Bayan ve erkeklerde görülen infertilitenin (kısırlık) belirtilerinin çok bariz olduğunu söyleyen Tüp Bebek Kısmından Doç. Dr. Gonca Uzman Yıldırım, hastalığa ait bilgie vererek, tedavi formüllerini anlattı.
Doç. Dr. Yıldırım, nizamlı cinsel bağlantıya karşın 35 yaşından küçük bayanlarda 1 yıl içinde, 35 yaşından büyük bayanlarda ise 6 ay içinde gebelik oluşmamasının kısırlık olarak tanımlandığına değinerek “Kısırlık nedenleri bayana bağlı, erkeğe bağlı ve her ikisi kaynaklı olabileceği üzere, bazen de hiçbir sebep olmaksızın görülebilir. Fakat kimi durumlarda erken harekete geçmekte yarar var. Örneğin; oligo-amenore dediğimiz iki adet periyodu ortasındaki müddetin 35 günden uzun olması, geçirilmiş pelvik iltihapları, öncesinde geçirilmiş pelvik cerrahi yahut rüptüre apandisit hikayesi, dış gebelik hikayesi yahut ailede erken menopoz hikayesi durumunda bir uzmana danışılmalı” diye konuştu.
Adet düzensizliğine dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Yıldırım, “Bazı aylar hiç adet olmama yahut adet periyotlarında şiddetli kanama, ağrı ve sancı görülmesi en dikkat çeken belirtilerdendir. Ayrıyeten gebelik durumu olmadığı halde göğüslerden süt gelmesi, obezite, hormon bozukluğuna bağlı çok tüylenme ve akne sorunu, erkeklerde sertleşme ve boşalma ile ilgili sıkıntılar, testislerde ağrı ya da şişlik üzere durumlar kelam mevzusuysa gecikmeden bir doktora görünülmeli ve tedaviye başlanmalıdır” sözlerini kullandı.
“YAŞLA YUMURTA KALİTESİ DE AZALIYOR”
Bayanlardaki infertilitenin belirlenmesinde çeşitli teknikler uygulandığını belirten Doç. Dr. Yıldırım, “Rahim sineması olarak bilinen Histerosalpingografi (HSG) kısırlık tanısı ile başvuran bayanlarda tüplerinin açık olup olmadığını kıymetlendirmek için yapılır. En kolay tarifiyle, rahim ve tüpleri görüntüleyen röntgendir. HSG, adet bitiminden çabucak sonra çoklukla adetin 7 ile 12’nci günleri ortasında çekilir. Süreç 5-10 dakika olup, birden fazla vakit ağrısızdır. Bir öbür sistem ise yumurtalık rezerv testleridir. Bayanın sahip olduğu oositlerin ve kalitesi o bayanın yumurtalık rezervinin yani bayanın üreme potansiyelinin bir göstergesidir. Bayanlar erkeklerden farklı olarak muhakkak bir sayıda yumurta ile doğar ve doğduktan sonra yeni yumurta yapmazlar. Hasebiyle doğumla sahip oldukları yumurta havuzunu menopoza kadar kaybederler. Bayanların yaşının arttıkça doğurganlığının azalması doğal bir süreçtir. Bayanın yaşı ilerledikçe yalnızca yumurta sayısı azalmaz yumurta kalitesi de azalır. Anti-mülleryan hormon (AMH) testi de hastanın yumurtalıklarında büyümeye başlayan küçük foliküllerden salgılanan bir hormondur. Menstrüel siklusun rastgele bir gününde AMH testi yapılabilir, adetli olmayı gerektirmemektedir. AMH seviyelerine nazaran bir bayanın hamile kalıp kalmayacağı ile ilgili bir yorum yapamayız” dedi.
