Süt dişlerinin düşme vaktinden evvel erken kaybedilmesi durumunda, daimi dişlerde çapraşıklık, gömük kalma, yanlış doğrultuda sürme üzere meselelerin önlenmesi maksadı ile yapılan sabit ya da hareketli apareylerin ‘yer tutucu’ olarak isimlendirildiğini belirten Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti Anabilim Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Dilek Özge Yılmaz, diş tedavisinde ‘yer tutucu’ olarak bilinen araç hakkında bilgiler verdi.
Yer tutucuların estetik, fonasyon, diş kavsi uzunluğunun ve simetrisinin korunması ve devamlılığının sağlanması açısından büyük değer taşıdığını söyleyen Dr. Yılmaz, “Yer tutucular yararlı olsalar da dişlerin işlevlerini tam olarak yerine koyamazlar ve çocuğun gelişimi ile muhakkak aralıklarla yenilenmeleri gerekmektedir. Bu nedenle ağızda sağlıklı olarak bulunan süt dişleri en ülkü yer tutucudur” dedi.
DAİMİ DİŞİN KONJENİTAL EKSİKLİĞİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALI
Yer tutucu kullanmadan evvel kimi konulara dikkat edilmesi gerektiğini hatırlatan Yılmaz, “Hastanın diş yaşı, dişlerin sürme sırası, daimi dişin sürmesinde gecikme, diş çekiminden sonra geçen vakit, daimi diş germi üzerindeki kemik ölçüsü ve daimi dişin konjenital eksikliği üzere faktörler göz önünde bulundurulmalıdır” diye konuştu.
Yer tutucuların çeşitlerinden bahseden Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Erken süt dişi kaybına bağlı oluşabilecek ark boyutu kayıplarını önlemek için kullanılan yer tutucu apareylerin iki ana kümede sonlandırılır. Bunlar, sabit yer tutucular ve hareketli yer tutucular olarak isimlendirilir.”
EN SIK GÖRÜLEN SORUN YAPIŞTIRICI UNSUR KAYBIDIR
Sabit yer tutuculara dair örnekler paylaşan Yılmaz, “Bunlar ortasında Band Loop, Kuron Loop, Distal Uzantılı Yer Tutucu, Alt Çene Lingual Ark, Nance Apareyi, Transpalatal Ark sabit yer tutucu çeşitleri yer almaktadır. Sabit yer tutuculara bağlı en sık görülen sorun yapıştırıcı husus kaybıdır. Öbür problemler; yapıştırıcı kaybına bağlı çürük oluşumu, apareyin halkasının dişetine gömülmesi, metal alerjisi gelişebilmesi, dayanak dişin dönmesini yahut devrilmesini engelleyememesidir. Dayanak dişleri ve apareyin ahengini denetim etmek emeliyle hasta 6 ayda bir denetimlere çağırılmalı ve daimi dişin sürdüğü tespit edilince aparey çıkarılmalıdır” sözlerini kullandı.
HAREKETLİ YER TUTUCULARI YEMEK YERKEN ÇIKARIN
Yılmaz, hareketli yer tutucuların ise daimi birinci büyük azı dişlerinin sürmeye başladığı, lakin tam olarak sürmediği klinik durumlarda kullanılmak tasarlanmış yer tutucu apareyler olduğunu söyledi. Erken periyotta travma, çürük yahut enfeksiyon nedeniyle dişlerinin kaybedilmesi durumunda estetik ve fonasyonu sağlamak hedefiyle dişli yer tutucuların da yapılabildiği bilgisini aktardı. Hareketli yer tutucuların yemek yerken çıkartılması ve yemekten sonra fırçalanıp tekrar takılması haricinde tertipli olarak kullanılması gerektiğini söz etti.
Yılmaz, kelamlarını şöyle sonlandırdı:
“Hareketli yer tutucular çıkartıldığı vakit kaybedilmesini önlemek için aparey kutusunda koruma edilmelidir. Sabit yer tutucu, yalnızca doktorlar tarafından çıkartılabilmektedir. Parmak yahut lisan aracılığı ile apareylere güç uygulanmamalıdır. Apareylerin hepsi tertipli olarak temizlenmeli ve fırçalanmalıdır. Sabit apareyler sallanma ya da yerinden çıkma üzere durumunda tekrar yerine yapıştırılmalıdır. Apareyler planlanan tedavi süreci içinde kırılırsa tekrar yapılmalıdır. 6 ayda bir apareyler denetim edilmeli, büyüme gelişim açısında uyumsuzluk oluşmuş ise yenilenmelidir.”
Cumhuriyet
