Getty Images
Yeni Zelanda Parlamentosu, düşük ya da meyyit doğumun akabinde anne ve babalara üç günlük yas müsaadesi verilmesine yönelik maddeyi oybirliğiyle onayladı.
Yasa tasarısını hazırlayan Emekçi Partisi Milletvekili Ginny Ardersen, artık anne ve babaların hastalık müsaadesi haklarını kullanmaya zorlanmadan, yas tutabileceğini söyledi.
Andersen, “Düşükle birlikte yaşanan yas, bir hastalık değil bir kayıp. Bu kayıpla fizikî ya da ruhsal olarak başa çıkmak, eşinizle birlikte toparlanmak vakit alıyor” dedi.
Yasa, evlat edinme ya da taşıyıcı anne formülüyle anne-baba olacaklar için de geçerli olacak.
Yeşiller Partisi Milletvekili Jan Logie de, maddeyle düşük ya da meyyit doğum sonrası bayanların hala karşılaştığı tabu ve sessizliğin delinmesinde değerli bir ara kat edildiğini vurguladı.
Logie “Bu kadar çok ziyan veren sessizlik, parlamentonun ilgi göstermesiyle kısmen yıkılmaya başlandı” diye konuştu.
Ülkede her yıl 20 bin dolayında bayanın düşük ya da meyyit doğum yaptığını söyleyen Logie, “Tamamen olağan bir tecrübe ancak olağan olduğu kolay olduğu, acısız olduğu manasına gelmiyor. Bu sessizlik bayanları güya bunlar hiç yaşanmamış üzere davranmaya zorluyor” dedi.
Yeni Zelanda bu alanda yasal düzenleme yapan birinci ülke değil. Hindistan’da da maddelere nazaran düşük yapan bayanların altı hafta müsaade hakkı bulunuyor. Lakin bayanların çok büyük çoğunluğu gayriresmi işlerde çalıştığı için çok az bayan bu haktan yararlanabiliyor.
Kanada’nın Ontario eyaletinde bir bayan gebeliğin 17’nci haftası ya da daha evvel bebeğini kaybederse, 17 haftalık fiyatsız gebelik müsaadesinden faydalanabiliyor.
İngiltere’de ise gebelikte bebeğin yaşayabilirlik hududu olarak kabul edilen 24’üncü haftanın sonundan evvel düşük olursa, yas müsaadesi alınamıyor. Lakin 24’üncü hafta sonu geçildiğinde durum artık düşük değil, meyyit doğum olarak kabul ediliyor ve anneler, annelik müsaadesi ve beraberinde gelen ödemeleri alabiliyor.
Getty ImagesTürkiye’deki durum
Türkiye’de ise kanunlara nazaran 20’nci haftaya kadar olan gebelik kaybı düşük olarak tanımlanıyor.
20’nci haftadan sonra erken doğum olarak kabul ediliyor. Erken doğumda çalışanlar, doğum ister canlı ister meyyit olsun doğum öncesi müsaadelerini kullanmayı hak ediyorlar.
Fakat 20’nci haftadan evvel duruma nazaran tabiplerin duruma nazaran verdiği istirahat raporlarını alabiliyorlar.
‘Yasal düzenleme doktoru kısıtlayıcı olur’
Bayan Hastalıkları Doğum Uzmanı Prof. Dr. Tayfun Alper, BBC Türkçe‘ye yaptığı açıklamada, “Genel uygulamada, doğal düşük olunca hastane başvurusu oluyor, birçok doktor, üç gün beş gün bir hafta, duruma nazaran hasta kendisini toparlayabilsin diye 10-15 gün istirahat raporu yazıyor” dedi.
Alper, “Çünkü hastanın durumuna nazaran mesela ben bir hafta istirahat vereceğim. Ruhsal durumuna nazaran tahminen 10 gün, 15 gün. Bu tabibin inisiyatifinde kalmalı. Merkezileşirse ‘Bu hastayı çok ağır depresyonda gördüm. 10 gün istirahat vereyim dediğim vakit yasal düzenleme karşıma çıkar ve ‘Hayır, üç gündür’ derse, bu kısıtlayıcı olur” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Alper ayrıyeten “Bugün düşük yaptın, yarın işbaşı yapacaksın diye bir durum yok. Her meslektaşımız istirahat verir” diye de konuştu.
Lakin Bayan Hastalıkları Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ferit Saraçoğlu ise yas müsaadesinin mevzuata konulmasının, devletin başta bayanlar olmak üzere çiftlerin yaşadığı travmayı tanıması ve takviye olduğunu göstermesi açısından kıymetli olduğunu vurguladı.
Gebeliği “bir bayanın hayatındaki değerli süreçlerden biri. Bayanı hem ruhsal, bedensel, hormonal olarak bir anda değiştiriveriyor. Natürel bayanın buna yönelik olarak hayalleri var, sevinçleri var” diye tanımlayan Saraçoğlu, şöyle devam etti;
“Birdenbire bir kayıpla sonlanırsa, düşük, meyyit doğum ya da sakat bebek üzere bir durumla karşılaşırsa büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor. Bayan üzülüyor, kendini çaresiz hissediyor, öfkeleniyor, suçluluk hissedebiliyor, geleceğe yönelik ümitsizlikleri, korkuları oluyor sanki ben doğum yapabilecek miyim? Bu hislerin çok hafife alınmaması gerekiyor.”
Getty Images‘Kadın yasını tutamazsa, yeni gebeliğe hazırlanması zor’
Yeni Zelanda’daki yasa için “Bunu duyunca niçin biz Türkiye’de bunu yapmıyoruz diye düşündüm doğrusu” diyen Prof. Dr. Saraçoğlu “Hakikaten bunu yapmak lazım. Bayan bu işi çözmedikten sonra, bunun yasını kendi içinde yaşamadıktan sonra yeni bir gebeliğe hazırlanması çok zor” diye konuştu.
Saraçoğlu kaybın yasını tutamadığı, aile takviyesini, doktor dayanağını alamadığı takdirde, bayanlarda tasa bozuklukları, panik ataklar, travma sonrası gerilim bozukluğu görülebileceğini belirtti.
Problemin ekonomik yanına da dikkat çeken Saraçoğlu, “Olaya mesela ekonomik açıdan bakalım, bu hastalar yaslarını yaşayamadıklarında bunun ruhsal yanını çözemediklerinde, daha sonra tekraren doktora gitmek zorunda kalıyorlar, çeşitli tedaviler oluyorlar, antidepresan ilaçlar kullanmak zorunda kalıyorlar. Yani bu yas tutmanın getireceği ekonomik getiriler de var. Hastalar daha sağlıklı olacaklar. Bu bir nevi hami hizmet de birebir zamanda” dedi.
Cumhuriyet
