Rusya ile Ukrayna ortasında tansiyonun yükseldiği bir ortamda ABD’den Karadeniz’e iki savaş gemisi gönderileceği açıklaması geldi. Karadeniz’e çıkış için Montrö Boğazlar Kontratı uyarınca Türkiye’ye bildirimde bulunulduğu, gemilerin 4 Mayıs’a kadar Karadeniz’de kalacağı bildirildi.
ABD merkezli CNN International televizyonunun üst seviye bir Pentagon yetkilisine dayandırarak evvelki gün yayımladığı haberde ABD’nin yakın devirde Karadeniz’e savaş gemileri göndermeyi planladığı bildirilmişti. Pentagon yetkilisi, ABD donanmasının Karadeniz’de rutin olarak faaliyetlerde bulunduğunu, şu anda bölgeye gönderilecek gemilerin “Moskova’ya, ABD’nin durumu çok yakından izlediği bildirisini vereceğini” söylemişti. Öte yandan Rusya’nın çıkarma botları ve topçu savaş gemileri de dahil 10’dan fazla donanma gemisini tatbikatlara katılmak üzere Hazar Denizi’nden Karadeniz’e gönderdiği tarafındaki haberler de evvelki gün gündeme düşmüştü.
Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, ABD’nin iki savaş gemisini Karadeniz’e göndereceğini doğruladı. Yetkililer, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne uygun olarak gemilerin Türk boğazlarından geçerek Karadeniz’e çıkacaklarına dair Türkiye’ye 15 gün evvelden diplomatik kanallardan bildirim yapıldığını kaydetti. Bildirime nazaran gemiler, farklı başka 14 ve 15 Nisan’da boğazlardan geçerek Karadeniz’e açılacak, 4 ve 5 Mayıs’ta ise geri dönecekler.
21 GÜN KALABİLİYOR
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne nazaran Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin Türk boğazlarından geçerek Karadeniz’e açılabilmesi için 15 gün evvelden Türkiye’ye bildirimde bulunması gerekiyor. Karadeniz’e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemileri, emelleri ne olursa olsun Karadeniz’de 21 günden fazla kalamıyor. Ayrıyeten Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelerin Karadeniz’de bulunduracakları gemilerin toplam tartısı 45 bin tonu geçemiyor. Montrö Mukavelesi uyarınca uçak gemileri de boğazlardan geçemiyor.
‘SEMBOLİK DESTEK’
Ukrayna-Rusya tansiyonunun yükseldiği bir devirde ABD’nin Karadeniz’e savaş gemisi göndermesini Cumhuriyet’e pahalandıran emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, “Bu, ABD’nin Ukrayna’nın yanında durduğunu gösteren sembolik bir harekettir. Ukrayna-Rusya gerginliği önemli, fakat daha fazla ileri gitmeye müsait bir durum olduğunu düşünmüyorum. Rusya’nın her şeye karşın çatışmaya davet gösterecek bir tavır izlemeyeceğini düşünüyorum. Karşılıklı kuvvet şovları olsa da durum nihayetinde yatışacaktır” dedi.
Türkiye’nin hem Ukrayna hem de Rusya’yla yakın bağlantıları olduğuna dikkat çeken Loğoğlu, “Türkiye’nin dikkatli bir yaklaşım içinde olması gerekiyor. Rusya’nın ya da Ukrayna’nın yanında ya da karşısında olmayan bir yaklaşım geliştirmesi gerekiyor’’ tabirini kullandı.
Loğoğlu, son devirde Kanal İstanbul planı ve emekli amirallerin ortak açıklaması üzerinden gündem konusu olan Montrö Sözleşmesi’nin kıymetinin son süreçte tekrar ortaya çıktığını vurguladı.
“Montrö Kontratı, hem ABD’nin Karadeniz’de muhtemel daha fazla kuvvet bulundurma talebinin önüne geçiyor hem de geçişler yordamına uygun bildirimlerle yapıldığı için Rusya’nın mümkün ‘Bu gemilerin geçişine neden onay veriyorsunuz’ itirazının da önünü kesiyor. Hem Türkiye’nin güvenliği hem de bölgesel barış açısından Montrö’nün ne kadar pahalı olduğunu bir sefer daha görmüş oluyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Cumhuriyet
