Getty Images
Reuters haber ajansı Türkiye’nin de sipariş ettiği Çinli Sinovac şirketi tarafından geliştirilen Covid-19 aşısına dair gelen çelişkili aktiflik seviyesi datalarının aşıya itimadı zedelediğini yazıyor.
Reuters’ın tahlilinde, yapılan ön değerlendirmeler sonucu Türkiye’nin CoronaVac aşısının aktiflik seviyesini yüzde 91,25 olarak açıkladığı, Brezilya’nın ise aktiflik seviyesi için yüzde 50 ila 90 üzere geniş bir aralık verdiği hatırlatılıyor.
Reuters tahlilinde “Brezilya aktiflik verisinin açıklanmasını üç defa erteledi. Sinovac ise son raporlamasını yapmak için Endonezya, Türkiye ve Şili dahil global testlerin sonuçlarını beklediğini söylüyor” deniyor.
Sinovac’ın geliştirdiği aşının aktiflik seviyesine dair raporun birçok gelişen ülke tarafından yakından takip edileceği vurgulanan Reuters tahlilinde “Sinovac aşısının saklanması ve taşınması Pfizer ile ortağı BioNTech ya da Moderna aşılarına kıyasla daha kolay” hatırlatması yapılıyor.
Yazıda aşıların geliştirilme sürecinin farklı safhalarında, farklı aktiflik seviyesi datalarının ortaya çıkmasının olağan olduğu belirtiliyor.
Test protokolleri, örneklem büyüklüğü ya da testlerin yapıldığı nüfusun karakteristik özellikleri üzere bir dizi değişkenin varılan sonuçlarda tesirli olduğu vurgulansa da, “Ancak CoronaVac’a ilişkin dataların kamuoyuyla paylaşılma biçimi baş karışıklığı yarattı” deniyor.
En son sunum Ocak ayında
Reuters’a konuşan Güney Kore merkezli Memleketler arası Aşı Enstitüsü Lideri Jerome Kim, “İlk duyuruda açıkladığınız bilginin ziyadesiyle ikna edici olmasını istersiniz. Pfizer ve Moderna bunu başardılar. AstraZeneca ise tam olarak başaramadı” diyor.
Kim, “Bir dizi bilgi ‘sızıntısı’, gelen farklı istikamette sinyaller sonrası Sinovac’a yönelik itimat hissini göremiyorsunuz. Tahminen Ocak ayındaki kesin sunum daha ikna edici olur” diye ekliyor.
Reuters haberinde Sinovac’ın aşı çalışmaları ile ilgili sorulara cevap vermediği de not ediliyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü bugün düzenlediği rutin basın toplantısında aşı geliştiren şirketlerin süratle basamak kaydettiğini ve bu süreçte tüm bilimsel prensiplere ve resmi düzenlemelere sadık kaldıklarını tabir etmişti.
Sinovac’ın yanı sıra koronavirüs aşısı çalışmaları yürüten üç kuruluş daha bulunuyor. Sinopharm, CanSino Biologics ve Çin Bilim Akademisi, klinik denemelerde üçüncü faza geçmiş durumda.
Türkiye’nin CoronaVac’ın aktifliğine dair açıkladığı datalar, 1.322 iştirakçi ile yapılan denemelere dayanıyordu.
Aşı denemelerine katılanlar ortasında Covid-19 testi müspet çıkan 29 kişi bulunuyordu. Aşının aktifliğine dair yapılan kıymetlendirme ise ikinci dozun verilmesinden 14 gün sonra yapılan incelemeler sonucu elde edilmişti.
Reuters tahlilinde “Türkiye’de yetkililer Covid-19 testi olumlu çıkan denek sayısının 40’a ulaşmasının akabinde birinci sonuçları açıklamayı planlıyordu. Lakin aşıya acil kullanım onayı verilmesi gündeme gelince orta sonuçlar açıklandı” deniyor.
Getty ImagesSinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısının 2 milyon dozu 18 Aralık’ta Brezilya’ya teslim edilmişti.‘Brezilya dataları kritik’
Yazıda Endonezya’dan gelen açıklamaların da baş karışıklığını artırdığı belirtiliyor:
“Aralık ayı başında kamu şirketi Bio Farma aşının aktiflik oranının yüzde 97 olduğunu açıklamış, ardındansa aşının muhafaza seviyesinin kesin bilgiler açıklanmadan öngörülebilmesinin mümkün olamayacağını söylemişti.”
Bir dizi Covid-19 aşısı çalışmasına katılan Queensland Üniversitesi’nden Profesör Paul Griffin, “Yeterli seviyede ayrıntı açıklayamıyorsanız, duyurularınızı bu formda yapmasanız daha iyi olur” yorumunu yapıyor.
Reuters yazısı “Türkiye’den gelen ve yalnızca 1.322 denek ile az sayıda olaya dayanan aktiflik oranı açıklamaları sonrası, uzmanlar düzenleyici kuruluşların onayı için daha geniş iştirakçi kümelerinden elde edilmiş daha fazla data gerekeceğini vurguluyor” tabirleriyle devam ediyor.
Reuters’a konuşan Milletlerarası Aşı Enstitüsü Lideri Jerome Kim, “Sadece 29 koronavirüs olayına bakarak Sinovac aşısının ne kadar tesirli olduğunu söylemek sıkıntı. Daha fazla iştirakçi ve daha fazla olay verisi olsaydı aşının aktifliği konusunda daha net konuşabilirdik” diyor.
Reuters Brezilya’dan gelecek olan dataların büyük kıymet taşıdığına vurgu yapıyor.
Brezilya’daki aşı çalışmalarına 13.000 istekli katılmıştı. Türkiye’de 7.000, Endonezya’da ise 1.600 iştirakçi vardı.
‘Şeffaflık’ vurgusu
Reuters tahlilinde birtakım uzmanların Çin’in aşı çalışmalarındaki şaibeli sicili nedeniyle Covid-19 aşılarına dair sürecin daha sıkı bir kontrolden geçmesi gerektiğini savundukları da aktarılıyor.
Reuters’a konuşan Queensland Üniversitesi’nden salgın hastalıklar uzmanı Dicky Budiman “Veriler çok net ve şeffaf bir biçimde incelenmeli. Çin’de ise şeffaflık önemli bir sorun. Çin’in tüm dünyaya aşı çalışmaları konusunda ne kadar ilerleme kaydettiğini göstermesi konusunda çok kıymetli bir devirdeyiz. Bilimsel makaleler yoluyla tüm dünyaya bilgilerini anlatmalılar” diyor.
Cumhuriyet
