Dermatoloji Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Gürkan Yardımcı, “Her bir saç teli yaklaşık 4 ila 6 yıl canlı kalıyor. Bu müddetin sonunda dökülen saçlar 3 ila 4 ay süren bir dinlenme sürecine girer ve sonra tekrar uzamaya başlar. Bu nedenle her saç dökülmesi durumunda bir hastalıktan bahsedemeyiz. Günde 100’den daha az saç telinin dökülmesini olağan olarak kıymetlendiririz. Lakin günde 100’den fazla saç telinin 4 ila 6 haftadan daha uzun mühlet dökülmesi durumunda saç dökülmesi hastalık olarak kabul edilir” dedi.
FARKLI NEDENLERİ VAR
Saç dökülmesinin çok sayıda farklı çeşidi ve sebebi olduğunu belirten Dr. Yardımcı, “Saç dökülmeleri genel manada kalıcı ve kalıcı olmayan halinde iki kümede sınıflandırılabilir. Ekseriyetle gerilim kökenli, mevsimsel gerçekleşen, kilo verme sonrası, doğum sonrası, vitamin eksikliklerine bağlı gelişen ve yüksek ateşle seyreden hastalıklardan sonra görülen saç dökülmelerini kalıcı olmayan durumlara örnek verebiliriz. Fakat saçlı derinin mantar enfeksiyonları üzere birtakım mikrobiyal hastalıklarda, yanık yahut ameliyat izi üzere travmatik saç kayıplarında ve sebebi şimdi net olarak bilinmemekle birlikte kıl köklerinin kalıcı olarak hasarlandığı birtakım saçlı deri hastalıklarında kalıcı saç kaybı meydana gelebilir” sözlerini kullandı.
BU FAKTÖRLER SAÇ DÖKÜLMESİ NEDENİ
Dr. Yardımcı, en sık karşılaşılan sebeplerden birinin genetik dökülme olarak da bilinen androgenetik alopesi olduğunu söz ederek şu bilgileri verdi:
“Erkeklik hormonu olarak bilinen testosteronun dihidrotestosteron ismi verilen öbür bir hormona dönüşmesi sonucu saç köklerinin bir kısmında minyatürleşme başlar. Olması gerekenden daha ince bir hale gelen kıl kökü yıllar içerisinde bir daha saç üretemeyecek hale gelir. Bu hastalıkta şahısta olağandışı sayıda saç dökülmesi ekseriyetle yoktur fakat aylar-yıllar içerisinde saçlarda sırasıyla incelme, seyrelme ve kellik gözlenir. Saçların ekseriyetle ön ve zirve bölgeleri vakit içerisinde dökülür ve kalıcı saç kaybı meydana gelir. Demir, çinko, biyotin, folik asit, B12 ve D vitamini eksiklikleri, anemi, tiroid bezi hastalıkları, gerilim, bilhassa yüksek ateş ile seyreden geçirilmiş enfeksiyonlar, birtakım ilaçların kullanımı, doğum, denetimsiz yapılan diyetler sonrasında süratli kilo kayıpları ve yakın vakitte geçirilmiş ameliyatlar saç dökülmesinin en sık sebepleri ortasındadır. Bununla birlikte çok sıcak kurutma, düzleştirici kullanımı üzere yanlış teknikler, saçlı derideki alerjik durumlar ile egzamaları birçok vakit kalıcı saç kaybıyla sonuçlanmayan lakin çok derecede dökülmeye sebep olabilecek nedenlerdendir.”
“BİLİNÇSİZ YAPILAN KÜRLER ALERJİYE YOL AÇABİLİR”
Saç dökülmesini önlediği argüman edilen kürler ve destek ilaçlara da değinen Dr. Yardımcı, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Hastaların meskende kendi kendilerine uyguladığı karışımlar ve kürler kısmen yararlı olsa da çoğunlukla saç dökülmelerinin azalmadığı, tersine arttığı istikametindeki şikayetlerle karşılaşıyoruz. Doğal diye yapılan saç maskelerinin başta saçlı deri olmak üzere, kulaklarda, göz kapaklarında, yüzde ve uzunluğunda alerjik durumlara sebep olabileceği unutulmamalıdır. Şiddetli olabilecek alerjik durumlar kıl kökünde kalıcı hasar bırakabilir ve kalıcı saç kaybı ile sonuçlanabilir. Yüz bölgesinde ve göz kapaklarında ise kalıcı lekelere neden olabilir. Destek ilaçların da hekim denetiminde kullanılması halinde yararlı olacağını düşünüyorum. Bilhassa vitamin eksiklikleri ve kansızlık üzere durumlarda kan tetkiklerinin sonucuna nazaran destek ilaç kullanılması yararlı olacaktır. Yapılan birçok çalışmada kan seviyesinde düşüklük olmadan vitaminlerin kullanılmasının rastgele bir faydasının olmadığı gösterilmiştir. Bu üzere durumlarda hasta tetkik yapılmaksızın destek ilaç kullanırsa istenmeyen yan tesirler ile karşılaşabilir.”
