Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, kalabalık ortamlarda bulunanlara ihtarlarda bulundu. Özlü, münhasıran büyük kentlerde yaşan yurttaşları uyararak “Kendileri hasta olmasa da virüsü taşıyıp bulaştırma olasılıkları çok fazla” sözlerini kullandı.
Toplumsal medyadan paylaşım yapan Özlü şu sözleri kullandı:
Vazgeçemedikleriniz dışında düğün, nişan, sünnet, mevlüt üzere davetlere katılmayın; telefonla arayıp tebrik edin; salgın nedeniyle katılamayacağınızı, diğerlerine zarar vermek istemediğinizi söyleyin ve armağanınızı kendilerine ulaştırın. Bu merasimleri siz düzenliyorsanız: açık havada yapın; az sayıda kişiyi davet edin; iştirakçiler arasında toplumsal arayı koruyacak ve temasa müsaade vermeyecek halde planlayın; gelen şahısların maskesi yoksa, maske verin ve herkesin maske takmasını sağlayın; programı kısa tutun.
Bilim kişilerinden koronavirüs davetleri: Büyük kentlerde yaşayanlar dikkat Kaynak: Bilim kişilerinden koronavirüs davetleri: Büyük kentlerde yaşayanlar dikkat Eskisi üzere yaparsak, konutumuza geri döndüğümüzde; sevdiklerimizin hastalandığı yahut öldüğü haberiyle yıkılabiliriz. Büyük kentlerde yaşayanların, kendileri hasta olmasa da virüsü taşıyıp bulaştırma olasılıkları çok daha fazla. Sevdiklerimize zarar vermeyelim. Aksi de oluyor. Büyük kentlerden Anadolu’ya tatile, düğüne, taziyeye giden sağlıklı aileler, dönüşte virüsü kapmış olarak konutlarına dönebiliyor. Dikkatli olalım. Virüs her fırsatı pahalandırıyor, ona fırsat vermeyelim.
“SEMPTOM OLMASA DA HERKESE TEST YAPILMALI”
Hudut bilim ve genetik mütehassısı Doç. Dr. Çağhan Kızıl ise yetkililere davette bulundu. Salgının en yüksek periyodunda testlerin az olduğunu hatırlatan Kızıl, virüsün yayılımını durdurabilmek için semptomu olmasa da herkese test uygulanması gerektiğini tabir etti.
Twitter’dan paylaşım yapan Kızıl şu sözleri kullandı:
Türkiye’de salgının en yüksek periyodunda testler azdı. Artık salgın hala riskli seviyedeyken temaslı vaka takibini sekteye uğratan test kriteri değişiklikleri gerçekleştirildi. Bu, yayılımı önlemeyi olumsuz etkileyebilecek bir pratik. Bulunan vaka sayılarını da etkiliyor. Salgının büyüdüğü noktalarda fazla vaka çıkmasının nedeni daha fazla test yapılması değil. Florida’da son 1 ayda testler %141 artarken vakalar %1,061 artmış. Salgın düşüşteyken test artsa da yeni vaka sayısı düşüyor. Connecticut’ta tıpkı periyotta test %54 artarken vakalar %78 düşmüş. Lakin en kıymetlisi, yayılımı durdurmak için semptomu olsun olmasın herkese test yapılması. Şu durumda Türkiye’de salgının yayılımının denetiminden çok istatistiki göstergelerin önceliği var üzere duruyor.
Testler her koşulda artmalı, salgın yükselirken de sönümlenirken de. Şayet salgın sahiden azalıyorsa, daha fazla test birebir nispette fazla vaka manasına gelmez. Avrupa’da ve ABD’nin birtakım eyaletlerinde test sayıları gitgide artarken vaka sayıları düşüyor.
Türkiye’de ağır bakım hasta sayısının yekun canlı COVID-19 hastasına orantısı Nisan sonu %2,2; Mayıs sonu %2,1; Haziran sonu %4,7 idi. Bugün ise bu nispet %8,9. Direkt klinik bir gösterge olan bu orantı salgın dinamiklerinin değiştiğini gösteriyor olabilir.
Bu iki kümeye yönelik pratikler farklı. Birincisine tedavi ve izolasyon, ikincisine yayılımı azaltma hedefli yaygın test ve vaka takibi. Türkiye’nin yönelimi birinci kümesi tedavi etmeye çalışmak. Maatteessüf bugünkü durumda yayılımın engellenmesi için 2. kümeye için önlemler mevcut değil.
Enfekte şahısları ikiye ayıralım: semptom gösterenler (bir kısmı hastanede yatmak zorunda kalacak, ağır bakıma girecek, tedavi olacak) ve semptomsuzlar (test yaptırmadıkları sürece, hastalanmazlarsa enfekte olduklarının farkına varmayacaklar ve yayılıma ekte bulunacaklar).
Türkiye’de ağır bakım hastalarının canlı vakalara orantısı %8,8. Bu, test yapma kriterinin yalnızca semptom gösterenlere indirgenmesinin sonucu. Testi olumlu çıkan ve datalara yansıyan vakalardan semptomsuzların çıkarılması ve salgının gerçekte artıyor olmasının kombine yansıması.
Cumhuriyet
