Rusya’dan Gürcistan’a geçmek isteyen binlerce Türk TIR’ı haftalardır sonda bekletiliyor. İki ülke ortasındaki Vladikavkaz Hudut Kapısı’nda bekleyen araçların oluşturduğu kuyruk 75 km’yi aştı. 4 bine yakın TIR, yaklaşık bir aydır Rus sonunu aşamıyor.
Pandemi öncesi Orta Asya ülkelerine karayolu ihracat taşımalarının yüzde 90’ı İran üzerinden yapılıyordu. Lakin Türkmenistan’ın kapıları kapatması nedeniyle Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Kazakistan’a İran üzerinden taşıma yapılamıyor. Bu nedenle Türk taşımacılar Gürcistan üzerinden Azerbaycan’a geçip oradan Kazakistan’a gidiyor.
Lakin Azerbaycan, araç başına 500 dolardan fazla ek fiyat aldığı için nakliyeciler çoğunlukla Gürcistan-Rusya-Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya geçmeyi tercih ediyor. Orta Asya’dan dönüşte Kazakistan’dan Rusya’ya geçerken sürücülerin kullandığı iki farklı yol bulunuyor. Yollardan birini yüklü olarak Rus, Gürcü ve Ermeni sürücüler kullanıyor. Türk şoförler ise öbür yolu kullanıyor.
İşte bu iki yol Rusya’nın Vladikavkaz Hudut Kapısına yaklaşırken birleşiyor. Yolun birleşmesinden sonra ise denetim büsbütün Rus polislerinin eline geçiyor. Türk sürücülerin geldiği istikametten günde en fazla 30 aracın geçmesine müsaade verilirken, Rus, Ermeni ve Gürcü sürücülerin kullandığı yoldan gelen araçlardan günde 500’e kadar geçiş müsaadesi veriliyor.
“KARDEŞ ÜLKE, RUSLARA YAPMADIĞINI BİZE YAPIYOR”
Dünya gazetesinden Aysel Yücel’e konuşan Memleketler arası Nakliyeciler Derneği (UND) Strateji ve İş Geliştirme Lideri Fatih Şener, nakliyeciler olarak şu anda en büyük düşünceyi Orta Asya taşımalarında yaşadıklarını lisana getirerek, sorunun ise Azerbaycan’ın tavrından kaynaklandığını söylüyor.
Şener, “Bu biraz trajikomik gelecek fakat bizim kritik noktamız Azerbaycan. ‘Kardeş ülke’ diyoruz, havada uçan Türk ve Azerbaycanlı bayraklı helikopterler, Şuşa’da asılan iki ülke bayrağı ile inanılmaz bir kardeşlik ve birliktelik manzarası veriliyor lakin Azerbaycan, Rus sürücüye yapmadığını bize yapıyor. Azerbaycan bizim araçlarımızdan 500 dolar transit fiyatı alırken, Rus, Gürcü, Ukraynalı, Özbek, Kazak hiçbir araçtan almıyor. Türk araçları da 4 bin TL’yi bulan ekstra fiyata katlanmamak için Rusya üzerinden gidiyor. Azeri yetkililer, yalnızca bu fiyatı almakla da kalmıyor, öbür ek fiyatlarla bu güzergahta ekstra ödediğimiz para 750 doları buluyor. Başka yandan bütün ülkelerde toplam tartı hududu 40 ton olmasına karşın bu ülkede hudut 38 ton. Bunu aşana ceza yazıyor. Yanıcı husus taşıdığı gerekçesiyle 320 dolara kadar fiyat alıyor. Dünyanın hiçbir yerinde bu türlü bir fiyat yok. Ateş tuğlası ibaresini görüp, ‘yanıcıdır’ diye fiyat aldıklarını söylüyorlar. Ruslar da kendi vatandaşlarına ilişkin araçlarla, Gürcü ve Ermeni araçlarına öncelik verip Türk araçlarını 25-30 gün sıra bekletiyor” dedi.
“HASTAYIM; ARACI BIRAKIP GİDEMİYORUM, PERİŞAN HALDEYİZ”
Haftalardır Türkiye’ye dönme savaşı veren sürücülerden biri olan Mehmet Şerif Hacıoğlu hudutta bekleyen araç sayısının süratle arttığını, haftalardır bekleyen sürücülerin ömür şartlarının giderek zorlaştığını lisana getirdi. Hudutta bekleyen bir başka sürücü Selahattin Kaçuru da “Geçen hafta 40 km olan kuyruk bu hafta 75 km’ye kadar çıktı. 5 günde 4 km yol alamadık. Hastayım aracı bırakıp hastaneye gidemiyorum. Kalp hastası olan, ilacı biten sürücüler var. 22 gündür duş alamadık. Yiyecek, içecek ve mazot külfetimiz var. Firmalar, ‘başınızın devasına bakın’ diyor. Şimdi hükümetimizden takviye göremedik. Sesimizi duyan yok” diye konuştu. Bölgede yaşayan Çeçen, Dağıstanlı ve İnguş Müslümanlar Türk sürücülere su ve besin yardımında bulunuyor. Bilhassa Ramazan’ın başlamasıyla oruç tutan sürücülere sahurda su ve yemek getirenler var.
