Geçmiş yıllardaki birtakım başarısız teşebbüslerle büyük hasar alan, demode bir örgütlenme modeli olarak lanse edilip kamuoyundaki prestijini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Türk kooperatifçilik hareketi, ortaya çıkan başarılı örneklerle yine yükselen paha haline geldi. Son periyodun faal kooperatiflerinden biri olan Tire Süt Ziraî Kalkınma Kooperatifi’nin uyguladığı model ve Türkiye tarımı için “kurtuluş reçetesi” olabilecek muvaffakiyet hikayesi kitaplaştırıldı.
Gazeteci Reşat Yörük’ün kaleme aldığı “Mustafa Kemal’in Çiftçileriyiz” isimli yapıtta, tarım bölümünün giderek büyüyen sıkıntılarını kooperatifçilikle çözen ve bu örgütlü güç sayesinde köylünün üretimini ve gelirini artırabilmenin mümkün olabileceğini ispatlayan Tireli süt üreticileri anlatılıyor.
Varyant Yayınları tarafından çıkarılan ve elde edilecek tüm telif gelirinin Tireli süt üreticisi çocuklarının eğitimine katkı gayesiyle Tire Süt Kooperatifi’ne bırakılan kitabın önsözünde şöyle diyor:
Kooperatifler kuran, kooperatiflere üye olan bir devlet lideriydi. “Muhakkak surette birleşmede kuvvet var” diyordu her fırsatta..Bir daha kimse, kendisinden sonra gelen hiçbir devlet adamı, kooperatifçiliğe onun kadar sahip çıkmadı, onun kadar dayanak olmadı.
Gösterdiği istikamet birçok vakit görmezden gelindi. Tarımda devlet takviyesinin yetersiz ve etkisiz kaldığı, maliyetlerin zalimce yükseldiği, sabahın kör karanlığından gece yarılarına kadar çalışan çiftçiler yerine aracıların kazandığı bir ülkede, kooperatifçiliğin kıymeti hiç bilinmedi.
BİR AVUÇ İNSAN HARİÇ!
Türk tarımının kurtuluşunda tek dermanın kooperatifçilik olduğuna inanan, birleşmeyi ve dayanışmayı inatla ve ısrarla savunup, bu işin nitekim de olabileceğini cümle aleme ispatlamaya çalışan bir avuç kahraman onlar aslında..
MUSTAFA KEMAL’İN ÇİFTÇİLERİ
Tire Süt, Ata’sının yolunu takip eden işte o idealist insanların buluştuğu kooperatiflerden bir tanesi.. Tahminen de en başarılısı.. Bölgelerinde küçük üreticinin kalkanı, zırhı oluyorlar. Bir tıp “beyaz devrim” Tire’de gerçekleştirdikleri.. Ve “Sütle yazılan” destansı bir hikaye..
Örgütlü bir güç kurarak köylünün üretimini ve gelirini artırabilmenin mümkün olduğunu gösterdikleri için, en azından koca bir alkışı hak ediyorlar.
Biraz da kulak vermeyi.. Bakın ne diyor o kooperatifin lideri Mahmut Eskiyörük:
“İki tane Türkiye’yi besleyebilecek bir Anadolu varken elimizde ve biz ithalat yapıyorsak, bir şeylerin yanlış gittiği görülmeli artık. Türk tarımındaki hastalıklara deva kooperatifleşmedir. Kurtuluşun reçetesi de İzmir’de, Tire’de.. Bizim hasta iyileşti, o yüzden reçete diyorum. Kırsal kalkınmanın destanı burada yazılıyor. İşte Tire Süt modeli! Alın uygulayın kardeşim! Neden diğer reçeteler arıyorsunuz ki?”
MUVAFFAKİYET KISSASI
1967 yılında Türkiye’nin birinci ziraî kalkınma kooperatiflerinden biri olarak kurulan Tire Süt Kooperatifi, 2002 yılında başkanlık misyonuna seçilen Mahmut Eskiyörük’le birlikte daldaki aktifliğini giderek artırdı. Ortak sayısını 2 bine kadar çıkartan kooperatif, gerçekleştirdiği akılcı yatırımlarla yalnızca üyelerine değil, Küçük Menderes bölgesindeki öbür üreticilere de kıymetli avantajlar sağladı. 2009 yılından itibaren İzmir Büyükşehir Belediye’sinin Okul Sütü projesine dahil olarak elde edilen başarıda kilit rol oynadı. Üretim kapasitesini ve eser çeşitliliğini artıran Tire Süt Kooperatifi, 2012 yılından itibaren de Süt Kuzusu projesinde yer alarak ekonomik gücünü artırdı. Birebir yıl Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından “Örnek Kırsal Kalkınma Modeli” seçilince ünü ülke sonlarını da aşmış oldu. Bölge kalkınmasının değerli dinamiklerinden biri haline gelmişlerdi artık. Ortaklarına tohumu, gübreyi, yemi, mazotu piyasa fiyatlarının altında dağıtan, tarlasını tesviye eden, mısırını takım silajını yapan, otunu biçip paketleyen, alet ve ekipman dayanağı veren, satış mağazası kanalıyla meskeninin muhtaçlıklarını karşılayan, nakit talebi durumunda devreye girip onları tefeciden koruyan, yerinde eğitimlerle eser kalitesi ve verimlilik artışını sağlayan, sütünü ve kısımlık hayvanını alıp işleyen, bu mamulleri pazarlayıp para kazandıran bir kooperatif olarak, birebir vakitte Türkiye tarımının kurtuluş reçetesini de yazıyorlardı.
KESİMİ YAKINDAN TANIYAN BİR İSİM
“Mustafa Kemal’in Çiftçileriyiz” isimli kitabı kaleme alan Reşat Yörük, İzmir basınının çok yakından tanıdığı bir isim. 1987’de Ege Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’ndan mezun oldu. Okul yıllarında mizah müellifliği ve stajyer gazeteciliği birlikte sürdürdü. Spor, iktisat, belediye ve siyaset muhabirliği yaptı. İzmir Ticaret Borsası’nda 12 yıl müddetle Basın Müşaviri olarak vazife aldı. 2006-2019 yılları ortasında da İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde Basın Danışmanlığı misyonunu üstlendi. Borsa ve lokal idaredeki çalışmaları sırasında tarım ve kooperatifçilik projeleriyle yakından ilgilendi. İzmir Gazeteciler Cemiyeti üyesi olan Yörük, pek çok mesleksel mükafatın de sahibi.
Cumhuriyet
