Getty Images
İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya nazaran, koronavirüse yakalanan bir kişinin konuşması, etraftakiler için, havadaki partiküller nedeniyle öksürmesi kadar tehlikeli olabilir.
Koronavirüs, enfekte kişinin nefesi, konuşması ya da öksürmesi üzere birçok yolla bulaşabiliyor. Bu da virüsün neden olduğu Covid-19 hastalığının neden kapalı alanlarda basitçe yayılabildiğini açıklıyor.
Büyük damlacıklar kısa bir arada yere düşerken, aerosol diye bilinen küçük damlacıklar virüsü iki metrelik aralığın ötesine taşıyıp, havada asılı kalabiliyor.
Uzmanlar, büyük ve küçük damlacıkların oluşturduğu riski ölçmek ve bu riski azaltma formülleri bulmak için modellemeler oluşturdu. Çalışmaya nazaran, partiküller iki metrenin ötesine birkaç saniyede geçebiliyor.
İngiltere’de yayımlanan Guardian gazetesine konuşan Cambridge Üniversitesi sıvı mekaniği uzmanı ve çalışmayı gerçekleştiren bilim insanlarından Prof. Pedro Magalhaes de Oliveira, “Bu partiküllerin kapalı bir yerde birikmemesi ve inançla dışarı çıkartılması için maskelere, toplumsal aralığa ve iyi bir havalandırmaya gereksiniminiz var” dedi.
Matematik, fizik ve mühendislik çalışmalarının yer aldığı bilimsel yayın Proceedings of the Royal Society A’de yayımlanan çalışmada Oliveira ve çalışma arkadaşları, enfekte bireylerin konuştuklarında ya da öksürdüklerinde ürettiği damlacık ölçüsüyle, damlacıkların yapısı ve yere ulaşmaları için gereken vakti hesaba katan modeller oluşturdular.
Uzmanlar ayrıyeten, bireylerin viral yükü ve enfeksiyon için gereken virüs dozu varsayımını de inceledi.
‘Konuşan ya da öksüren birinden iki metre uzakta ve maskesiz durmak, inançlı değil’
Çalışmada, konuşan ya da öksüren birinden iki metre uzakta, maskesiz bir halde durmanın inançlı olmadığı sonucuna varıldı.
Araştırma takımı ayrıyeten, enfekte bir kişinin 30 saniye boyunca konuşmasından bir saat sonra geride kalan küçük parçacıkların, tek bir öksürüğe kıyasla daha fazla virüs kütlesi içerdiğini, bu yükün de küçük ve havalandırmasız kapalı alanlarda Covid’e yol açmaya kâfi olacağını belirtti.
Prof Oliveira, “Konuşmak, dikkate alınması gereken çok değerli bir sorun zira, konuşmayla öksürmeye kıyasla çok daha küçük damlacıklar üretiliyor. Bu parçacıklar, bir saatten uzun bir mühlet boyunca hastalığa yol açabilecek derecede havada kalabiliyor” dedi.
Fakat bir kişinin virüse yakalanıp yakalanmayacağı ne kadar parçacık soluduğuna bağlı. Bunda da maske takılıp takılmadığı, kapalı yer olup olmadığı, havalandırma seviyeleri ve bireyler ortasındaki uzaklık üzere faktörler de rol oynayabiliyor.
Getty Imagesİnternet üzerinden risk hesaplama
Araştırma takımı, çalışmalarıyla internet üzerinden yalnızca havadaki parçacıklarla kapalı yerlerde, enfekte olma riskini ölçen bir hesaplama geliştirdi.
Airborne.cam adresindeki hesaplama sisteminde örneğin, azamî 50 kişi alan, ofisler kadar havalandırması bulunan 250 metrekarelik bir dükkanda, 5 Covid-19 enfeksiyonu bulunması ve kimsenin maske takmaması halinde enfeksiyon riski yüzde 8 olarak görülüyor.
Havalandırma sistemi havanın saatte üç defa değil de beş defa değişmesine ayarlandıysa bu risk yüzde 2’ye düşüyor. Herkesin üç katmanlı bir maske takması da riskte birebir derecede düşüşle sonuçlanıyor.
İngiltere Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi ve Leeds Üniversitesi Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Catherine Noakes, çalışmayı memnuniyetle karşıladı, lakin araştırmanın bir dizi varsayıma dayandığını kaydetti.
Noakes, çalışmanın varsayımlarından birinin her bireyin yüksek virüs yükü taşıdığı olduğunu ve bunun risk hesaplamasına büyük bir tesiri olduğunu vurguladı.
Cumhuriyet
