Meydanda oyunu değiştirecekler mi diye, dikkat kesilmiş bekliyorduk. Birinci işaret Hafter’i destekleyen koalisyonun Vatiyye Üssü’ne akınıyla geldi. Türkiye’nin desteğiyle oluşan oyunun kuralları biliniyor. Ama karşı koalisyonda, çatışmaların boyutunu, oyunun kurallarını değiştirecek askeri kapasite ziyadesiyle mevcut.
HAVA MEYDANI SORUNU
Kaddafi sonrasında Libya hava alanının denetimi kayboldu. Şu anda çatışan hiçbir taraf memleket hava meydanını bırakın kendi denetimindeki kesimin hava alanını dahi denetim edemiyor. Bu, her türlü örtülü operasyon ve provokasyonu imkanlı kılıyor. Vatiyye saldırısını, Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın ziyaretinin derhal akabinde kim ne emelle gerçekleştirdi?.. Türk makamları bu sorunun tam cevabını mutlaka biliyor. Hava meydanını denetim eden taraf, Libya’da baskın gelecek. Buna da kuşku yok.
TAARRUZ NASIL OLDU?
Taarruzun askeri teknikalitesine baktığımızda, memleket coğrafyasının engebeli olmamasından yararlanılmış. Radara yakalanmamak için alçaktan uçan Fransız üretimi Mirage uçağının uzaktan 2-3 füze fırlattığı bedellendiriliyor. Bu sırada şimdi Türkiye’nin gönderdiği hava savunma sistemleri kurulma aşamasındaydı. Bu uçaklar yer devletlerince ağır olarak kullanılıyor. Üzerine çok baş yoruluyor lakin uçağın uzun menzilli uçuşuna da gerek yok. Gidişte ve dönüşte Cufra üssünden yakıt ikmali yapması zati imkanlı. Türkiye ve Trablus hükümetine verilen bildiri ise açık: Sirte-Cufra hattını zorlama, mevcut durumu kabullen.
AKTÖRLERİN KONUMU
Temel savaş ABD ile Rusya arasında. ABD, Rusya’nın olmadığı bir Libya’yı şekillendirmek istiyor. Libya’da her iki tarafı da denetim edebilecek diplomatik kapasiteye sahip. Hafter’in zayıf noktası da Rusya’yı ihmal edememesi. Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’un, “En acil biçimde ateşkes sağlanmalı” değerlendirmesinden çıkarlarını Hafter tarafında gördüğü anlaşılıyor. Mevcut durumda bu yaklaşım Libya’nın bölünmesini getirir. ABD’nin de bu hususta net karar vermediği, kendine, gelişmelere nazaran hareket sahası bıraktığı anlaşılıyor.
Körfezin “Butik devleti” Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 83 bin 600 kilometrekarelik bir devlet. Dünya petrol rezervinin yüzde 5,66’sı, doğalgazın yüzde 2,80’ine sahip. 9 milyon 800 bin nüfusun yüzde 11’i yerli, birebir vakitte 500 binin üzerinde Mısırlıya iş sağlıyor. Türkiye ile birçok ortamda karşı zıdda gelen başkan ailenin ABD ile sıkı bağları var, şu anki fantezisi Libya. Libya’yı tehdit eden Mısır’ın büyük iç sıkıntıları var. 1800 yılında 2,5 milyon nüfusu olan devlet şu anda 100 milyon. Konut, azık zayıflığı sorunu, çölleşme, su kaynaklarının zayıflığının yanı sıra, son donelere nazaran devlet nüfusunun yüzde 32,5’i yoksulluk hududunun altında yaşıyor. Sayılarla bakıldığında büyük bir askeri gücü var. Libya ile sıkıntılı bir geçmişe sahip.
Temmuz 1977’de Arap Birliği anlaşmazlığı nedeniyle Kaddafi ve Enver Sedat liderliğinde 4 gün savaşmışlar. “BM Güvenlik Konseyi’nin Libya’da barış ve birlik isteyip istemediği” sorusunun cevabını eski hususî temsilci Gassan Selame veriyor: “Tüm kümelerin iştirakiyle parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tarihi Gdames’te belirlenecekti. Barış ve seçimler için hazırlık yapan Serraj, Hafter’in saldırısına hazırlıksız yakalandı, BMGK üyelerinin ikiyüzlülüğüne tanık oldu. BMGK tarafından sırtımdan bıçaklandım.” Doneler şunu ortaya koyuyor ki, Batı’nın “demokrasileri” ile şarkın otokrat-diktatörleri Libya’ya da bir diktatörü layık görüyor ve istiyorlar.
‘İKİNCİ BÜYÜK ZAFER’
Türkiye, elinin güçlenmesi için Trablus hükümetinin Sirte-Cufra hattını geçmesi, petrol hilalini denetim etmesi gerektiğini düşünüyor. Devletin “diplomatik ve askeri üst katlarında Libya’da 2. büyük zafer”in dimağ cimnastiği yapılıyor. Türkiye, desteklediği Trablus hükümetinin Libya’yı yönetmesini istiyorsa, aktörlerin büyük kısmının hassaslıklarını dengeleyebilmeli. “Müslüman Kardeşler anlayışının ihracı” anlayışı sırf Mısır’ı değil, Libya’nın tüm komşularını, Ortadoğu’nun tüm otokrat-diktatörlerini Türkiye’nin önüne yığar. Öngörüye dayalı, istikrarlı ve çıkar odaklı yaklaşım kaçınılmaz.
Cumhuriyet
