Koronavirüs salgınının kökenini araştırmak için Çin’e giden Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) heyetinden bilim insanları, Çin’in salgının nasıl ve ne vakit başladığını belirlemelerine yardımcı olabilecek birinci hadiselere dair ham bilgileri vermediğini söyledi.
Haber, birinci olarak ABD merkezli Wall Street Journal gazetesinde yayımlandı. Habere nazaran, Çinli yetkililer, Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde salgının erken safhasında tespit ettikleri 174 Covid-19 olayına ait ham bilgileri sağlama talebini geri çevirdiler.
WHO takımının üyeleri, Çinli yetkililerin ve bilim insanlarının hadiselerle ilgili kendi kapsamlı özetlerini ve data tahlillerini sağladıklarını açıkladı.
Ek olarak salgın tespit edilmeden evvelki aylara dair tıbbi kayıtlarda geriye dönük aramalara ait toplu datalar ve tahliller sağlandığını belirten uzmanlar, virüse dair hiçbir delil bulamadıklarını söylediler.
ReutersWHO takımı Wuhan’dan ayrılmadan evvel birinci bulgularına ait Çinli araştırmacılarla ortak basın toplantısı düzenledi (9 Şubat 2021)WHO takımından Avustralyalı mikrobiyolog Dominic Dwyer gazeteye yaptığı açıklamada, “Bize birkaç örnek gösterdiler, fakat bu hepsini incelemekle tıpkı şey değil, ki standart epidemiyolojik araştırma bu türlü olur” dedi. “Bu nedenle, bildiğiniz üzere, karşı taraf bunu hayli iyi bulsa da, bizim açımızdan bu dataların hudutlu bir biçimde yorumlanması demek oluyor.”
Ham bilgilere erişim verilmemesinin en son raporda yer alacağını belirten Dwyer, yeniden de geçmişle kıyaslandığında Çinli yetkililerin çok sayıda malzeme sağladığını söyledi:
“WHO çalışanları mutlaka geçen yıl kendilerine sağlanandan çok daha fazla dataya erişim sağladıklarını düşündüler. Bu da bir ilerleme sayılır.”
WHO heyetinden Danimarkalı epidemiyolog Thea Fischer ise “Ben bir bilim insanıyım ve datalara güveniyorum. Datalara dayalı belgelenmiş ispatlara güveniyorum, birinin bana söylediklerine değil” sözünü kullandı.
Fischer, Wuhan’da paylaşılan bilgilerde tutarsızlık görmediğini, fakat ham dataları görmeden daha derin bir tahlil yapamayacağını söyledi.
‘174 hadisenin sırf yarısı Huanan deniz eserleri pazarı ile etkileşimli’
Dwyer, Reuters’a yaptığı açıklamada ise, 174 hadisenin sırf yarısının koronavirüsün çıktığı nokta olduğu düşünülen Wuhan’daki Huanan deniz eserleri pazarı ile etkileşiminin saptandığı düşünüldüğünde, ham datalara erişmenin daha da kıymet kazandığını kaydetti.
“Bunu istemedeki ısrarımız bu yüzdendi” diyen Dwyer kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bunun neden mümkün olmadığı konusunda yorum yapamam. Politik nedenlerle ya da vakit kısıtı ya da zorluğu… Ya da öteki bir nedenle mi datalar paylaşılmadı, bilmiyorum.”
Wall Street Journal, Çin Ulusal Sıhhat Komitesi ve Dışişleri Bakanlığı’nın açıklama taleplerine karşılık vermediğini de belirtti.
Çin’in bilgileri sunma konusundaki isteksizliğini, birçok yabancı hükümet ve bilim insanı Çinli yetkililerin salgının kökenlerini araştırmaya yönelik yaklaşımındaki şeffaflık eksikliği olarak yorumluyor ve bu kaygı yaratıyor.
10 uzmandan oluşan WHO heyeti; Çin’de virüsle ilgili araştırmaların yürütüldüğü kurumlar, hastaneler ve bilim insanlarıyla görüşmüştü.
Ocak ayında Çin’e giden ve iki haftalık karantina müddetinin akabinde iki hafta incelemelerde bulunan takım, Çinli konut sahipleri tarafından düzenlenen ziyaretlerde bulunmuş, lakin sıhhat kısıtlamaları nedeniyle topluluk üyeleriyle temasa geçirilmemişti.
Tespit edilen birinci Covid-19 olayı Wuhan’da Aralık 2019’da ortaya çıktı.
Heyetin lideri Peter Ben Embarek Fransız haber ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada, “Ne olduğunu tam olarak anlayabilmemiz oldukça uzun sürebilir. Bu birinci ziyaretimizin sonunda net cevaplar elde edebileceğimizi sanmıyorum” demişti.
Ancak WHO heyetine nazaran, koronavirüsün, yarasalar üzerine araştırmalar yapan Wuhan Viroloji Laboratuvarı’ndan sızması çok zayıf ihtimal. Heyet ülkeden ayrılmadan evvel Wuhan’da düzenlediği basın toplantısında, “İlk bulgulara nazaran virüs büyük olasılıkla taşıyıcı bir hayvandan insanlara bulaştı” denilmişti.
Cumhuriyet
