Hadise sayısının global çapta dün prestijiyle 100 milyonu aştığı yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını krizinde umutla beklenen aşı haberleri birbiri arkasına gelse de üretim ve dağıtım kapasiteleri, global çapta eşit erişim hususları tartışmaların merkezinde.
Aşı üreticileri ABD ve Almanya iştirakindeki BioNTech/Pfizer ve merkezi İngiltere’de bulunan İngiltere-İsviçre iştirakindeki AstraZeneca’nın üretimdeki aksaklıklardan ötürü Avrupa’ya kısa vadede planlanandan daha az aşı teslim etmek durumunda kalacaklarını açıklamalarının akabinde Avrupa Birliği’nden (AB) reaksiyonlar yükseliyor.
AB Kurulu Lideri Charles Michel daha evvel ilaç şirketlerinin imzaladıkları kontratlara uymaları daveti yapmış, gerekirse yasal yollara başvurabileceklerini söylemişti. Firmaların aşı ile ilgili yeni üretim zincirleri kurması gerektiğinin ve kâfi hammadde tedarikinde zorluklar yaşanabileceğinin farkında olduklarını belirten Michel, “şeffaf” bilgi verilmesinin ehemmiyetine değinmişti.
‘İHRACAAT BİLDİRİLECEK’
Evvelki gün ise BBC, İtalya hükümetinin, koronavirüs aşılarının teslimatında yaşanan gecikme ve aksaklıklar nedeniyle aşı üreticilerine karşı yasal yollara başvuracakları istikametindeki açıklamalarını aktardı.
İtalyan yetkililer, hafta sonunda Pfizer ile AstraZeneca’yı imzalanan kontratları ihlal etmekle suçlamıştı. Alman biyoteknoloji şirketi BioNTech’in kurucusu ve idare konseyi lideri Prof. Uğur Şahin, ay başında Der Spiegel mecmuasına verdiği demeçte, aşı konusunda şu an Avrupa’da yaşanan yetersizliğin, AB’nin satın alma siyaseti ile ilgili olduğunu savunmuştu.
Salgın ve aşı krizi Dünya Ekonomik Forumu’nun da ana gündeminde. AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Davos’ta çevrimiçi toplantılar kapsamında dün yaptığı konuşmada, aşı üreticilerine ihtarda bulundu. “Avrupa’nın, dünyanın birinci Covid-19 aşılarının geliştirilmesine katkı sağlamak için milyarlarca Avro yatırım yaptığını” söyleyen Leyen, “Şimdi şirketler yükümlülüklerini yerine getirmeli ve aşıları yerine ulaştırmalı” dedi.
AB ülkelerinde Covid-19 aşısı üreten bütün şirketlerin üçüncü ülkelere aşı ihraç etmek istediklerinde bildirimde bulunmaları gerekecek bir sistem getireceklerini kaydetti, “Aşı ihracatında şeffaflık sistemi kuracağız” diye konuştu.
‘EŞİT DAĞITILMALI’
Öte yandan Reuters’ın haberine nazaran İsveç, Pfizer ve BioNTech’in geliştirdiği aşı şişesinin üzerinde “5 doz” ibaresine karşın şişeden 6 doz çıkması ile ilgili de net bir açıklama talep etti.
Bilgi verilene kadar aşılar için ödeme yapmayı askıya alma kararı aldığını duyurdu. Bu ortada Davos’ta konuşan Afrika Birliği Devir Lideri ve Güney Afrika Devlet Lideri Cyril Ramaphosa, tüm dünyada yeni tip koronavirüs salgınına son vermenin daha büyük bir işbirliği gerektirdiğini vurguladı. “Bazı ülkeler, halklarını aşılarken başkaları bunu yapmıyorsa inançta değiliz” dedi.
Virüsün dünyadaki eşitsizliği derinleştirdiğine işaret eden Ramaphosa, “Aşı milliyetçiliği meselesinden derin telaş duyuyoruz. Bu sorun, çözülmemesi tüm ülkelerin kurtuluşunu tehlikeye atacak” değerlendirmesinde bulundu. Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus de Covid-19 aşılarının fakir ülkelere eşit formda dağıtılması daveti yaptı. “Bu, her ülkenin orta ve uzun vadeli ekonomik çıkarına olacaktır” dedi.
Cumhuriyet
