Merkez Bankası (MB), son periyotta gece yarısı misyondan almalarıyla gündeme geliyor.
Son olarak MB Lider Yardımcısı Murat Çetinkaya geçen günlerde vazifeden alınmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan kararnamenin akabinde, Çetinkaya’nın yerine Mustafa Duman atanmıştı.
Erdoğan, yaklaşık iki hafta evvel ise MB Lideri Naci Ağbal’ı vazifeden almış, yerine Yeni Şafak muharriri Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nu getirmişti. Bununla birlikte Cumhuriyet tarihinde birinci sefer, Merkez Bankası’na 20 ay içinde dördüncü lider atanmıştı.
MUSTAFA DUMAN VE MORGAN STANLEY İRTİBATI
MB’nin yeni Lider Yardımcısı Mustafa Duman, Morgan Stanley Türkiye Yöneticisi olarak vazife yapıyordu.
AKP iktisattaki berbat gidişi “Dış güçlerin oyunu” olarak açıklarken, Morgan Stanley Türkiye Direktörü’nü MB Lider Yardımcılığına getirilmesi ise dikkat çekti.
Amerikalı yatırım bankası Morgan Stanley, 1935 yılında kurulan ülkenin en büyük ikinci bankası JP Morgan’dan bölünerek 1997 yılında kurulmuştu. Morgan Stanley’in, birinci ismi “Morgan Stanley Dean Witter & Co” idi. Firmanın ismi daha sonra “Morgan Stanley” olarak değiştirilmişti.
BİR PERİYOT BERAT ALBAYRAK’IN ANLAŞTIĞI MCKINSEY DETAYI
Morgan Stanley’in Lider ve İcra Konseyi Başkanlığı vazifesinde ise James Patrick Gorman bulunuyor. Gorman, McKinsey isimli danışmanlık şirketinde 10 yıl yöneticilik yapmış ve kıdemli ortak olmuştu.
Geçen yıllarda McKinsey danışmanlık şirketi, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın devrinde tartışmalara neden olmuştu.Berat Albayrak, 2018 yılında, Türkiye’nin Yeni İktisat Programı çerçevesinde kurulan Maliyet ve Dönüşüm Ofisi için McKinsey ile çalışacağını duyurmuştu.
Albayrak’ın bu açıklaması muhalefetle birlikte AKP’lilerin de yansısına yol açmıştı. Akabinde Erdoğan, McKinsey ile yapılan muahedeyi iptal ettiğini duyurmuştu.
MORGAN STANLEY’NİN SABIKALI GEÇMİŞİ
Morgan Stanley ise kendisine açılan davalarla sık sık gündeme gelmişti. Bu davalardan en bilineni ise 2015 yılında gerçekleşmişti.
ABD Adalet Bakanlığı, 2008 yılındaki finans krizi öncesinde sattığı “Mortgage” takviyeli tahvil alımlarında yatırımcıyı yanlış yönlendirdiği gerekçesiyle Morgan Stanley’e 2,6 milyar dolarlık ceza vermişti.
200 MİLYON EUROLUK TAZMİNAT DAVASI AÇMIŞLARDI
Giyim Sanayicileri Dış Ticaret (GİSAD), 2019 yılında Morgan Stanley ile mahkemelik olmuştu. Morgan Stanley, verdiği 200 milyon dolarlık krediyi ödemediği gerekçesiyle GİSAD’ın mal gönderdiği firmalara, derneğin iflas ettiğini ve ödemeleri direkt kendilerinin alacağını belirten bir ileti yollamıştı.
Olayın akabinde Morgan Stanley’e karşı 2 milyon euroluk dava açan GİSAD, sonrasında da 200 milyon euroluk manevi tazminat davası açmıştı.
Tıpkı yıl, Fransa’da finansal piyasalar düzenleyici kurumu Autorité des Marchés Financiers (AMF), Morgan Stanley’e ülke tahvillerinde “Manipülasyon” nedeniyle 20 milyon euro (22.04 milyon dolar) ceza verdiğini açıklamıştı.
