Getty Images
Birleşmiş Milletler Göç Örgütü’nün 20 Haziran Yerküre Mülteciler Günü öncesinde açıkladığı Global Eğilimler Raporu’na nazaran 2019 yılı sonu itibarıyla yerkürede 79,5 milyon kişi çetinle alanından edildi. Ulusal ve memleketler arası kuruluşlarca yapılan araştırmanların derhal hepsi, mülteciler için hayatın giderek daha güç hale geldiğini ortaya koyuyor.
Türkiye’de ise yüzde 92’si Suriyeli olmak üzere yekun 3,9 milyon alanından edilmiş kişi yaşıyor.
Göç Yönetimi Umumî Müdüriyeti’nin olgularına nazaran Türkiye’de meskenlerini terk etmek zorunda kalmış yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli göçmen bulunuyor ve bunların 1,6 milyonunu evlatlar oluşturuyor.
Geçim kasveti, yoksulluk, eğitime ve sıhhat hizmetlerine erişimde zorluklar yaşayan mülteciler, koronavirüs salgını sürecinden de en çok etkilenen dezavantajlı öbekler arasında mekan alıyor.
Gündelik masrafları arttı
Yerküre Mülteci Günü öncesinde yayımlanan Milletlerarası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu araştırması, yerküredeki en büyük mülteci nüfusuna mesken sahipliği yapan memleket olan Türkiye’de yaşayan mültecilerin koronavirüs salgınından nasıl etkilendiklerini inceledi.
Türkiye’de araştırmaya katılan mültecilerin yaklaşık %70’i pandeminin başlangıcından bu yana işlerini kaybettiklerini raporladı. Ek olarak, %80’e yakını gündelik masraflarının gözle görülür halde arttığını belirtti.
Araştırmada, bu ve gayri faktörlerin çok sayıda mülteci ailenin aşmakta zorlandığı büyük bir ekonomik uçurum yarattığı belirtilen çalışmada, mülteci ailelerin yarısından birçoklarının bu masrafları karşılamak için borç almayı da içeren çeşitli yollar bulmaya mecbur bırakıldığı söz edildi.
Getty ImagesMemleketler arası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu Lideri Francesco Rocca araştırmanın bulgularıyla ilgili şunları söyledi:
“COVID-19, yerkürenin en korunmasız kişilerinin kimilerinin yaşadıkları güçlükleri iyice arttırıyor. Birçok mülteci zati yoksulluk haddinin altında yaşıyor ve geçimlerini sağlayamıyorlardı. Artık, kazandıkları az geliri de kaybettiler, bu da onları ilaç ve gıdayı da içeren temel gereksinimlerinden kısmaya zorluyor.”
“Bu sosyo-ekonomik tesirler devranla daha da berbatlaşacak, yalnızca azık güvenliği ve istenilmeyen beslenme değil, ailelerin üzerinde kurulan pres ile evlat personelliği ve cinsiyet temelli şiddet üzere önemli korunma riskleri potansiyelini de ortaya çıkartacaktır.”
Son 10 yılda en az 100 milyon kişi meskenini terk etmek zorunda kaldı
BM Mülteci Örgütü’nün Global Eğilimler Raporu ise çetinle bölgesinden edilme vakalarının artık yerküredeki kişilerin %1’inden fazlasını -her 97 kimseden birini- etkilediğini ortaya koydu.
2019 yılı sonu itibarıyla 79,5 milyon insanın mekanlarından edilmiş olduğunu tabir eden BM Mülteci Örgütü, daha evvel ‘toplamda bu kadar yüksek bir sayının’ görülmediği kaydediyor.
Rapora nazaran, 1990’lı yıllarda her yıl ortalama 1,5 milyon mülteci hanelerine geri dönebiliyorken, son 10 yılda bu sayı yılda yaklaşık 385 bine düştü.
Getty ImagesBM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Günümüzde çetinle alanından edilme olgusunun değişim geçirerek sırf çok daha yaygın olmakla kalmayıp kısa süren, muvakkat bir olgu olmaktan çıktığına tanık oluyoruz” diyor.
Global Eğilimler Raporu, noktalarından edilmiş olan 79,5 milyon kişinin 45,7 milyonunun kendi memleketleri içinde öbür nahiyelere kaçan kişiler olduğunu gösteriyor.
4,2 milyonu sığınma talebinin sonuçlanmasını bekleyen beşerler, 29,6 milyonu ise mülteciler ve kendi memleketini terk etmek zorunda kalan vesair kişiler oluşturuyor.
2010 yılından beri çetinle tarafından edilme durumları neredeyse ikiye katlandığı ve son on yıl içerisinde 100 milyon kişinin konutunu terk etmek zorunda kaldığı söz ediliyor.
Türkiye’deki Suriyeli genç mülteciler
Yaşar Üniversitesi Avrupa Birliği (AB) Jean Monnet Göç Kürsüsü tarafından hazırlanan ‘Türkiye’deki Genç Mültecilerin Durum ve Gereksinim Analizi’ raporuna nazaran, Türkiye’deki Suriyeli gençlerin yüzde 46’sı ne iş hayatına dahil olabiliyor ne de eğitim görebiliyor.
Araştırmaya katılan bin 500 genç mültecinin sadece 43’ü Türkiye’de eğitimlerine devam ediyor.
