UNICEF’in Türkiye Çocuk ‘İstismarı ve Aile içi Şiddet Araştırması’nda belirtildiği üzere; çocuklar da yetişkinler üzere temel insan haklarına sahipler. Bu haklar, Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Kontrat kararlarında de belirtiliyor.
Bu Sözleşme’de imza atan devletlerin de kabul ettiği üzere, çocukların:
• Fizikî ve duygusal şiddet ya da istismara, ihmale, cinsel taciz dâhil her türlü makus muameleye karşı korunması;
• Azap ya da öteki zalimce, insanlık dışı, aşağılayıcı muamele yahut cezaya tabi tutulmaya karşı korunması;
• Okul disiplininin insani saygınlık çerçevesinde ve Kontrat kararlarıyla dengeli bir biçimde sağlanması koşul koşulmakta. Çocuk Haklarına dair Kontrat gereği taraf devletler, çocukların üstte kelamı geçen hususlardaki görüşlerini özgürce söz etmelerine imkan tanımakla ve bu görüşleri dikkate almakla da yükümlü.
Çocuk istismarı ve gayret ile ilgili Cumhuriyet.com.tr’nin sorularını yanıtlayan UCİM Çocuk İstismarı ile Uğraş Derneği Lideri Saadet Özkan, Türkiye’nin çocuk istismarı konusunda sınıfta kaldığını ve salgın nedeniyle konutta kalan çocukların pedofililerin amacı haline geldiğini söyledi.
“İKİNCİ KURTULUŞ MÜCADELESİ”
Özkan, çocuk istismarı ile çabayı ikinci kurtuluş gayreti olarak gördüklerini belirterek, “Çocuk istismar ve ihmali çok geniş bir alan. Bu sebeple davalar, gelen ihbarlar ile ilgili de avukatlarımız Türkiye’nin her yerinde birçok gönüllümüz ile bir çaba başlattı. Çocuk hak ve ihlalleri ile ilgili ne varsa raporlamaları yapıyoruz. Yüzde 87’si gençlerden oluşan bir STK’yiz. UCİM Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı ile Çaba Derneği olarak Türkiye’de Avrupa’nın birinci ihmal ve istismarı tedbire merkezini açtık. Uzman psikologlar ve 10 istismar konusunda eğitim almış hukukçu takımımız var. Etkin olarak çocuklar için çaba ve tedbire faaliyetleri için çok ağır bir çalışma içindeyiz” diye konuştu.
“İSTİSMARIN BİRÇOK TİPİ VAR”
Özkan, istismarın yalnızca cinsel değil birçok çeşidi olduğunu anlatarak, “İstismar, iyi niyetin berbata kullanılması manasına gelen bir sözcük. Çocuğa olan istismarın aşikâr başlı biçimlerine bakmak gerekiyor. Fizikî istismar, yani bir çocuğun isteği olmadan bulunduğu ortamda ona fizikî şiddet uygulamak. Cinsel istismar var. Bir çocuğu hem fizikî hem de ruhsal baskıya maruz bırakmak. Ruhsal istismar, çocuğu yapmak istemediği bir şeyi yapmaya razı etmek için duygusal durumundan yararlanarak ona ruhsal baskı yapmak. Bu istismar durumlarının dışında bir de çocuğun ihmali var. Çocuğa duş aldırmamak, onun muhtaçlıklarını gidermemek onun bir birey olduğunu görmezden gelmek üzere tüm bunlar ihmale giriyor ve bizim bunların hepsiyle uğraş etmemiz gerekiyor” dedi.
“HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ BENİMSENMELİ”
Özkan, Türkiye’nin çocuk istismarı konusunda sınıfta kalmış durumda olduğunu aktararak, “Raporlama konusunda kendimizi geliştirmek zorundayız. Görmezden gelmek, istatistik çıkarmamak tüm bunlar bizim elimizi kolumuzu bağlıyor. Çocuklar artık o eski çocuklar üzere değiller. Türkiye’de çocuk istismarı ile ilgili bir toplumsal farkındalık var lakin tüm çocukların algılarının açıldığı bu periyotta karnemizin notunu yükseltmemiz gerekiyor” sözlerini kullandı.
Çocuk istismarının ortadan kaldırılabilmesi için hukukun üstünlüğü prensibinin benimsenmesi gerektiğini söyleyen Özkan, “Öncelikle kültürümüzdeki ‘rezil olmak’, ‘çocuğun ileride evlenmesine pürüz olur’ üzere ürkütücü olan bu durumları ortadan kaldırmamız gerekiyor. Takip ve çocuk müdafaa sistemini oluşturmamız gerekiyor. Bu durumu ortadan kaldırabilmek için daima birlikte ‘net’ sonlardan bahsetmemiz gerekiyor” diye konuştu.