2018 yılında ise global fon yatırımcıları, ortalarında Morgan Stanley’in olduğu 16 bankanın, 2003 ve 2013 ortasında yapılan döviz süreçlerine ait alım-satım buyruklarını ve durumlarını kendi ortalarında gizlice paylaşarak kurları manipüle ettikleri münasebeti ile New York kentindeki Manhattan Bölge Mahkemesinde dava açılmıştı.
ŞİRKETE MİLYARLIK DAVALAR AÇILMIŞTI
Morgan Stanley’nin davaları bunlarla da bitmiyor. Şirketin son 20 yıldaki davalarından öne çıkanlar şöyle:
2003: Morgan Stanley’e Ulusal Menkul Değer Satıcıları Birliği (şimdi Finans Sanayisi Düzenleme Kurumu –FINRA-) tarafından 1,4 milyar dolarlık dava açılmıştı. ABD’de açılan davada, Morgan Stanley 125 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti. Dava konusu ise “Kasıtlı olarak aldatıcı araştırmalar yapmaktı.”
2004: New York Borsası (NYSE), müşterilerini yanlış yönlendirdiği için Morgan Stanley’e hem kınama hem de 140 bin dolar ceza verdi. Tekrar Eylül 2004’te yanlış bilgilendirme nedeniyle Morgan Stanley’e 19 milyon dolar ceza verildi. Bu vakitler NYSE’nin verdiği en büyük ceza buydu.
2005: Morgan Stanley’in, Ronald Perelman’a “Sunbeam” hakkında kâfi bilgi vermediği, bu nedenle onu dolandırdığı ve 604 milyon dolar ziyan verdiği tespit edilmişti.
2007: Müşterileri yanlış bir halde ücretlendirmekle suçlanan firma, 1,5 milyon dolar para cezası ödemişti.
2008: Satış ve pazarlamasında açık artırma oranlı menkul değerleri yanlış tanıtmakla suçlanmıştı.
2009: Morgan Stanley yöneticisi bilgi ticareti yapmakla suçlanmıştı.
2010: Şirket, yasaklanmış ticaret faaliyetlerini gizleme teşebbüsü ile ilgili olarak 14 milyon ödemeyi kabul etmişti.
2011: ABD Adalet Bakanlığı, elektrik fiyatını belirleme skandalındaki rolü nedeniyle Morgan Stanley’den 4.8 milyon dolarlık ceza istemişti.
2012: Morgan Stanley 4,8 milyon dolar para cezası ödemişti.
2014: Morgan Stanley, ABD Federal Konut Finansmanı Ajansı ile “Mortgage” menkul değerleriyle bağlı tüm riski gizlemenin cezası olarak ABD hükümetine 1.25 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti.
2015: Morgan Stanley, altı yıldan uzun müddettir kısa vadeli raporlama ve kural ihlalleri nedeniyle 2 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı.
2016: Şirketin bir öbür ünitesi, müşteri müdafaa kuralı ihlallerini çözmek için 7,5 milyon dolar ödemişti.
2017: Şirket, saklama kurallarını koruyan yatırımcı varlıklarını çok faturalandırdığı ve ihlal ettiği için 13 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı.
2018: Finansal Sanayi Düzenleme Kurumu (FINRA), kara para aklamayı tedbire uyumluluğundaki başarısızlıklar nedeniyle Morgan Stanley’e 10 milyon dolarlık ceza verdiğini açıklamıştı. Morgan Stanley, beş yıllık bir müddet içinde Banka Zımnilik Yasasını ihlal etmişti.
2019: Morgan Stanley, yanlış yönlendirme suçlamalarını çözmek için 150 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti.
2020: Morgan Stanley, birtakım müşterilere aldatıcı bilgiler sağladığına dair tezleri çözmek için 5 milyon dolarlık bir ceza ödemeyi kabul etmişti.
Görüldüğü üzere Morgan Stanley’nin sabıkalı geçmişinde çok sayıda dava ve cezalar bulunuyor. Tüm bu cezaları alan Morgan Stanley’nin Türkiye yöneticisi ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Lider Yardımcısı olarak vazife alıyor.
Cumhuriyet
