İzmir sarsıntısı sonrası hasarlı binaların yıkımı, ‘Katil toz’ olarak bilinen ‘Asbest’ tehlikesini gündeme getirdi. Binaların boyasından çatısına, parkelerinden izolasyonuna kadar birçok bölgesinde bulunan asbest mineralinin yıkım esnasında toz halinde açığa çıkarak teneffüs yoluyla insan bedenine girdiğini belirten uzmanlar kanser uyarısı yaptı. Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari, “İzmir’de yıkım yapılan yerlerin yakınında parkta oynayan çocuklar 30’lu yaşlarda kanser olabilir. Asbest Türkiye’nin Çernobil’i olmasın” dedi. İzmir Tabip Odası Etraf Kurulu Lideri Dr. Ahmet Soysal da tehlikenin büyüklüğüne vurgu yaparken, ASUD Gönüllüsü Nimet Koç ise yıkım esnasındaki sulamanın tahlil olmadığını lisana getirdi.
İzmir’de 118 yurttaşın hayatını yitirdiği 30 Ekim 2020 sarsıntısı sonrası 680 ağır ve 800 orta hasarlı binada süren yıkım çalışmaları İzmirliler’i kanser riskiyle karşı karşıya getirdi. Yıkılan binalarda geçmişte kullanılan inşaat materyallerinin, kanserojen tesiri nedeniyle Türkiye’de 2010 yılında üretimi ve kullanılması yasaklanan asbest mineralini barındırdığını belirten uzmanlar, yüz binlerce kişinin tehlike altında olduğunu vurguladı.
ASUD Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari, İzmir’de yıkım süreçlerinin yönetmeliklere uygun yapılmadığını öne sürerek Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na davette bulundu.
RÜZGAR İLE DAĞILIYOR
Binaların yıkımı esnasında katil toz olarak bilinen asbest mineralinin yanı sıra civa, kurşun, kadmiyum ve küf mantarı üzere ziyanlı unsurların de açığa çıktığını belirten Ensari şunları söyledi:
“Özellikle eski binaların imalinde kullanılan birçok gereçte asbest vardır. Boyadan çatıya, parkelerden izolasyon gereçlerine kadar her kısımda asbest bulunur. Asbestli bir yeri kazımadığınız, kırıp parçalamadığınız sürece ziyan vermez. Fakat yıkım sırasında asbest açığa çıkıyor. Lifler halinde toz olarak havada asılı kalıyor. Rüzgar ile birlikte bu asbest lifleri yakın etrafında yüksek tesirli olmakla birlikte her yere gidebilir. Yani yalnızca yıkım yapılan alanlar değil İzmir’in tüm ilçeleri bu tehlike ile karşı karşıya. Bu tehlike kentsel dönüşüm için yapılan yıkımlarda da geçerli. “
YÜZ BİNLERCE KİŞİ RİSK ALTINDA: “TÜRKİYE’NİN ÇERNOBİL’İ OLMASIN”
Binaların asbest envanter raporu çıkarıldıktan sonra yıkılması gerektiğini vurgulayan Ensari şöyle konuştu:
“Uzmanlar, binada asbest olabilecek yerleri belirler. Alınan numuneler laboratuvara gönderilir. Raporlar çıktıktan sonra asbest söküm uzmanları kollayıcı kıyafetlerle binaya girip çalışma yürütür. Sökülen asbestli kısımlar paketlenerek atık tesislerine gönderilir. Bu işin olması gereken tekniği budur ve Avrupa ülkelerinde bu türlü yapılır. Fakat Türkiye’de bu türlü yapılmıyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile belediyeler bu hususa kıymet vermeli ve tedbir almalı. Asbest Türkiye’nin Çernobil’i olmasın. İzmir’de bina yıkımları denetimsiz formda devam ediyor. Bina yıkımı yapılırken yakında çocuklar parkta oyun oynuyor. Allah korusun bu çocuklar 25-30’lu yaşlarda kanser olabilir. İzmir’de yüz binlerce kişi kanser olabilir. Çıkan molozlar da döküm alanlarına bırakılıyor. Burada asbestin içme suyuna karışma riski bile var.”
“AKCİĞER KANSERİ YAPABİLİR”
İzmir Tabip Odası Etraf Komitesi Lideri Dr. Ahmet Soysal ise asbestin çok yaygın bir kullanım alanı olduğunu belirterek şu tabirleri kullandı:
“Hem ucuz hem çok bulunuyor. Düzgün bir izolasyon materyali, ısıya güçlü. Hasebiyle inşaatlarda da sıkça kullanılmış. Bu binaların yıkımı için uyulması gereken birçok yönetmelik var. Bizde maalesef bunlara dikkat edilmiyor. Klasik bina yıkılır üzere dozerler çalışıyor. Lakin Avrupa’da durum farklı. Bina resmen bohçalanıyor. Etraf ile ilişkisi kesiliyor. Hami materyallerini giymiş çalışanlar teneffüs maskeleriyle çalışıyor. Asbestli materyaller de özel kutularla dışarı çıkarılıyor. Bu olayı şahsen Almanya’da gördüm. Bina yıkılırken asbest lifler halinde atmosfere karışıyor. Vakit içerisinde teneffüs yolu hastalıkları, bronşitten akciğer kanserine kadar problemler yaratıyor.”
SULAMA TAHLİL DEĞİL
ASUD İzmir gönüllüsü ve birebir vakitte iş sıhhati uzmanı Nimet Koç da tehlikenin büyüklüğünü vurguladı. İzmir’de yıkım alanında incelemelerde bulunan Nimet Koç, “Yıkım sürecini yürüten çalışanlar de dahil olmak üzere herkes asbest konusunda bilinçsiz. Sulama ile bu tehlikenin önüne geçemezsiniz. İzmir’in birçok noktasında yıkımlar sürüyor. Belediyeler ve bakanlıkların bu bahse acil olarak tedbir alması gerek” dedi.
Cumhuriyet
