İran’dan kaçarak Türkiye’ye yerleşen Fatemeh Khoshr, hayal üzere bir hayat umarken hayatı adeta kâbusa döndü. Khoshr, NY Times’a demecinde daima tehdit iletileri aldığını ve kendisi ile nişanlısı Nicolas Aryan’ın, İran hükümeti hesabına çalışan casuslar olduğuna inandıkları şahıslar tarafından taciz edildiğini öne sürdü. Gall’a nazaran, son aylarda Türkiye’de İranlı muhaliflere yönelik adam kaçırma ve cinayet olayları gözle görülür formda arttı.
Artan akaryakıt fiyatlarını protesto etmek gayesiyle bir sokak protestosuna katılan ve bu sebeple berbat muamele görüp hapsedildikten sonra İran’dan kaçan Khoshr NY Times’a demecinde, “Gerçekten korkuyoruz… En yakın süpermarkete gidip geri dönüyoruz. Yüzlerini gizleyerek yaşadığımız binaya giren ve kapımızı çalan adamlar var” dedi.
40 BİN İRANLI TÜRKİYE’DEN MUHAFAZA TALEP ETTİ
Gall’a nazaran Türkiye, hududu yasa dışı olarak geçen yahut 90 günlük turist vizesiyle ülkeye giren İranlılar için onlarca yıldır adeta bir sığınak oldu. O denli ki, 2009’daki hükümet aksisi protestolara karşı yürütülen baskı siyasetlerinden bu yana binlerce İranlı, mülteci olarak Türkiye’ye geldi. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, 2017’ye kadar Türkiye’de milletlerarası müdafaa isteyen yaklaşık 40.000 İranlı olduğunu belirtti. 2017’den itibaren de Türk hükümeti memleketler arası göçmenlerin kaydını devraldı ve bu süreçte de 1.425 İranlı göçmenin Türkiye’den muhafaza talep ettiği bildirildi.
Üst seviye bir Türk yetkili NY Times’a yaptığı açıklamada, İran’ın önde gelen muhalif figürü Habib Chaab’ın Ekim ayında kaçırıldığını ve Türkiye’den zorla İran’a geri götürüldüğünü söyledi. Resmi durumu gereği ismini gizleyen Türk yetkiliye nazaran, müfettişler tarafından yapılan incelemeler sonucunda Habib Chaab’ın İran istihbarat casusları tarafından İsveç’teki konutundan Türkiye’ye getirildiği ve akabinde uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir küme tarafından uyuşturularak huduttan kaçırıldığı belirlendi.
EVVEL KAÇIRDILAR SONRA İDAM ETTİLER
Bir öbür muhalif olan Yerlen Rezaei, Aralık ayında İstanbul’da bıçaklanarak öldürüldü. Cinayetin ardında kimin olduğu şimdilik meçhul olsa da onu tanıyan başka muhalifler İranlı casuslardan tehditler aldığını öne sürüyor.
İranlı muhalifler bilhassa İran’a geri götürülen muhaliflere ne olacağı konusunda telaşlı. Fransa’da sürgün hayatı yaşarken muhalif bir toplumsal medya kanalı yöneten Ruhollah Artırım, ince bir tuzakla Irak’tan İran’a kaçırıldı. Geçen ay ise İran’da asılarak idam edildi.
İngiliz araştırma enstitüsü Chatham House Orta Doğu ve Kuzey Afrika Programı Yönetici Yardımcısı Sanam Vakil, yurt dışında yaşayan İranlı muhaliflerin bilhassa maksat alındığını söyledi. Vakil, ” Batı ülkelerindeki ikili vatandaşlar da kuşkusuz baskı altında” dedi.
İran asıllı Amerikalı 51 yaşındaki Nicolas Aryan bu kategoride bulunuyor. Üç yıl evvel internet üzerinden tanışıp âşık olduğu Fatemeh Khoshro ile birlikte yaşamayı düşünerek Türkiye’de bir mesken satın aldı. 31 yaşındaki Khoshro, geçen yıl İran’daki ailesini ziyareti sırasında gözaltına alındı, 60 günden fazla mahpus yattı ve cezasını görürken dayak, tehdit ve cinsel atağa maruz kaldı. Khoshro, hapisteyken tekraren Aryan hakkında sorguya çekildiğini ve çiftin Türkiye’deyken çekilmiş fotoğraflarının gösterildiğini söyledi. 20 Aralık tarihli bir mahkeme kararı ile de Khoshro, bir yıl mahpus ve 74 kırbaç cezasına çarptırıldı.
TÜRK DIŞİŞLERİ: YÜKÜMLÜLÜKLERE UYUYORUZ
İran’da hapsedilmekten kaçıp yasa dışı yollarla hududu geçen ve 18 Ocak’ta Türkiye’nin doğusunda tutuklanan İranlı bir gazetecinin akıbeti de bu duruma örnek teşkil ediyor.
New York merkezli Gazetecileri Müdafaa Komitesi, Türkiye’yi, İranlı muhalif gazeteci Mohammad Mosaed’i hudut dışı etmemeye çağırdı. Kasım ayında komitenin Milletlerarası Basın Özgürlüğü Ödülü’ne layık görülen Mohammad Mosaed, mahpusa gireceğini öğrendikten sonra ülkesi olan İran’ı terk etmişti.
Üst seviye bir Türk yetkili, Mosaed’in gözaltına alındığını ve sıhhat durumunun makus olması nedeniyle hastaneye kaldırıldığını doğruladı. Yetkili, Mosaed’in kendisini gazeteci olarak tanıttığını ve milletlerarası muhafaza için müracaatta bulunduğunu belirterek hudut dışı edilmesinin mümkün olmadığını söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy yaptığı açıklamada, “Türkiye, milletlerarası yükümlülükleri doğrultusunda geri göndermeme prensibine harfiyen uymaktadır,” dedi. Halbuki İranlı muhalifler Türkiye’nin verdiği teminata karşın ülkedeki geleceklerinden kaygı duyduklarını söylüyor.
Fatemeh Khoshro ve ülkesinden kaçan birkaç İranlıyı daha temsil eden Türk avukat Levent Pişkin’e nazaran, “Türk hükümeti [sürgündeki İranlılara karşı] daha anlayışlı, daha yardımsever olmaya çalışıyor… Bu bir siyaset değişikliği değil, fakat Türkiye’deki İranlı muhaliflerin daha dikkatli olmaları gerekiyor…”
İRAN: SUÇLAMALAR TEMELSİZ
Buna rağmen, İran’ın Birleşmiş Milletler Sözcüsü Alireza Miryousefi, İranlıların kendi hükümetlerinden korktuğu fikrini “mantıksız” olarak nitelendirdi.
Alireza Miryousefi, yaptığı açıklamada, “İranlılar dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar anavatanlarını seviyor ve ezici çoğunluğun hükümetle ortası iyi,” dedi. Yargısız infaz savlarının temelsiz olduğunu, lakin İran’ın, İran mahkemesi tarafından hatalı bulunan bireylerin iadesini talep ettiğini söyledi.
Habib Chaab’ın kaçırılmasında İran’ın rastgele bir rol oynayıp oynamadığını kabul yahut inkâr etmedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan idaresinde, Tahran ile iyi ilgiler sürdürmeye çalışan Türkiye’nin İran ile iade mutabakatı bulunuyor ve sonu yasa dışı geçen yahut oturma müsaadesi olmayan İranlılar ekseriyetle hudut dışı ediliyor.
Cumhuriyet