“YÜZDE 80’İ ÇOCUKLARIN TANIDIĞI”
İstismara uğrayan çocukların rastgele seçilmediğini belirten Özkan, “Özellikle korunmasız olan çocukların tercih edildiğini görmeliyiz. Tuttuğumuz istatistiklere nazaran istismarcıların yüzde 80’lik bir kısmı çocukların tanıdıkları. Her meslek kolunda cinsel istismarcının karşımıza çıkabileceğini unutmamalıyız. Cinsel istismarcılar aksiyonlarına ulaşabilmek için insanların güvendiği meslekleri, öğretmenlik, din vazifelisi, antrenörlük üzere çocukların bulunduğu alanları tercih ederler. Bu alanlarda ruh sıhhati uzmanlarının istihdamını sağlamalıyız. Her okula bir okul avukatı istihdam edilirse, istismar olayları okulda yaşandığında okul müdürleri ‘benim okulum’ diyip olayı kapatamaz” tabirlerini kullandı.
“İNSANLAR TAHAMMÜLSÜZLEŞTİ”
Özkan, bir değişimin başladığını söyleyerek, “İnsanlarımız çocuğa yönelik ve öbür istismar tipleri noktasında tahammülsüz bir duruma geldi. Çocuklarımız ile ilgili bir durum gerçekleştiğinde, insanların nasıl harekete geçtiğini, toplumun bu mevzuda nasıl hassas olduğu ve ses çıkardığını daima birlikte görüyoruz. Beşerler artık ellerinde telefonları ile bir durumu toplumsal medyada bunu paylaşıyorlar. Evvelce görmediğimiz duymadığımız, sesini duyamadığımız ne varsa artık bir halde seslerini duyuyoruz” dedi.
“ÇOCUK EVLİLİKLERİ HALA SORUN”
Saadet Özkan çocuk konusunun çok özel bir alan olduğunu belirterek, “Bu alanda çaba eden derneklerin kontrolü çok kıymetli. Buradaki şahıslar hakikaten çocuk istismarı ile uğraş sahiden ilgileniyor mu? Alanımız çocuk olduğu için bu derneklerin çok iyi kontrollerden geçirilmesi gerekir” diye konuştu. Özman, istismarla uğraşta artık daha büyük adımlar atılması gerektiğinin altını çizerek, “Bu ülkede 20 milyonu geçkin çocuk var. 20 milyonu geçkin çocuğu olan bir ülkede bu adımların artık daha da sağlamlaşması, daha topyekün çalışmaların yapılması, daha kesin tahlillerin oluşturulması, takip sistemlerinin kurulması ve dünyadaki örneklerinin de uygulanması çok değerli. Kontratları imzalamak değil, bu kontratları sahiden uygulamak değerli. Biz bu mukaveleleri aslında hakkını vererek uygularsak sorunu çözmüş olabiliriz” dedi.
“DÖNÜŞÜM ODAKLI FAALİYETLER DÜZENLENMELİ”
Özkan, evlenme yaşı yükselse de çocuk evliliklerinin hala sorun olduğunu söyleyerek, “Türkiye’de şuan evlenme yaşı 18 fakat 17 yaşında ailelerinin ya da yasal vasilerinin müsaadesiyle çocuklar evlenebilmektedirler. Erken yaşta evlendirilen bu çocuklar ileriki periyotta kronik rahatsızlıklar ve bayan yoksulluğu ile karşı karşıya kalıyorlar. Eğitim hakları üzere birçok hakları ellerinden alınıyor” sözlerini kullandı.
Çocuk evlilikleri ile ilgili toplumsal dönüşüm odaklı faaliyetler düzenlenmesi gerektiğini söyleyen Özkan, “Bu hadiselerle gayret etmek hedefiyle kamu kurumlarının, lokal idarelerin ve sivil toplumun çok güçlenmesi gerek. Çocuk yaşta evliliklere yol açan ana faktörleri tespit etmeliyiz. Hadise idaresini sağlamalıyız, haritalandırmalıyız. Eğitim işçileri, din vazifelileri, muhtarlara yönelik kapsamlı eğitim programları geliştirmek ve uygulamak zorundayız” dedi.