BU TEKLİFLERE DİKKAT EDİN
Dr. Yardımcı, saç dökülmesini önlemek için dikkat edilmesi gereken konuları şöyle sıraladı:
“Saç dökülmesini önlemek için öncelikle yanlışsız saç ve saçlı deri bakımı çok kıymetlidir. Saçlar yapısına uygun olarak günlük ya da gün çok olacak formda ılık su ile nazikçe yıkanmalı. Çok soğuk ya da çok sıcak su ile banyo yapmak saçın yapısını bozarak daha kolay dökülmelerine neden olabilir. Banyo sonunda uzun saçların uçlara saç kremi uygulaması daha rahat taranmasını sağlayarak kırılmaları azaltır. Biçim vermek için saç şekillendiricileri kullanan şahısların yatmadan evvel kesinlikle saçlarını yıkamaları gerekiyor. Banyo sonrası saç ve saçlı deriyi kurutma süreci çok sıcak yapılmamalıdır. Uzman olmayan bireyler tarafından önerilen saç bakım eserlerinin kullanımını katiyetle tavsiye etmiyorum. Gelişebilecek kimi olumsuz yan tesirler ve alerjik durumlar saçların dökülmesini arttırabilir. Sağlıklı saçlar için kişinin ömür üslubu da hayli kıymetlidir. Gerilimin azaltılması, sigara ve alkol üzere alışkanlıkların bırakılması, nizamlı uyku ve beslenmeye değer verilmesi, günde ortalama 2-3 litre ortasında su içilmesi genel sıhhati iyileştirmenin yanında saç sıhhatini da olumlu tesirler. Saç dökülme riski yüksek hastalarda (ör: genetik kaynaklı dökülmeler) dökülme olmadan da uygun tedavilerle mevcut saçların daha da güçlenmesi hedeflenebilir. Bilhassa 40’lı yaşlardan sonra ve menopoz sonrası bayanlarda oral kolajen destekleri saçların daha güçlü ve sağlıklı olmasına katkıda bulunabilir.”
“ERKEN TEŞHİSLE TEDAVİ MÜMKÜN”
Dr. Yardımcı, “Yaklaşık bir aydan uzun süren ve günde 100 adetten daha fazla saç telinin döküldüğü her durumda kesinlikle bir dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır. Yapılacak her tedavi bireyden şahsa değişkenlik gösterebilir. Hastanın yaşı ve cinsiyeti, dökülmenin mühleti, eşlik eden hastalıkların varlığı, aile hikayesi üzere birtakım kıymetli etkenler kesinlikle değerlendirilmelidir. Kalıcı saç kaybı ile sonuçlanmayan durumlarda tedavi ne kadar erken ve gerçek bir biçimde uygulanırsa saç dökülmesi de süratli bir biçimde iyileşecektir. Birçok şahısta uzun süren saç dökülmesi ruhsal olarak olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Bu da bireyde gerilim faktörünü arttırarak yeni saçların dökülmesine sebep verebilir ve süreç kısır bir döngüye girebilir. Kalıcı saç kaybı ile sonuçlanabilecek her durumda ise tedaviye başlama vakti çok değerlidir. Uygun tedavi ile kıl kökleri şimdi canlıyken iyileşme sağlanırsa dökülen saçlar tekrar yerine gelir. Fakat kıl kökü hasarı oluşursa yeni saç oluşumu mümkün değildir” formunda konuştu.
“PRP, MEZOTERAPİ, KÖK HÜCRE TEDAVİLERİ VAR”
Saçlı deri üzerine uygulanan kimi sprey, losyon, köpük ve şampuan formundaki ilaçların sıklıkla tercih edilen tedavi sistemlerinin başında geldiğini belirten Dr. Yardımcı, “Ancak bu tedaviler vitamin eksiklikleri, anemi ve eşlik eden hormonal hastalıklar varlığında tek başına kâfi olmaz. Kesinlikle uygun tetkikler yapılarak varsa eşlik eden sorun saptanmalı ve uygun formda tedavi edilmelidir. Bu hedefle kullanılan sistemik ilaçlar iyileşme sürecini hızlandırır. Son yıllarda epeyce tanınan hale gelen PRP ve mezoterapi uygulamaları ile saç dökülmesi daha aktif ve süratli bir halde tedavi edilebilir. PRP yolunda hastadan alınan bir ölçü kandan elde edilen ve trombosit ismi verilen hücrelerden güçlü olan plazma kısmı tekrar saçlı deriye enjekte edilir. Sık tercih edilmesinin nedeni rastgele bir ilaç içermediği için epey inançlı bir formül olması ve alerji riski bulunmamasıdır. Mezoterapi ise kimi ilaç, vitamin ve minerallerden oluşan eserlerin saçlı deriye enjekte edilmesiyle yapılır. Saç köklerine gereksinimi olduğu unsurlar direkt enjekte edildiği için tesiri daha süratli görülür. Bu tedavilere benzeyen bir öbür usul ise kök hücre tedavisidir. Bu prosedürle de kişinin kendi derisinden elde edilen kök hücreler özel bir halde elde edildikten sonra saçların ağır döküldüğü ve inceldiği bölgelere enjekte edilir. Tekrar son yıllarda yapılan kimi çalışmalarda saçlı deriye uygulanan lazer tedavilerinin de başarılı sonuçları olduğu gösterildi. Tüm bu tedavilere karşılık alınamayan durumlarda ya da kalıcı saç kaybının geliştiği hastalıklarda cerrahi metotlar yani saç ekimi tedavisi yapılabilir. Bilhassa androgenetik alopesili hastalarda epeyce tatmin edici sonuçları bulunur ve ileri evre hastalarda tercih edilmelidir” diye konuştu.
Cumhuriyet
