İngiltere’de yayımlanan Financial Times gazetesi, Çin’in Ankara Büyükelçisi Liu Şaobin’in, Büyükelçiliğin toplumsal medya paylaşımlarından duyulan rahatsızlık nedeniyle salı günü Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmasını kıymetlendirdi. Gazeteye nazaran Çin Büyükelçisi “azarlandı” ve Türkiye ile Çin ortasında bugünlerde “iki ülke bağlantılarında ender görülen bir anlaşmazlık” var.
Ayla Jean Yackley imzalı haberde, Çin’in Uygur Türklerine yönelik siyasetini eleştiren tweetlerin Ankara tarafından savunduğu, Pekin’i ise öfkelendirdiği belirtiliyor.
DÜZGÜN Parti Genel Lideri Meral Akşener ve Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş Pazar günü twetlerinde, Çin’in 5 Nisan 1990’da Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin Barın kasabasında katliam gerçekleştirdiğini belirtmişler, 31 yıl evvel hayatını kaybedenleri anmışlardı.
Çin’in Ankara Büyükelçiliği’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada bu sözler, Akşener ve Yavaş etiketlenerek sert bir lisanla eleştirilmişti.
Çin’in Ankara Büyükelçisi Liu Şaobin de bu tweet sonrası Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmıştı.
FT’deki haberde Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian’ın dün yaptığı açıklama da yer alıyor:
“Türkiye’deki kimi bireyler, Twitter’da teröristleri bir nebze de olsa cesaretlendiren yanlış açıklamalar yaptılar…Çin’in Türkiye Büyükeçiliği bu açıklamalara katiyetle uygun bir lisanla yanı vermiştir.”
Reuters‘Uygur diasporası endişeli’
FT’deki haberden kimi satırlar şöyle:
“Türkiye, Çin Komünist Partisi’nin Müslüman azınlığa yönelik baskısından kaçan Uygurların en büyük kesitlerinden birine konut sahipliği yapıyor. Lakin Ankara Çin ile daha yakın diplomatik ve ticari bağlar kurmak isterken diaspora geleceğinden telaşlı.
“Uygur diasporasının kaygısını artıran başka faktörler ise Çin ile yapılan ve Türkiye’de Meclis’in onayını bekleyen “Suçluların İadesi Anlaşması” ile Türkiye’nin koronavirüs aşısı tedariğinde neredeyse büsbütün Pekin merkezli ilaç şirketi Sinovac’a bağımlı olması.
“Çin yetkilileri, Sincan eyaletinde insan haklarının ihlal edildiği tezlerini reddediyor ve bölgede ‘terörle uğraş edildiğini’ söylüyor… Birleşmiş Milletler’e nazaran ise 1 milyon Uygur, gözaltı merkezlerinde tutuluyor.”
FT’ye konuşan Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası İlgiler Kısmı’ndan Prof. Dr. Çağdaş Üngör Sunar’a nazaran, Ankara Çin’i 10 yıldan uzun müddettir kamuoyu önünde bu kadar sert bir lisanla eleştirmemişti.
Türklerin, din ve lisan açısından ortak bağları olan Uygurlara sempatiyle baktığını söyleyen Sunar, “Hükümetin izlediği siyaset ile kamuoyunun yaklaşımı ortasındaki fark giderek artıyor lakin ekonomik pragmatizm ve öbür faktörler Türkiye’nin hareket kabiliyetini kısıtlıyor” diyor.
‘Erdoğan 2009’da Çin’i soykırım yapmakla suçlamıştı’
FT’deki haber ise şu satırlarla noktalanıyor:
“Kendisini Müslümanların haklı davalarının savunucusu olarak konumlandıran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2009 yılında Pekin’i Uygurlara karşı “soykırım” yapmakla suçladı. Fakat Batılı ortaklarıyla ilgileri bozulduğunda, yüzünü Moskova ve Pekin’e çevirdi. Çin’e karşı daha az açık kelamlı oldu.
“Türk polisi geçtiğimiz günlerde aktivistlerin Çin zıddı protestolarını yasaklamış Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin geçtiğimiz ay Çin’in Ankara Büyükelçiliğine yaptığı ziyaret sırasında, bir protesto gösterisine müsaade vermişti.”
Cumhuriyet