“SALGIN NEDENİYLE KABAHAT ÖRGÜTLERİ ALTIN ÇAĞINDA”
Salgın nedeniyle konutta kalan çocukların pedofililerin maksadı haline geldiği aktaran Saadet Özkan, “Avrupa Polis Teşkilatı’na nazaran pandemide hata örgütlerini altın çağını yaşıyor. Pandemi periyodunda çevrimiçi çocuk istismarı üç katına çıktı. Uzaktan eğitim nedeniyle saatlerce internet başında kalan çocuklar bilhassa oyunlar aracılığıyla pedofililerin maksadı haline geldi. Meskende kalan tacizciler de çocuklara daha kolay ulaşma fırsatı buluyor. Salgın başından beri istismar bildirimleri düştü. Zira çocuklar onları görebildiğimiz alanlardan uzaklaştılar. Tek odalı konutlarında yaşadıkları durumu anlatamayan çocuklar var. O yüzden herkes sorumluluğunu yerine getirsin ve bir an evvel bu devirden kurtulalım” tabirlerini kullandı.
“BÜTÜN YÜK ÇOCUĞA ATILMAMALI”
Çocuk istismarı ile uğraş edebilmek için tüm bileşenlerin bir ortada görülmesi gerektiğini aktaran Özkan, “Çocuk istismarını önlemek için okul temelli programlar ve etkinlikler oluşturmalıyız. İstismarı önlemek için bütün yükü çocuğa atmamalıyız. Çocuğu cinsel ihtarım ve doyum için kullananlar, fuhuş yapmaya zorlayanlar, pornografik hatalarda cinsel nesne olarak kullananlar, teşhirci olanlar ve ırza geçmeye kadar çok geniş yelpazede davranış sergileyen bu beşerlerle gayret edebilmek için tüm bileşenleri görmemiz gerek” diye konuştu.
Özkan, çocukların yanında ebeveynlerin ve toplumun da eğitilmesi gerektiğini söyleyerek, “Cinsel istismarın çocuk üzerindeki tesirlerini anlamak çok değerlidir. Çocukta şayet düşmanlık ve uygunsuz davranışlar varsa, içine kapandıysa, okul muvaffakiyetinde düşme varsa, sebepsiz ağlıyorsa, depresyona girdiyse, kızgınsa, öfkeliyse, ilerleyen yaşlarda unsur bağımlılığı, alkol, asosyal yaşantı üzere bu durumlarla karşılaşıyorsak çocuğumuz cinsel istismara uğruyor olabilir. Gözlerimizi açalım ve toplum olarak bunu fark edelim” dedi.
“ÇOCUK UNUTMAZ”
Özkan, çocuğa inanmanın birinci adım olduğunu kaydederek, “Bir çocuğun omzuna dahi makûs niyetli dokunduğunuzda bu çocuk bunu ömür uzunluğu unutmaz. Çocuk istismarının çok geniş tesirleri vardır. Toplum tarafından gerektiği üzere önemsenmez fakat önemsemek zorundayız. Gizledikçe ve kapattıkça failler bütün etraflarındaki çocuklara kötülük yapmaya başlayacaklar. Herkes bu bahisten mesul. Kızıp çok yansılar vermek yerine sakin bir halde çocuğun başına ne geldiğini dinleyelim. Çocuğa en şefkatli olmamız gereken o andır” tabirlerini kullandı.
SAKIN BU KELİMEYİ KULANMAYIN
Çocuklara cinsel eğitim vermenin değerini aktaran Özkan, “Sakın ‘nasıl yani’ sözünü kullanmayın ve hakikat vakitte uygun biçimde cinsel eğitim verin. Şayet veremiyorsanız bir uzmandan dayanak alarak almasını sağlayın. Bu eğitim çok kıymetli bir hami bir adımdır. Çocuğa yaşının gerektiği kadar cinsel eğitim vermek mecburidir ve yanlış dokunan biri olduğunda onlar bunu anlar” dedi.
Saadet Özkan UCİM olarak istismar ile çabada ellerinden geleni yapmaya hazır olduklarını belirterek şunları söyledi: “Devletimiz çocuklarla ilgili kurumlarında çalışan tüm işçiye cinsel istismar hakkında eğitim vermeli ve bir kitapçık oluşmalı. Biz de STK olarak elimizden geleni yapmaya hazırız. Zira bu şekil eğitimler bizi değiştirecek ve güçlerdirecek. Daima birlikte dünyaya bu işi en aza indirebilecek ülke olduğumuzu gösterelim. Umudumuzu ve uğraşımızı bilinçlendirelim.”
Cumhuriyet
