“Büyü bozuldu mu?“. “Yıllarca Trump’a dayanak veren, Amerikan halkının seçim sistemine, kamu görevlilerine, hukukun üstünlüğüne ve gerçeklere inancını paramparça edişine sessiz kalan Cumhuriyetçi Parti’nin ana akım siyasetçileri, sonunda onunla yollarını ayırmaya karar verdi mi?”
Guardian gazetesinin ABD muhabiri Tom McCarthy, ABD Lideri Donald Trump’ın Amerikan Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi Parti’den 10 Kongre üyesinin da takviyesiyle “azledilmesi” yani yargılanmak üzere Senato’ya gönderilmesi sonrası değerlendirmesine bu soruyla başlıyor.
Tom McCarthy, içinde cevap da barındıran sorularını, “Sabırları taşıran, geçen hafta Trump tarafından kışkırtılan isyan sonucu Kongre’de biri polis beş kişinin mevti mü oldu? Yoksa yakınlarda Georgia eyaletinde kazanmayı umdukları iki çok değerli sandalyeyi kaybetmeleri mi?” diye sürdürüyor.
McCarthy son olarak bir çok büyük ABD şirketinin bağışlarını durdurduğunu açıklamasının, ya da Amerikan halkının yüzde 74’ünün Kongre baskınını sert bir halde kınadığını gösteren kamuoyu yoklamalarının da Cumhuriyetçi siyasetçileri etkilemiş olabileceğine işaret ediyor.
Getty ImagesCumhuriyetçiler hangi işaretleri veriyor?
Soruların kaynağındaki kıymetli bir haber birinci olarak New York Times gazetesinde sonra bir çok medyada dün sabah yayımlanan bir haber oldu.
Haberde son Georgia senato seçimleriyle Senato’nun denetimini kaybeden Cumhuriyetçilerin üst meclisdeki önderi Mitch McConnell’ın, partinin ayakta kalabilmesi açısından artık Trump’tan kurtulma vaktinin geldiğini düşündüğü ve Trump’ın ikinci kere azledilmesini alttan alta desteklediği kaydediliyordu.
Guardian muhabiri, “McConnell, Trump’ın karşısına geçti” başlığının bile kendi başına şimdi tam olarak gerçekleşmemiş bile olsa Cumhuriyetçilerin kopuşunun başladığının işaretini verdiğini söylüyor.
Lakin Cumhuriyetçilerin Trump’tan dayanaklarını çektiğine dair birçok diğer işaret de sayıyor:
Temsilciler Meclisi’ndeki üçüncü en kıdemli Cumhuriyetçi olan, liberal kanada hiç bir yakınlığı bulunmayan, eski lider yardımcısı Dick Cheney’in kızı Liz Cheney’in, Trump’ın azli tarafında oy kullanaması bunların başında geliyor.
Cheney dünkü oylama öncesi tavrını açıklarken “Bir ABD liderinin misyonuna ve anayasaya bağlılık yeminine bu kadar ihanet ettiği hiçbir vakit görülmedi” demişti.
George W. Bush ve Donald Trump idarelerinde adalet bakanlığı yapmış ve Trump’ın çok yakınında yer almış bir isim olan William Barr da geçtiğimiz günlerde birebir sertlikteki bir açıklama ile onu vazifesine ihanet etmekle suçladı.
Muhafazakar siyasi strateji uzmanı Mike Murphy, son podcastında 100’den fazla Cumhuriyetçi Parti yetkilisi ve sempatizanının, Trump’ı derhal istifa etmeye çağıran bir mektuba imza attığını söyledi ve “Şimdi parti içinde bir iç savaş başlayacak” dedi.
Uzun vakittir Cumhuriyetçilere danışmanlık yapan bir diğer isim Steve Schmidt’in Trump yüzünden partiden ayrılması da bu değerlendirmeyi destekleyen bir gelişmeydi.
EPAGuardian muhabiri Tom McCarthy’nin dikkat çektiği bir başka nokta, ömrü boyunca Cumhuriyetçilere milyonlarca dolar bağış yapan kumarhane işvereni ve önde gelen bir lobici olan Sheldon Adelson’un, bu hafta ölmeden evvel Kongre’yi basan kimi ırkçı Trumpçıların “Auschwitz Kampı” tişörtlerini görünce partiye takviyeye son vermesi. McCarthy bu gelişme için, “önemli bir darbe” diyor.
Cumhuriyetçilerden Kongre baskını sonrası para dayanağını kesen büyük bağışçılardan bir oburu Home Depot şirketinin kurucusu milyarder iş adamı Ken Langone.
Ayrıyeten American Express’ten Amazon’a, Goldman Sachs’dan Bank of America’ya, Google, Facebook, Mariott ve Walmart’ın da dahil olduğu bir dizi dev şirket Kongre saldırısı sonrasında yaşananların iş hayatını olumsuz etkileyeceğini düşünerek siyasi bağışlarını durdurduklarını açıkladılar.
Getty ImagesTom McCarthy’ye nazaran Cumhuriyetçilerin Trump’tan kopuşunda kolay siyasi hesaplar da kıymetli rol oynamış olabilir. Trump’ın Atlanta, Philadelphia ve Omaha üzere yerlerde Cumhuriyetçilerin takviyesini kaybetmesi sonrası, 2022’deki Kongre orta seçimleri ya da 2024’deki başkanlık seçimlerinde partiyi zafere taşıma ihtimali de artık sorgulanıyor.
‘Hala tam kopuş gerçekleşmedi ‘
Tahlilde Trump ile partinin kopuşunun gerçekleştiğini söylemek için hala erken olduğu da not ediliyor.
Trump’ın hala seçilmiş Cumhuriyetçiler, eyalet yöneticileri ve Cumhuriyetçi taban içinde kayda kıymet bir dayanağa sahip olduğu da hatırlatılıyor:
“Bir seçim palavrası üzerinden Kongre’de kan döküldükten sonra bile Temsilciler Meclisi’nde 137 Cumhuriyetçi bu palavrası destekleyen istikamette oy kullandı. Bir çok Cumhuriyetçi Trump’ın ikinci defa azledilmesine şiddetle karşı çıktı.”
“Bununla birlikte ikinci azil sürecinde Trump’ın hatalı olup olmadığı konusunda oy kullanacak senatörlerin kimileri, 2024 seçimlerinde lider adayı olmak istiyor. Trump’ın ayak altında olmaması işlerini çok kolaylaştıracaktır.”
Cumhuriyet
