmaları sayesinde “silah üzere kullanılan” vergi kontrolü baskısına da uğramıyorlar.
7 MİLYON TABAN ÜCRETLİNİN 8 YILLIK MAAŞINA KARŞILIK GELİYOR
Kamu ihaleleriyle varlıklı olan 5 şirketin 18 yılda devletten aldığı ihalelerin toplam büyüklüğü 203.7 milyar doları buluyor. Bugünkü kurla yaklaşık 1 trilyon 556 milyar TL üzere harika büyüklüğü söz eden bu devasa para, Türkiye’de önemli geçim zorluğu yaşayan 7 milyon taban ücretlinin 8 yıllık maaşına karşılık geliyor.
Bu büyüklükteki para minimum ücretlilere dağıtılmış olsaydı, 7 milyon taban ücretlinin her birine 223 bin 571’er lira para düşecekti. Bu parayla her bir minimum fiyatlı İstanbul ve Ankara üzere büyük kentler de dahil olmak üzere birer mesken alabilecek, hasebiyle Türkiye’de meskeni olmayan taban fiyatlı kalmayacaktı.
7 MİLYON MİNİMUM ÜCRETLİYE 8 YIL BOYUNCA İKİLİ MAAŞ
Kamu kaynaklarıyla 5 inşaat şirketine verilen yaklaşık 1.6 trilyon liralık ihale bedeli taban ücretlilerin maaşına eklenmesi halinde ise 7 milyon minimum ücretliye 96 ay yani 8 yıl boyunca ikili maaş ödenebiliyor. Hala 2 bin 324 lirayla önemli geçim problemi yaşayan taban ücretlilerin konutuna bu türlü bir durumda 8 yıl boyunca 2 bin 324 lira daha girecek ve dar gelirli bu kesim 4 bin 648 lira maaşla daha iyi bir geçim imkanına kavuşabilecekti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi bilgilerine nazaran Türkiye’de hala 4 milyon 16 bin işsiz bulunuyor. İşsizlik Sigortası Fonu koşullarının ağır, aylık ödeme müddetlerinin de kısa olması nedeniyle milyonlarca işsiz zar güç yaşamaya çalışıyor.
5 müteahhide aktarılan bu paralar işsizlere verilmiş olsaydı, her birinin hissesine düşecek 389 bin 691’er TL ile işsizlerin tümü birer iş bile kurabilirdi ya da her bir işsize bu paralar maaş olarak ödenmiş olsaydı 4 milyon 16 bin işsize 14 yıl boyunca 2 bin 324’er liralık minimum fiyat verilebilecekti.
ALDIKLARI İHALELERLE BİNLERCE ŞİRKETİ GERİDE BIRAKTILAR
Kamu İhale Kurumu’nun resmi bilgilerine nazaran, 2019 yılında kamu kurumlarından toplam 50 milyar 263 milyon liralık imal işi ihale edildi. Kamunun yılda ortalama 50 milyar TL civarında inşaat ihalesi düzenlediği varsayıldığında, 18 yıllık toplam ihale bedeli bile 905 milyar liraya fakat ulaşıyor. Bu da 5 firmanın aldığı 1 trilyon 565 milyar liralık işin Türkiye genelindeki binlerce firmanın 18 yılda alabildiği toplam ihale meblağından bile 660 milyar lira daha fazla olduğunu gösteriyor.
Cumhuriyet
