Türk Toraks Derneği Teneffüs Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Kümesi Lideri Prof. Dr. Eyüboğlu, “Covid-19 aşılama sürecinde nüfusuna yüzde 84 bir doz, yüzde 62 iki doz aşılamayı tamamlamış olsa da günlük hadise sayıları geçen haftaya nazaran yüzde 70 artarak günlük 22 bin 500 hasta seviyelerine süratle yükselmiştir. İngiltere’de uygulanan aşılar vefat ve ağır hastalığı önlerken, hastalık yayılması ve hastane müracaatlarının artışı devam etmektedir” dedi.
COVİD-19 VARYANTLARI NASIL SINIFLANDIRILIYOR?
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) varyant isimleri konusunda karışıklığını gidermek üzere Yunan alfabesinin kullanıldığı daha kolay bir sınıflamayı uygulamaya koydu. Eyüboğlu, DSÖ’nün 15 Haziran 2021 tarihinde Covid-19 etkeni SARS-CoV-2 varyantlarını iki temel sınıf altında incelediğini belirterek şunları söyledi:
1- Kaygı verici varyantlar
2- Dikkate alınması gereken varyantlar
Prof. Dr. Eyüboğlu, kaygı verici varyantların bulaştırıcılığı artmış, şiddetli hastalığa neden olabilen, Covid-19 epidemiyolojisinde olumsuz değerli değişiklikler oluşturabilecek varyantlar olduğuna dikkat çekti ve şu halde anlattı:
Alfa varyantı: Birinci olarak İngiltere’de görülen alfa varyantı, Türkiye dahil olmak üzere 80’i aşkın ülkede tespit edildi, Nisan 2021’de birçok bölgede baskın hale geldi. Koronavirüsün özgün çeşidiyle (Wuhan) karşılaştırıldığında, yüzde 30-40 daha bulaşıcıdır. Klinik seyir daha ağır geçebilmekte vefat oranları daha yüksek olmaktadır. Ayrıyeten alfa varyantının nötralizan antikordan hafif seviyede kaçabildiği, aşıların ise bu varyanta karşı faal olduğu belirtilmektedir.
Beta varyantı: Birinci olarak Güney Afrika’dan bildirilen B.1.351 komşu ülkelere de süratle yayıldı. Hala dünyada 60’dan fazla ülkede mevcuttur. Orjinal virus ve alfa varyantına nazaran bulaşma suratı daha yüksek, hastalık ciddiyeti daha ağır, antikordan kaçabilmektedir, konvelasan serum aktifliği düşüktür. Beta varyantına karşı aşıların aktifliğinin de orjinal suşa nazaran düştüğü bildirilmektedir.
Gama varyantı: Brezilya’da tanımlanıp süratle Beta varyantı ile birtakım eş mutasyonlara sahiptir. Brezilya komşu ülkelerinde gama varyantı baskın olarak görülmektedir. Virus bulaş suratı artmıştır, hastalık ciddiyetine tesiri ise net bilinmemektedir. Nötralizasyonda azalma bildirilen Gama varyantına karşı aşıların aktifliği ve evvelce geçirilmiş enfeksiyona bağlı bağışıklığın koruyuculuk seviyesi ile ilgili bilgiler şimdi yetersiz seviyededir. Lakin Brezilya ve Şili’de evvelki enfeksiyon ya da aşı ile oluşan bağışıklığın yetersiz kaldığına ait müşahedeler bildirilmektedir.
Delta varyantı: Birinci olarak Aralık 2020 tarihinde Hindistan’da saptanan B.1.617.2, Delta varyantı şu an dünyada başta Portekiz, Rusya ve Endonezya olmak üzere 80 ülkede saptandı. İngiltere’de Nisan 2021’de birinci olay saptandıktan sonra süratle yayılan delta varyantı şu an ülkede yeni teşhis alan hadiselerin yüzde 98’ini oluşturmaktadır. Delta varyantının İngiltere’de birinci saptanan Alfa varyantına nazaran yüzde 60 daha bulaştırıcı olduğu gözlenmesi nedeniyle Haziran 2021’de açılmaya hazırlanan ülkede olağanlaşma planları Temmuz 2021 tarihine ertelenmiş durumdadı.
FARKLI SEYİR
Delta varyantı ile gelişen Covid-19 klinik bulguları klasik Covid-19 klinik bulgularından farklı seyir göstermekte olup, ateş, halsizlik, koku ve tat alma duyularında kayıp üzere klasik bulgular yerine boğaz ağrısı, burun akıntısı, baş ağrısı üzere soğuk algınlığı bulguları daha baskın olarak gelişmektedir. Bu nedenle hastalık ilerledikten sonra hastane müracaatları gerçekleşmektedir. Lakin hastane yatışlarının alfa varyantına nazaran 2 kat yüksek olabileceği öngörülmektedir. Delta varyantı mevcut Covid-19 aşılarına karşı orta seviyede dirençli bulunmuştur. İki farklı mRNA aşısının Delta varyantına olan koruyuculuğunu araştıran çalışmalarda; birinci doz sonrası Covid-19 gelişimi yüzde 33 önlenebilirken, ikinci doz sonrası koruyuculuğun AstraZeneca aşısı ile yüzde 60, Pfizer aşısı ile yüzde 88 seviyesine erişebildiği saptanmıştır. İki doz aşılamanın yapıldığı bölgelerde delta varyant dağılımı yavaş olurken, tek doz aşılama yapılan bölgelerde olay sayıları süratle artmaktadır. Bu nedenle bilhassa Delta varyantına karşı iki doz mRNA aşısının uygulanmasının yeni dalganın önlenebilmesinde değer kazanacağı görüşü tartı kazanmaktadır.
ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Sıhhat Bakanlığı 29 Haziran 2021 tarihinde Türkiye’de Delta varyantının İstanbul başta olmak üzere toplam 26 vilayette ve 224 olayda saptandığını bildirdi. Prof. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu dikkate alınması gereken varyantları da tanım ederek, şunları söyledi:
“Klasik hastalık bulgularından farklı seyir geliştirecek ve toplumda birden çok Covid-19 olay kümeleri oluşturan yada birden fazla ülkede saptanan varyantlardır. Bu varyantlar bulaştırıcılık, klinik seyir, ilaç ve aşı cevapları izlem altında tutulur. Gelinen noktada salgın sürecinde varyantların dağılımı, epidemiyolojik ve klinik özellikleri dikkatle izlenerek bu çerçevede gözetici kısıtlama ve tedbirler süratle planlanıp uygulamaya sokulmalıdır. Tıpkı halde dünya nüfusunun faal aşılar ile süratle aşılanabilmesi salgın denetiminde en belirleyici öge.”
Cumhuriyet
