Irak ziyaretini tamamlayarak Vatikan’a dönen Papa Francesco, geziyi değerlendirdiği basın toplantısında Musul’da IŞİD’in yıktığı kiliselerin enkazında dua ederken “Bunlara bu silahları kim satıyor?” diye düşündüğünü söyledi.
5-8 Mart’ta Irak’a giderek bu ülkeyi ziyaret eden birinci papa olan Papa Francesco, dönüşte uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin Musul’un yıkıntılar içindeki halini havadan gördüğünde ve kilise enkazında dua ederken neler hissettiğini sorması üzerine Papa şunları söyledi:
“Yıkılan kilisenin önünde durdum, söyleyecek kelam bulamadım. İnanılmazdı, inanılmazdı… Yalnızca bu kilise değil öbürleri de, yıkılan bir cami de vardı… İnsanlığımızın acımasızlığı inanılmaz…
“Kilisedeyken aklıma gelen bir soru şuydu: Bu yok edicilere bu silahları kim satıyor? Meskenlerinde yapmıyorlar ya… Silahları kim satıyor? Kim bunların sorumlusu?
“Bu silahları satanların en azından içtenlikle ‘Biz satıyoruz’ demelerini isterdim. Fakat söylemiyorlar. Bu berbat.”
Nadia Murad’ın kitabı seyahatte tesirli oldu
Papa Francesco, pandemi de dahil bir dizi riske karşın Irak seyahatinde kararlı olmasının nedenini açıklarken, bu kararda Iraklı Yezidi Nadia Murad’ın kitabının da tesirli olduğunu söyledi.
Papa, Nobel Barış Ödüllü Nadia Murad’ın “Son Kız” isimli kitabını okuduğunu ve kendisiyle görüştüğünü söyleyerek, “Nadia Murad dehşet verici şeyler anlatıyor. Herkese bu kitabı okumasını tavsiye ederim, bazen çok ağır üzere gelebilir ancak benim kararımın altında yatan neden buydu” dedi.
Papa Irak’ta yaptığı konuşmalarda da savaşın ve düşmanlığın mağdurları ortasında Yezidileri bilhassa anmıştı.
‘Ayetullah El Sistani bilge biri’
Papa ayrıyeten, Cumartesi günü Necef’e giderek Şii önder Ayetullah Ali El Sistani ile yaptığı tarihi görüşmeden de bahsetti. Bu görüşmenin “evrensel bir mesaj” olduğuna inandığını söyleyen Papa, El Sistani için “büyük, bilge biri” dedi.
Ayetullah’ın olağanda ziyaretçileri için ayağa kalkmamasına karşın kendisini iki sefer ayağa kalkarak selamladığını da aktaran Papa, bundan onur duyduğunu söyledi.
‘Alan Kurdi, ölen medeniyetlerin sembolü’
Papa Francesco, Pazar günü Erbil’de stadyumda yaptığı ayinin akabinde, 2015’te Avrupa’ya kaçmaya çalışırken cansız vücudu Bodrum’da kıyıya vuran Suriyeli bebek Alan Kurdi’nin babasıyla da görüşmüştü.
Papa, Abdullah Kurdi ile yaptığı görüşmeyi anlatırken “Dünya hala göçün bir insan hakkı olduğunu idrak edemedi” dedi.
Papa, Kurdi için, “Bu çocuk bir sembol, Alan Kurdi bir sembol… Göç ederken ölen bir çocuğun ötesine geçen bir sembol. Ölmüş, ölmekte olan medeniyetlerin sembolü, insanlığın sembolü” tabirlerini kullandı.
Covid-19 kısıtlamaları nedeniyle 15 aydır birinci kere yurtdışı seyahatine çıkabilen Papa, bu periyotta kendisini “hapsedilmiş” üzere hissettiğini de anlattı, “Bu seyahatle yine yaşama dönmüş üzere oldum” dedi.
Papa, bu sabah Bağdat’tan Roma’ya dönüşü sırasında Türkiye hava alanından geçmesi vesilesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da bir telgraf göndererek Türk halkına iyi dileklerini sundu.
Biden: Tüm dünya için umut sembolü
ABD Lideri Joe Biden da Papa’nın Irak ziyareti hakkında bir açıklama yaparak seyahatin tarihi değerine dikkat çekti. Biden, “Papa’ya, dinî müsamahayı, insanlığın ortak bağlarını ve inançlar ortasında anlayışı teşvik etmeye bağlılığı için hayranlık duymaya devam ediyorum” dedi.
Biden, bu ziyaretin kıymetli bir bildiri teşkil ettiğini ve bu bildirinin Papa’nın Musul’da lisana getirdiği “kardeşlik kardeş katlinden, umut mevtten, barış savaştan daha güçlüdür” kelamları olduğunu söyledi.
Irak’ın dini ve etnik çeşitliliğini hatırlatan Biden, bu ülkedeki Hristiyan cemaatinin de dünyanın en eskilerinden biri olduğunu vurguladı.
Biden’ın açıklamasında şu tabirler yer aldı:
“Papa’nın, İncil’e nazaran İbrahim’in doğum yeri de dahil antik dini alanları ziyaret ettiğini, Necef’te Büyük Ayetullah Ali el Sistani ile vakit geçirdiğini, sadece birkaç yıl evvel IŞİD üzere bir örgütün ahlaksızlığı ve hoşgörüsüzlüğüne katlanmış bir kent olan Musul’da dua ettiğini görmek tüm dünya için bir umut sembolüdür.”
Dinler ortası diyalog odaklı seyahat
Papa Francesco’nun 5-8 Mart tarihli Irak ziyareti, bir papanın bu ülkeye yaptığı birinci seyahatti.
Papa’nın Irak seyahati, 2003’ten bu yana sayıları süratle azalan Iraklı Hristiyanların sıkıntılarına dikkat çekme ve İslam dünyasıyla diyaloğu güçlendirme uğraşları açısından kıymetli görülüyordu.
Papa Francesco daha evvel de Şubat 2019’da Birleşik Arap Emirlikleri’ne giderek Arap yarımadasını ziyaret eden birinci papa olmuştu. Papa burada katıldığı Dinler Ortası Buluşmada, Sünni İslam için değerli bir referans merkezi olarak görülen Mısır’daki El Ezher Üniversitesi imamı Pir Ahmed El Tayyib ile, “Dünya Barışı ve Birlikte Hayat İçin İnsanların Kardeşliği Belgesi” başlıklı ortak deklarasyonu imzalamıştı.
Irak ziyareti öncesinde yapılan değerlendirmelerde, Papa’nın Irak’ın Necef kentinde görüştüğü Şii başkan Ayetullah Ali El Sistani ile de emsal bir doküman imzalaması ihtimali üzerinde duruluyordu. İki önder 6 Mart’taki görüşmede ortak bir metne imza atmasa da diyalog ve barış daveti yaptı.
Irak’ta Bağdat, Necef, Musul, Ur, Karakuş ve Erbil’i ziyaret eden Papa, sıklıkla kardeşlik ve bir ortada yaşama bildirisi vererek silahların susturulması, terörün dini istismar etmesine karşı davet yaptı.
Irak Başbakanı Mustafa El Kazimi, Papa ile Ayetullah El Sistani’nin “tarihi görüşmesi” ve akabinde Ur’da düzenlenen “tarihi dinler ortası buluşma” gururuna 6 Mart tarihini Irak’ta Ulusal Müsamaha ve Birlikte Yaşama Günü ilan etti.
Cumhuriyet