“ALİYEV’DEN BAYRAM MUŞTUSU BEKLİYORUZ”
Rus yetkililerin Türk araçlarını kasıtlı olarak beklettiğini öne süren kesim temsilcileri, hükümete alternatif koridor oluşturulması davetinde bulunurken, sorunun kaynağı olarak görülen Azerbaycan’dan da tahlil istiyor. Dal temsilcileri, Orta Asya taşımalarında sorunun tahlili için Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’den yalnızca Türk nakliyecilerden alınan 500 dolar transit geçiş fiyatı uygulamasının bayram öncesi kaldırılmasını istiyor. Bu hususta Türk hükümetinin de devreye girmesi isteniyor. Nakliyeciler ayrıyeten, Afgan yetkililerle görüşülüp ÖzbekistanAfganistan- İran-Türkiye halinde bir alternatif koridor oluşturulabileceği teklifinde bulunuyor.
ENDÜSTRİCİNİN ÜRETİMİ AKSIYOR
Orta Asya, Türk taşımacılar için en değerli pazarlardan biri pozisyonunda. Bölge ülkelerine karayoluyla yıllık yaklaşık 200 bin ihracat seferi düzenleniyor. Türkiye’den bu ülkelere kimyevi hususlar, elektrik-elektronik, makine ve aksamları, hazır giyim ve konfeksiyon, ağaç mamulleri ve orman eserleri, taşıt araçları ve yan sanayii, çelik maden ve metaller, mücevherat, yaş sebze-meyve taşınıyor. İthalat tarafında ise yıllık yaklaşık 40 bin taşıma yapılıyor. Türk Nakliyeciler, Orta Asya’dan Türkiye’ye yüklü olarak pamuk, besin, PWC, bakır ve çinko üzere ithalat yükünü taşıyor. UND yetkilileri, endüstricinin ithalatını yaptığı malı teslim alamadığı için, üretiminin aksadığını, hasebiyle ihracat yapamadığını lisana getiriyor. Yetkililer, lojistikte yaşanan badirelerin endüstricinin maliyetini arttığını, tüketiciye de artırım olarak yansıtılmak zorunda kalındığını vurguluyor.
AB’YE İHRACATTA YUNANİSTAN KRİZİ SÜRÜYOR
UND yetkilileri, Türkiye’nin AB’ye ihracat taşımalarında yaşanan vize krizinin sürdüğünü lisana getirdi. Yunanistan, Türk TIR şoförlerinin vize müracaatlarının neredeyse tamamına ret veriyor, ayrıyeten AB topraklarına giriş mahzuru verilmesi için Schengen sistemine ‘şerh’ koyuyor. Mevzuyu geçen hafta gündeme taşıyan yetkililer, Yunanistan’ın Türkiye’nin AB ile olan ticaretini baltalamak istediğini öne sürerek hemen mütekabiliyet uygulaması talebinde bulunmuştu. Bu bahiste şimdi bir gelişme yaşanmadığı öğrenildi. UND yetkilileri, yaşanan sorunu şöyle özetlemişti: “Ret verilen pasaportlara itiraz edildiğinde Yunan misyonları dalga geçer üzere ‘yeniden başvuru’ yapılmasını öneriyor. Birebir ay içinde 3 sefer ret karşılığı verilen şoför mevcut. Her bir müracaat için 120 Euro ödeyen Türk taşımacısının elindeki 3 ret yanıtının maliyeti 360 Euro’ya ulaşıyor. Ret yanıtları yüzünden filosundaki 65 aracın 20 adedini çalıştıramayan, parklarda bekleten üyelerimiz var. Dalımız vize pürüzü ile iş yapamaz hale getiriliyor. Tekraren AB topraklarına gitmiş ve kuralına uygun olarak geri dönmüş bir şoföre vize manisi koymak Türk dış ticaretine bir darbedir.”
BAKAN YARDIMCISI TURAGAY: SARP’TA KUYRUK ERİDİ
Ticaret Bakan Yardımcısı İstek Tuna Turagay, geçiş dokümanları tükendiği için Gürcistan sonu olan Sarp Hudut Kapısı’ndan Orta Asya’ya çıkış yapan TIR’ların oluşturduğu 20 km’lik kuyruğun eridiğini söyledi. Mart sonunda Kazakistan’dan, geçen hafta da Rusya’dan muhtaçlık duyulan ek transit geçiş dokümanlarının gelmesi ile bekleyen araç sayısı dün öğle saatlerinde 300’e kadar indi. DÜNYA’ya konuşan İstek Tuna Turagay, “Sarp Hudut Kapısı’nda 18-19 km varan yoğunluk vardı. Sorun büsbütün geçiş evrakı probleminden kaynaklanıyordu. Ulaştırma Bakanlığımızın teşebbüsleriyle Rusya ile evrak sorunu çözüldü. Bugün (salı) öğlen saati prestijiyle geçiş yapmak için bekleyen araç sayısı 300›e kadar indi. Onun da 12-13 saat içinde erimesini bekliyoruz. Sarp’ta her vakit kuyruklar olur. Lakin temel sorun çözüldü” açıklamasını yaptı.
Cumhuriyet