‘Çalışmak zorunda olmak’, genç mültecilerin eğitimlerine devam edememelerinin en kıymetli nedeni olarak ortaya çıkarken bunu “gelir yetersizliği” ve “Türkçe konusundaki yetersizlik” takip etti.
Iştirakçilerin yüzde 62’si ‘Türkçe kursunun en çok muhtaçlık duydukları kurs’ olduğunu belirtiyor.
Getty Images“Suriyeli evlatlar çocuk işçiliğinde sömürüye maruz kalıyor”
İnsan Hakları Derneği (İHD) Yerküre Mülteciler Günü öncesi yayımladığı basın açıklamasında Türkiye’de tüm göçmen evlatların eğitim alması gerektiğini ve sıhhate erişim önündeki tüm ketlerin ortadan kalması gerektiğini kaydetti:
“En düşük ecre tabi oluşu Suriyeli evlatlar çocuk işçiliğinde sömürüye maruz kalmaktadırlar. Mektep çağında binlerce evlat atölyelerde, tarım ortamlarında, atık yekuna işçiliğinde, sokaklarda çalışmak zorunda bırakılmaktadırlar” tabirleri konum aldı.
“Çalışma hakları sağlanmalı, teminatsız ve güvenliksiz çalışmaya zorlanmalarına karşı devlet gereken önlemleri almalıdır. Eşit iş ve eşit fiyat siyaseti uygulanmalıdır. Siyasetçileri ayrımcı lisanı bir an evvel terk etmeye davet ediyoruz. Ayrıyeten mültecilerin geri gönderilme tehditlerine maruz bırakılmalarının önüne geçilmeli, geri gönderilme pratiklerine son verilmelidir.”
Göç Yönetiminin verdiği rakamlara nazaran 2020’ye kadar geri gönderme merkezlerinde hedeflenen kapasitenin 19 bin 476 kişi olduğunu belirten İHD, “Geri Gönderme Merkezlerinde birçok hak ihlali duyumu alınmakta lakin gerekli olan incelemelere müsaade verilmemektedir” diyerek geri gönderme merkezleri ve süreksiz barınma merkezleri olan kampların murakabeye açılması gerektiğini kaydetti.
“Kaçakçılara kişi başı 650 dolar”
İnsan Hakları Derneği (İHD) Yerküre Mülteciler Günü bağlamında hazırladığı basın açıklamasında Türkiye’deki mültecilerin durumuna ait basına yansıyan birtakım örneklere bölge verdi:
“2018-2019 yılında Türkiye karasularında 97 mülteci ya hayatını yitirmiş ya da kaybolmuştur. En son 17 Haziran’da Bodrum’da mültecileri taşıyan tekne batmış ve 12 mülteci ömrünü yitirmiştir.
“Haziran 2019’da alınan habere nazaran Tarsus Gazipaşa Mahallesinde bir adrese ihbar sonucunda giden emniyet mensupları 26’sı evlat, 4’ü bayan olmak üzere 54 Suriyeliyi bir hanede kilitli ve aç bırakılmış vaziyette bulmuşlardır.
“Suriyelilerin İdlib’ten İstanbul’a gitmek için kaçakçılara kişi başı 650 dolar ödedikleri öğrenilmiştir. Deniz yolu ile Türkiye haddini geçmek isteyenlerin de yeniden insan kaçakçılarının kurbanı olduğu bilinmektedir.
“Ocak 2019 yılında Ankara sitelerde çıkan yangında 5 Suriyeli, Haziran 2019’da Kocaeli’de bir dokuma fabrikasında çıkan yangında ise 3 Suriyeli, 1 Afgan olmak üzere 4 mülteci hayatını yitirmiştir. Kocaeli’nde meydana gelen yangın ile ilgili saklılık kararı getirilmiştir.”
“Türkiye’deki göçmenler memleketlerine geri gönderilmelidir”
Kadir Has Üniversitesi’nin her sene hazırladığı Türk Dış Siyaseti Kamuoyu Algıları Araştırması’nın 2020 raporuna nazaran, Türkiye’de bilhassa Suriyeli göçmenlerden duyulan rahatsızlık büyük ölçüde sürüyor.
Araştırmaya katılanların yüzde 12,2’si Suriyelilerden ‘memnun olduğunu’ tabir ederken, yüzde 56’sı Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerden ‘memnun değil’. Geri kalanlar ise ‘ne şad ne şad değil’ karşılığı verdi.
Iştirakçilerin yüzde 48,7’si ‘ucuz ve kaçak işgücü sağlamaları’ nedeniyle işsizliği artırmaları sebebiyle Suriyeli sığınmacılardan şad olmadığını belirtti.
Türkiye’nin göçmenlere karşı nasıl bir siyaset izlemesi gerektiği sorulan iştirakçiler yüzde 34,1 nispetinde ‘göçmen alımına son verilmeli’ diye yanıtlarken; yüzde 30,7 nispetinde ‘Türkiye’deki mevcut göçmenler memleketlerine geri gönderilmelidir’ cevabını verdi.
İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü 12 Haziran’da yayımladığı “İstanbul’da Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutumlar” araştırmasına nazaran iştirakçiler Türkiye’nin en değerli sıkıntısını iktisat, 2. en büyük derdini ise Suriyeli göçmenler olarak yanıtladı.
Cumhuriyet
