Ayasofya’yı müze olmaktan çıkarmak için davası bahane edilen Mütemadi Vakıflar Tarihi Ürünlere ve Etrafa Hizmet Derneği Lideri İsmail Kandemir’in, Ayasofya’yı yıllardır takıntı haline getirdiği belirlendi. Muallim mektebi mezunu, emekli matematik muallimi olan İsmail Kandemir’in daha evvel de Ayasofya’yı müze yapan kararnamedeki Atatürk’ün imzasının uydurma olduğunu argüman ettiği ve olumsuz karşılık aldığı saptandı. Kandemir’in, Ayasofya’nın müze olmaktan çıkarılmasına ait 2005’te yaptığı misal bir iptal ve yürütmeyi durdurma müracaatının da Danıştay tarafından reddedildiği biliniyor.
İsmail Kandemir’in, Ayasofya’nın müze olmaktan çıkarılmasına ait takıntısı 1990’lı yıllarda başladı. İsmail Kandemir’in, Ayasofya’nın ibadete açılmasına ait Kültür Bakanlığı’na yaptığı tarihsiz müracaatına, Anıtlar ve Müzeler Umum Müdüriyeti 19 Ocak 1995’te olumsuz karşılık verdi. Kültür varlıklarına sahip çıkılması, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının Kültür Bakanlığı’nın vazifeleri arasında olduğu kaydedilen cevapta, şöyle denildi: “24.11.1934 tarihinde alınan Bakanlar Şurası kararı ile anıt, müze olarak hizmet vermeye devam eden Ayasofya anıtı, yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgi ile izlediği tarihi bir binadır. Dünya Kültür Mirası Listesi’nde de konum alan Ayasofya’nın bir anıt-müze olarak korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması yolunda restorasyon çalışmaları sürdürülmektedir.”
Birebir günlerde İsmail Kandemir, Eminönü Müftülüğü’ne dilekçe yazarak, Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya’yı camiye çevirerek İslam alemine ikram ettiğini belirterek, Ayasofya’da imam takımı olup olmadığını sordu. Müftülük, Büyükayasofya Camii’nin imam-hatip takımı bulunduğunu kendisine bildirdi.
DÜZMECE İMZA SAVI
İsmail Kandemir, 20 Aralık 1996 tarihli bir dilekçe ile de İçişleri Bakanlığı’na başvurarak, Ayasofya’nın müze yapılmasına ait 1934 tarihli Bakanlar Şurası kararının altındaki Atatürk’e ilişkin imzanın düzmece olduğunu ileri sürdü. Emniyet Umum Müdüriyeti, bu dilekçeye Ocak 1997’de verdiği karşılıkta, Atatürk’ün kararnamedeki imzası ile diğer imzaları arasında farklılık olabileceği belirtilerek, şu görüşlere mekan verildi: “… bu farklılıkların kelam konusu imzanın düzmece olduğu yolunda bir sonuca ulaşabilmesi açısından ehliyetli sayılamayacağı görüşündeyiz. Zira, imza incelemelerinde esas olan biçimsel mukayese olmayıp kimselerin asli yazım karakterlerinin teşhisi ve mukayesesidir.”
Bu müracaatlarından sonuç alamayan İsmail Kandemir, 2004 yılında, Ayasofya ile ilgili olarak çeşitli mecmua, gazete ve kitaplardan aldığı kimi alıntıların, fotoğrafların, kesiklerin, dilekçelerin, resmi metinlerin istiflendiği “Ulu Mâbed Ayasofya” isimli bir kitap yayımladı.
Kitabın önsözünde, “Ayasofya’nın yalnızca bizlerin değil, tüm insanlığın; büyük bir tarih, kültür ve diyaneti hazinesi” olduğunu savunduktan sonra Ayasofya’nın müze yapılmasına ait bir kararnamenin (İcra Vekilleri Kararı) olmadığını da ileri sürdü. Kitabında bu türlü bir kararname olmadığını ileri süren İsmail Kandemir, 2005’te olmadığını söylediği kararnamenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Danıştay’a başvurdu. Danıştay bu davayı reddetti.
Yıllar sonra, birebir İsmail Kandemir tekrar misal bir müracaat yaptı ve daha evvel reddedilmiş olan dava konusu, bu defa Saray’ın atadığı, AKP’ye yakın isimlerden oluşan Danıştay 10. Dairesi üyelerince sonuçlandırıldı ve Ayasofya’nın müze yapılmasına ait 1934 tarihli Bakanlar Şurası kararı iptal edildi.
Cumhuriyet
