Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi ve Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Mehmet Akif Topçuoğlu, yaptığı yazılı açıklamada, Covid-19 sürecinin her ne kadar gündelik hayat biçimine sınırlamalar ve muhakkak bir durağanlık getirse de, inmeyi tetikleyen kriterler ortadan kalkmadıkça hastalığın gelişmesine mani olunamayacağını belirtti.
Son devirde yapılan çalışmaların, inmenin, artan oranda ilerlediğini gözler önüne serdiğini bildiren Topçuoğlu, “2020 yılı, pandemi gölgesinde geçse de inme hala en öldürücü hastalıklar ortasında ön sıralardaki yerini koruyor. Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği, bu süreçte tüm kamuoyunu, pandemi sürecinde inmeye karşı önlemli olmaya ve risk faktörlerini yine gözden geçirmeye davet ediyor” ikazında bulundu.
HER YIL 17 MİLYON KİŞİ İNME GEÇİRİYOR
Dünyada her yıl 17 milyon insanın inme geçirdiğini aktaran Topçuoğlu, bunun dünya üzerinde dakikada 1 kişinin inme geçirmesi manasına geldiğini, 6 milyon kişinin ise inme nedeniyle hayatını yitirdiğini bildirdi.
Her 6 şahıstan 1’inin hayatı boyunca bir kere inme yaşadığını belirten Topçuoğlu, “TÜİK sayılarına nazaran, Türkiye’de inmeden vefat sayısı, son yıllarda yılda 35 bin, 40 bin ortasındadır ve yaklaşık yılda 100 bin iskemik, 40 bin de hemorajik inme görülmektedir. İnmeden mevt ve sakat kalma, Türkiye’de azalma trendi gösterirken, sıklık giderek artmaktadır. Yani gelecekte toplumun yaşlanmasıyla sorunun artacağını söylemek yanlış olmayacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
İnmenin her yaşta görülebildiğini, lakin bilhassa 60 yaş üstü bireylerde ve erkeklerde görülme sıklığının fazla olduğunu vurgulayan Topçuoğlu, şu sözleri kullandı:
“Yüksek tansiyon, şeker hastalığı diye bilinen diyabet, sigara kullanımı, kolesterol seviyesinin yüksek olması, obezite, istikrarsız ve sistemsiz beslenme, hareketsiz hayat sürme, çok alkol kullanımı, uyuşturucu unsur kullanımı, boyun damarlarında ateroskleroz ve darlıklar, kalp ritm bozuklukları (özellikle atriyal fibrilasyon-AF) ve öbür kalp hastalıkları (kalp yetmezliği, kalp damar hastalıkları, kapak hastalıkları vs), öbür risk faktörleridir. Bu faktörlerden bir ya da birkaçının mevcudiyeti, kişiyi inme geçirme açısından riskli pozisyona getirmektedir. İnme belirtileri hiç beklenmedik vakitte birdenbire ortaya çıkar. Bu belirtilerden yalnızca biri ya da birkaçı birebir anda ortaya çıkabilir. Genel belirtileri, bedenin tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik, bedenin tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan kuvvet kaybı, şuur bulanıklığı, konuşma bozukluğu, konuşamama, manaya ve algılamada zahmet, peltek konuşma, yüzde kayma, baş dönmesi, yürüme zahmeti, istikrar ve uyum kaybı, tek yahut iki taraflı görme kaybı, çift görme, şiddetli ani başlangıçlı baş ağrısı, yutma bozukluğu ve hafıza kaybı olarak ortaya çıkmaktadır.”
‘PANDEMİDE İNMEDEN KORUNMA STRATEJİNİZİ BELİRLEYİN’
Topçuoğlu, Derneğin “İnmede Deva Erken Müdahale” mottosunu her platformda lisana getirdiğine değinerek, belirtilerin ortaya çıkması durumunda hasta yahut hasta yakınlarının en kısa müddette 112 ile irtibata geçmelerinin ve hastalarını acil servislere 112 Ambulanslarıyla getirmeye ihtimam göstermelerinin kıymetli olduğunu vurguladı.
İnmede değiştirilemez risk faktörleri ortasında yer alan yaşlılık faktörünün, kısıtlamaların daha yakından hissedildiği bu periyotta üzerinde kıymetle durulması gereken noktalardan birisi olduğunun altını çizen Topçuoğlu, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Bu sebeple fizikî faaliyetlerin mümkün mertebe kısıtlamaların olmadığı periyotlarda atlanmaması son derece kıymetlidir. Pandemide İnme Stratejisini belirleyecek hami formüllerin hayata geçirilmesi, bu riske karşı elimizdeki en güçlü koz olacaktır. Sistemli antrenman yapın, muhakkak yaşın üstündeki hastalar için en uygun antrenman yürüyüştür. Pandemi kısıtlamasının olmadığı durumlarda, açık ve bol oksijenli alanlarda günde 10 bin adım atmaya, karantina sürecinde evdeyseniz, kesinlikle kol, bacak, omuz, boyun ve bel hareketleri yapmaya itina gösterin. Hayat biçiminizi gözden geçirin. Uyku sistemi, beslenme, idman yapma, varsa ilaçların nizamlı kullanılması konusunda hekimlerinizin tekliflerini yerine getirin.”
Beslenmenin inme riskini etkileyen değerli faktörlerden biri olduğuna işaret eden Topçuoğlu, şunları kaydetti:
“Az tuzlu, yağdan yoksul, bol zerzevat ve meyvenin tüketildiği Akdeniz diyetine tartı verin. Hem alkol hem de sigara inme riskini arttıran kıymetli faktörlerden biridir. Bu üzere alışkanlıkların inme geçirme riskini en az 2-3 kat arttırdığı bilinmektedir. Öbür birçok hastalık için de değerli bir risk faktörü olan bu alışkanlıkları sonlandırmak kıymetlidir. Tedavilerinizi aksatmayın. Pandemi şartları, öbür hastalıkları daha az önemsemenize neden olmuş olabilir. Kronik hastalığınız varsa tertipli ilaçlarınızı almayı ihmal etmeyin. Pandemi şartları, sıhhat hizmetlerine başvururken tereddüt etmenize neden olabilir. İnme tedavisinde her dakikanın son derece kıymetli olduğunu unutmayın. İnme belirtilerini fark ettiğinizde çekinmeden 112’yi arayın.”
Cumhuriyet
