Covid-19 pandemisi sırasında istihdamı korumak, çalışanların gelir kaybını azaltmak maksadıyla birçok önlem uygulamaya konuldu. Kısa çalışma konusunda kolaylık sağlanarak, 3.7 milyon emekçiye mart-haziran devrinde genel sıhhat sigortası primleri ile birlikte 14 milyar lira takviye sağlandı.
17 Nisan’dan itibaren uygulamaya konulan ve 17 Ağustos’a kadar uzatılan işten çıkarma yasağı devrinde patron çalışanları fiyatsız müsaadeye çıkartabiliyor. Fiyatsız müsaadeye çıkartılan çalışanlara, günlük 39.24 TL nakdi fiyat takviyesi veriliyor. Nakdi fiyat dayanağı aylık brüt 1.177 TL, net 1.168 TL olarak ödeniyor. Nakdi fiyat takviyesi kapsamında nisan, mayıs, haziran aylarında yaklaşık 1.7 milyon çalışana 2.8 milyar lira meblağında ödeme yapıldı.
TBMM gündemindeki yasa teklifi ile de kısa çalışmadan ve fiyatsız müsaade uygulamasından yararlanan patronlara, bu çalışanları olağan çalışmaya geçirmeleri halinde personel başına ayda 868 liraya kadar prim dayanağı sağlanacak.
İşten çıkarma yasağı devrinde patron istediği işçiyi fiyatsız müsaadeye ayırabiliyor. Olağanda isteği dışında fiyatsız müsaadeye çıkartılan emekçi, bunu haklı fesih sebebi yaparak iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatını alıp işten ayrılabiliyor. Lakin, işten çıkarma yasağı devrinde fiyatsız müsaadeye çıkartılan personel bu durumu haklı fesih sebebi yapamıyor. Olağan çalışırken aldığı fiyat ne olursa olsun, fiyatsız müsaadeye çıkartıldığında yalnızca 1.168 TL ile yetinmek zorunda kalıyorlar. Çalışanlar, kıdem tazminatlarını yakmamak için ya bu fiyat ile çalışmaya devam etme, ya da kıdem tazminatını patronda bırakıp işten ayrılma ikilemine düşüyor. Güzel niyetli patron, karşılıklı anlaşarak kıdem tazminatını ödeyip personeliyle helalleşmek istese bile bu defa de personel işsizlik ödeneği hakkını kaybediyor.
FIYATTA İNDİRİM FIRSATI DOĞDU
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran, çalışanlar artık de fiyatta indirim talepleriyle müsabakaya başladılar. İsmi gizli iş güvenliği uzmanı bir okurumuz, birtakım ortak sıhhat ve güvenlik ünitelerinin (OSGB) kısa çalışma sırasında hem devletin verdiği takviyeden yararlanıp, hem de kısa çalışmaya gönderdiği elemanların yerine daha düşük fiyatla çalışan yeni eleman aldıklarını belirtti. Ayda 4 bin 250 lira fiyatlı uzmana patronun, “3000 liraya çalışmayı kabul edersen gel başla, kabul etmezsen fiyatsız müsaadeye devam edersin” diye tekliflerde bulunduklarını tabir etti.
İş Kanunu’na nazaran, patron çalışanın isteği olmadan fiyatta indirim yapamaz. Personel, patronun fiyatta indirim talebini 6 iş günü içinde yazılı olarak kabul etmezse teklif reddedilmiş sayılıyor. Patron buna karşın fiyatta indirim yaparsa, personel açısından iş akdini haklı fesih sebebi ortaya çıkar. Haklı fesih yapan personel kıdem tazminatını alıp ayrılabilir.
İşten çıkarma yasağı devrinde patrondan fiyatta indirim talebini alan emekçi ise ya teklifi kabul edecek, ya da fiyatsız müsaadeye çıkartılanlara verilen ayda 1.168 lira nakdi fiyat takviyesi ile yetinecek.
İşten çıkarma yasağı ve yasak müddetince patrona tanınan işçiyi fiyatsız müsaadeye ayırma hakkı 17 Ağustos’ta sona eriyor. TBMM gündeminde bulunan yasa teklifi ile işten çıkarma yasağı 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilecek.
İŞ SIHHATI VE GÜVENLİĞİ OSGB’LERE EMANET
Kanuna nazaran, tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerleri ile 50’den fazla çalışanı bulunan az tehlikeli iş yerlerinde iş sıhhati ve güvenliği uzmanı çalıştırma mecburiliği bulunuyor. Patron bu hedefle işçi çalıştırabileceği üzere, ortak sıhhat ve güvenlik ünitelerinden hizmet satın alabiliyor. OSGB’lerde istihdam edilen iş sıhhati ve güvenliği uzmanları, iş yerlerinde mümkün risk ve aksaklıkları belirleyip, önlem alınmasını sağlamakla vazifeli kılınıyor. Nispeten yüksek fiyatla çalışan nitelikli uzmanların yerini tecrübesiz uzmanların alması, iş yerlerinde iş sıhhati ve güvenliği açısından riski de artırıyor.
Cumhuriyet
