Aşı çalışmaları süratle sürerken üretici firmalar hükümetlerle tedarik itilafları için görüşmelere sürat verdi. DSÖ ise aşı konusunda temkinli.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Baş Araştırmacısı ve Kamu Sıhhati Ünitesi Yöneticisi Soumya Swaminathan, aşının kitlesel tasarrufunun en iyi ihtimalle 2021 yılı yaz aylarını bulabileceğini ve pandemiyi bitirebilmek için aşının muhafaza orantısının yüzde 70’in altında olmaması gerektiğini kaydetti.
DW Türkçe’de taraf alan habere nazaran; Swaminathan, aşı çalışmaları ve bağışıklık üzere mevzularda Alman Haber Ajansı’nın (dpa) sorularına cevap verdi.
“UMUTLUYUZ”
Aşının ne vakit tasarrufa hazır olabileceğiyle ilgili konuşan Swaminathan, şu an 20’yi aşkın aşı adayı üzerine klinik araştırmalar yürütüldüğünü belirterek şunları söyledi:
“Aralarından birkaçının işe yarayacağı konusunda umutluyuz. Hepsinin fiyaskoyla sonuçlanması büyük şanssızlık olur. Sonuçları 2021 başında almamız mümkün. Akabinde aşının tamamlanması ve seri üretime geçilmesi gerekiyor. Pratik düşünecek olursak kitlesel olarak kullanılabilecek bir aşı 2021 ortasını bulacaktır. Evvelce kestirmek güçlükle. Lakin bir aşı adayının muvaffakiyet bahtını yüzde 10 olarak düşünürsek bu, bir ya da iki adayın, velev tahminen daha fazlasının başarılı olabileceği mealine gelir.”
“AŞI, YÜZDE 70’LİK HIMAYE SAĞLAMALI”
Şu an kişiler üzerinde test edilen aşıların arasında, bilhassa talih tanıdığı bir aşı olup olmadığı sorulan Swaminathan “Aşı adaylarının hangisinin başarılı olabileceğini evvelden söyleyemeyiz. Muvaffakiyet talihi, aşı adayının mümkün olduğunca fazla kişi üzerinde denenmesine bağlı. İlgi ağır, büyük yatırımlar yapılıyor. Lakin bizim anlaşılan kriterlerimiz var. Aşının, aşılanan kişilerin yüzde 20’sini, ya da yüzde 30’unu muhafazası ehliyetli değil. Salgın bu formda sona erdirilemez. Yaklaşık yüzde 70’lik müdafaa sağlayan ve inançlı bir aşıya muhtaçlığımız var” sözlerini kullandı.
“ŞİMDİYE KADAR GÖRDÜĞÜMÜZ EN SÜRATLI İLERLEME”
Aşı çalışmalarının çok süratli bir biçimde ilerlediğini söyleyen Swaminathan, “Diğer marazlarla karşılaştırdığınızda şimdiye kadar gördüğümüz en süratli ilerlemeye tanık olduk” dedi.
Ocak ayında virüsün RNA genomunun tespit edilmesiyle mart ayındaki birinci aşı testi arasında üç aydan kısa bir vakit geçtiğini vurgulayan Swaminathan, şunları ekledi: “Daha evvel bu türlü bir duruma tanık olmadık. (Aşı adayının kişiler üzerindeki tesirinin incelendiği) üçüncü fazın, 1. yılın ahir tamamlanması değerli bir muvaffakiyet olacaktır. Lakin klinik araştırmalarda üçüncü fazın tamamlanması bölgeyle de aşının tesirli, inançlı ve tasarrufa hazır olduğu mealine gelmiyor.”
“FARKLI USULLER DAHA UYGUN SONUÇ VEREBİLİR”
Test edilen aşıların epeyce farklı temellere dayandığı belirtilen ve aralarında favorisinin olup olmadığı sorulan Swaminathan şu karşılığı verdi:
“Bazı aşı konseptleriyle ilgili daha fazla tecrübemiz var. En azından ne bekleyebileceğimizi biliyoruz. Örneğin deaktive edilmiş virüslerle yapılan aşılar uzun yıllardır kullanılıyor. RNA ve DNA bazlılar ise yeni ve şimdiye kadar beşerler üzerinde hiç kullanılmadı. Hasebiyle sonuçları çok dikkatlice gözlemlememiz gerekiyor. Bu yeni metotların bağışıklığı ortaya çıkarmada ne kadar tesirli olduklarını ya da ne kadar inançlı olduklarını bilmiyoruz. Lakin bu kadar değişik yolların denenmesi çok iyi. Farklı insan kümelerinde, örneğin yaşlılar, gebeler ya da çocuklarda farklı prosedürler daha iyi sonuç verebilir.”
“ANTİKORLARIN ORTADAN KAYBOLMASI, BAĞIŞIKLIĞIN YİTİRİLDİĞİ MEALINE GELMİYOR”
Swaminathan, “Kısa mühlet evvel açıklanan araştırmalar, enfeksiyonla oluşan antikor seviyesinin, sonrasında süratli bir biçimde gerilediğini ortaya koydu. Bu sizce kaygı verici bir bulgu mu?” sorusunu ise şu laflarla yanıtladı:
“Hayır, fakat yakından takip ediyoruz. Virüsü nötralize eden antikorların ortadan kaybolması, bağışıklığın yitirildiği mealine gelmiyor. Bu virüse karşı farklı bağışıklık yolları daha inceleme aşamasında. Hücrelerin ilettiği bağışıklık yansısının, yani T hücreleri yansısının çok kıymetli olabileceğine dair bulgular da var. Buna ek olarak vücutta oluşan birtakım hafıza hücreleri var. Bu hücreler, vücuda tekrar virüs girdiğinde tekrar aktive olup bağışıklık reaksiyonu oluşturabiliyor. Daha bunları öğrenme aşamasındayız. Doğal enfeksiyonlardan bildiğimiz şey, antikor üreten kişilerin çoğunluğunun bağışıklık da kazandığı. Bunu bilmek hoş birşey. Aşının da bağışıklık yaratabileceği umudu var. Şimdiye kadar 2. bir enfeksiyonun oluştuğu vaka duymadık.”
Cumhuriyet