“3 BASAMAKLI TEDAVİ”
Tedavinin 3 basamaktan oluştuğunu söz eden Doç. Dr. Yıldırım, şu değerlendirmede bulundu:
“Birinci basamak tedavide yumurtalamayı uyarmak için klomifen (Klomen) ya da letrozol (Femara) tablet kullanımıdır. Her iki ilaç da adetin 3 ila 5’inci günlerinde başlanır ve 5 gün boyunca kullanılır. Günde 1 doz ile başlanır şayet cevap alınamazsa bir sonraki adette doz arttırılabilir. Çoklukla her iki ilaç içinde önerilen kullanım müddeti 6 aydır. Birinci tedavide muvaffakiyet sağlanamazsa ikinci basamak tedavi dediğimiz iğne tedavisi ile yumurtlama uyarısı yapılır. Klomifen ile yumurtlama sağlanamayan hastaların yüzde 43 ila 80’inde iğne tedavisi ile yumurtlama yüzde 21 ile 29’unda gebelik elde edilebilir. Polikistik Over Sendromlu bayanlarda iğne tedavisinde aşılama gerekliliği olmamakla birlikte, hamile kalma ihtimalini bir ölçü arttırmak için aşılama tedavisi de eklenebilir.”
SON BASAMAK TÜP BEBEK FORMÜLÜ
Üçüncü basamak tedavide son basamağın tüp bebek formülü olduğunu aktaran Doç. Dr. Gonca Uzman Yıldırım, “Bu hastaların yumurtalık rezervleri iyi olduğu için tüp bebekle canlı doğum oranları da iyidir. Ayrıyeten elde edilen yumurta sayısı fazla olduğunda daha fazla embriyo elde edilmekte ve elde kalan kaliteli embriyolar dondurulabilmektedir. Embriyo dondurulması bu hastalarda tekrar iğne tedavisi uygulamadan yalnızca rahimin hazırlanması sürecinden sonra rahime yerleştirilmesine imkan sağlamaktadır. PKOS’lu hastalarda tüp bebek tedavisi sırasında en korktuğumuz durumlardan biri bu olgularda çok ihtarım sendromu (OHSS) gelişmesidir. Bu hastalıkta damarların geçirgenliği artar ve beden boşluklarında (karında, göğüs kafesinde) sıvı birikir. Bu hastalıktan kaçınmak için tüp bebek tedavi sürecini yumurta toplama sürecini yapıp, transferi iptal etmek ve bütün embriyoları dondurmaktır. Böylece çok ikazım sendromu riski sıfırlanmakta ve rahim dinlenmesi ile canlı doğum oranları artmaktadır” tabirlerini kullandı.
“İNFERTİLİTENİN NEDENİ TÜP TIKANIKLIĞI OLABİLİR”
Kısırlığa bağlı nedenlerin yüzde 25 ile 35’inden tüp tıkanıklığının sorumlu olduğunu söyleyen Doç. Dr. Yıldırım, “Tüpler rahmin her iki yanında bulunur ve yumurtalıklara bağlıdır. Tüp tıkanıklığı olması durumunda yumurta ve sperm karşılamaz ve bu nedenle de gebelik oluşmaz. Her iki taraflı tıkanıklık olabileceği üzere tek taraflı tıkanıklıklarda görülebilir. Tubal faktöre bağlı kısırlık geçirilmiş pelvik enfeksiyonlara bağlı olarak görülebileceği üzere endometriozise (çikolata kisti), tüberküloz, geçirilmiş ektopik gebelik hikayesi yahut geçirilmiş karın içi ameliyatlara bağlı olarak da görülebilir. Tüp tıkanıklığı olan bayanların birçoklarında hiçbir şikayet olmaz. Kısırlık nedeniyle doktora başvurduklarında yapılan tetkikler sonucu teşhis alırlar. 100 bayandan 15’inde tüpler gerçekte tıkalı olmamasına karşın tıkalıymış üzere görünebilir. Tüp tıkanıklığı olan hastalarda tedavide tüp bebek uygulaması düşünülmelidir” diye konuştu.
Cumhuriyet
