İstanbul’da veresiye defteri: Ekmek, yumurta ve sigara

Pandemi öncesi periyoda nazaran, bakkallardan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı yüzde 32, bakkalların veresiye defterinde yazan toplam borç fiyatı ise yüzde 55 arttı. Pandemide, yüzde 85,5’inin satışları azaldı. Bakkallar, eser fiyatları, zincir market şube sayıları, online alışveriş siteleri ve eser tedarik teşebbüslerinin artmasından olumsuz etkilendi.

İstanbul Planlama Ajansı bünyesinde faaliyette bulunan İstanbul İstatistik Ofisi’nin hazırladığı “İstanbul Bakkalları ve Veresiye Alışveriş Pratikleri Araştırması” yayınlandı. Kentin 39 ilçesindeki 402 mahalle bakkalı ile 21-25 Ocak tarihleri ortasında görüşülerek yapılan araştırmada, mahallelerdeki ekonomik koşullara dair kıymetli bulgular ortaya çıktı. Herkesi, kent yoksulluğunun geldiği seviyeyi bakkal defterlerinden okumaya davet eden araştırmada, vatandaşın alım gücü ve küçük esnafın içinde bulunduğu zorluklarla ilgili çarpıcı datalar yer alıyor. Bakkalların içinde bulunduğu ekonomik durum, sayılara şöyle yansıdı:

10 YILDA BAKKAL SAYISI ÜÇTE BİR AZALDI

Zincir market şube sayılarındaki yüzde 100’ün üzerindeki artış, bakkalların ekonomik zorluk yaşamasına neden oldu. Son on yılda, Türkiye genelinde faaliyet gösteren bakkalların sayısı, yüzde 30’un üzerinde azaldı. İstanbul’da ise 20 bin civarında bakkalın faaliyetlerine devam ediyor.

YÜZDE 71’İ, VERESİYE DEFTERİ TUTUYOR

Bakkallara pandemi öncesinde ve pandemi sürecinde veresiye defteri tutup tutmadığı soruldu. Pandemi sürecinde veresiye defteri tutan bakkal sayısının pandemi öncesine nazaran emsal oranda seyrettiği gözlendi. Her iki periyotta de bakkalların yaklaşık yüzde 71’inin veresiye defteri tuttuğu görüldü.

EN FAZLA VERESİYE SATILAN ESERLER: EKMEK, YUMURTA VE SİGARA

“Veresiye taleplerini düşündüğünüz vakit, en sık veresiye yazdırılan eseri söyler misiniz?” sorusuna verilen karşılıklarda, ekmek birinci, yumurta ikinci ve sigara üçüncü sırada yer aldı. Bu üç eseri ise sırasıyla; peynir, yağ, çay, bakliyat, süt, şeker ve yoğurt takip etti.

VERESİYE ALIŞVERİŞ YAPAN KİŞİ SAYISI, YÜZDE 32,2 ARTTI

Pandemi öncesi periyotta, bir bakkaldan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı, aylık ortalama 24 olarak belirlendi. Pandemi sürecinde ise yüzde 32,2 artarak 31 bireye yükseldi.

VERESİYE DEFTERİNDEKİ TOPLAM BORÇTA YÜZDE 54,8 ARTIŞ

Pandemi öncesi periyoda nazaran veresiye alışveriş yapan kişi sayısının artması ile birlikte veresiye defterlerinde yazılı olan toplam borç ölçüsünün da arttığı görüldü. Pandemi öncesi devirde veresiye defterinde yazan toplam borç ölçüsü, ortalama olarak 12 bin 733 TL iken, pandemi sürecinde, yüzde 54,8 artışla ortalama 19 bin 717 TL oldu.

YÜZDE 85,8’İNİN SATIŞ ORANLARI AZALDI

Pandemi sürecinde, bakkalların yüzde 85,8’i, Mart 2020 öncesine nazaran, satış oranlarının azaldığını belirtti. Bakkalların yüzde 10,2’si ise satış oranlarının değişmediğini, yüzde 4’ü satış oranlarının pandemi öncesi periyoda nazaran arttığını kaydetti.

ONLİNE ALIŞVERİŞTEN OLUMSUZ ETKİLENDİLER

Pandemi ile birlikte satış hacimlerini kıymetli ölçüde artıran online alışveriş siteleri ve meskene eser tedarik teşebbüslerinin yaygınlaşması, bakkalların satış oranlarını negatif tarafta etkiledi. Bakkalların yüzde 84,4’ü, bu nedenle zorluklar yaşadığını belirtti.

ZİNCİR MARKETLER VE FİYAT ARTIŞLARINDAN ZORLANDILAR

Bakkallara yaşadıkları mümkün zorluklar sorulduğunda, en fazla verilen yanıt, yüzde 92,7 ile “Zincir market şube sayılarının artması” oldu. “Ürün fiyatlarının artması” karşılığı, yüzde 91,3’lük oran ile ikinci sırada yer aldı. Veresiye eser satışı yapan bakkalların yüzde 94’ü, veresiye eser satışı yapmayanların ise yüzde 86’sı, eser fiyat artışından etkilendiğini söz etti.

YÜZDE 80,8’İ, KORONAVİRÜS SEBEBİYLE EKONOMİK ZORLUKLAR YAŞADI

Bakkalların yüzde 80,8’i, Koronavirüs; yüzde 74,3’ü, kira/enerji/işçi üzere sabit işletme masrafları; yüzde 73,8’i, genel ekonomik şartlar; yüzde 67,1’i ise ödeme alamamak ve veresiye taleplerinin artmasından ötürü işletme olarak ekonomik zorluklar yaşadığını söyledi.