Genç ve hırslı bir doktora öğrencisi olan Singapurlu Jun Wei Yeo, 2015 yılında Pekin’de Çinli akademisyenlere bir sunum yapmak üzere davet edildiğinde çok heyecanlanmıştı.
Doktorasının konusu Çin dış siyasetiydi ve bu yükselen üstün gücün tesirini artırmak için hangi yollara başvurduğunu birinci elden gözlemleme fırsatına kavuşacaktı.
Kendilerine “siyasi raporlar ve bilgi” sağlaması karşılığında ödeme yapabileceklerini söylediler. Daha sonra ne istediklerini çok daha net söz ettiler: “Söylentiler ve içerden bilgiler” toparlamasını istiyorlardı.
Jun Wei -yeminli sözüne göre- bu şahısların Çin istihbarat örgütü mensubu casuslar olduğunu anlamakta gecikmedi ancak onlarla teması da korudu. Evvel Güney Doğu Asya ülkelerine odaklanması istendi, daha sonra ABD hükümetiyle ilgili çalışmasını söylediler.
Jun Wei ya da daha çok tanındığı ismiyle Dickson Yeo’nun Çin ajanlığı macerası işte bu türlü başladı. Uydurma bir danışmanlık şirketi kurup, meraklı bir akademisyen kimliği ile, mesleksel bağ ağları oluşturmakta kullanılan LinkedIn üzerinden ABD’deki amaçlarını cezbetmeye girişti.
Geçen yılın Kasım ayında, kendi tabirine nazaran bir ABD subayını daima bilgi sızdırmaya ikna etmek üzere Amerika’ya giden Yeo, bu niyetini hayata geçiremeden tutuklandı.
Dickson Yeo/Facebook
BEŞ YIL SONRA DURUŞMADA
Beş yıl sonra -geçen hafta Cuma günü- ABD ile Çin ortasındaki ilgilerin iyice gerginleştiği ve Amerikan idaresinin Pekin’in casusluk faaliyetlerini çökertmeye giriştiği bir periyotta, Dickson Yeo bir Amerikan duruşması önünde Çin ismine yasadışı istihbarat topladığı suçlamasını kabul etti.
39 yaşındaki Singapurlu, 10 yıla kadar mahpusa mahkum edilebilir.
Asya ülkelerinin üst seviye bürokratlarını yetiştiren Singapur’daki Lee Kuan Yew Kamu Idaresi Fakültesi’nden sınıf arkadaşları, Dickson Yeo’nun itiraflarını duyunca şok oldular.
Doktora programından bir arkadaşı onun için “Sınıfta çok girişken bir öğrenciydi. Her vakit çok zeki olduğunu düşünmüşümdür” dedi.
Tıpkı arkadaşı, Dickson’un sık sık toplumsal adaletsizlikten kelam ettiğini ve çocukken ailesinin ne kadar maddi zahmet çektiğini anlattığını da ekledi.
Fakültenin eski çalışanlarından biri ise farklı bir portre çizdi ve Yeo’nun “kendisini fazla önemseyen biri üzere göründüğünü” anlattı.
Yeo’nun doktora danışmanı tanınmış Amerikalı-Çinli profesör Huang Jing, 2017 yılında “başka bir ülkenin tesir ajanı” olma suçlamasıyla Singapur’dan hudut dışı edilmiş fakat ülke ismi verilmemişti.
Tesir casusu (agent of influence) kavramı, direkt casusluk faaliyeti yapmaktan fazla bir öbür ülkenin çıkarları doğrultusunda fikirler savunmayı da kapsayan bir tanımlama olarak kullanılıyor.
Hakkındaki argümanları yalanlayan Profesör Huang Jing Singapur’dan ayrıldıktan sonra bir mühlet Washington DC’de çalıştı. Şu anda Pekin’de yaşıyor.
LİNKEDIN’İ NASIL KULLANDI?
ABD’de Yeo’yu yargılayan duruşmadan alınan dokümanlara nazaran, Dickson Yeo, kendisini Çin istihbaratı için çalıştıran casuslarla bir çok seferler Çin’de biraraya geldi.
Bu buluşmalardan birinde kendisinden özel olarak ABD Ticaret Bakanlığı, yapay zeka ve Çin-ABD ticaret savaşı ile ilgili bilgi toplaması istendi.
Singapur Dışişleri Bakanlığı’nın eski baş müsteşarı Bilahari Kausikan Yeo’nun Çin istihbaratı için çalıştığının farkında olduğundan, ‘faydalı bir aptal’ olmadığından emin olduğunu söylüyor.
Yeo en kıymetli temaslarını, iş ilgileri kurmak için kullanılan ve dünya çapında 700 milyon insanın kullandığı LinkedIn ağı yoluyla buldu.
2018 yılında ABD karşı casusluk örgütü NCSC’nin başına getirilen William Evanina, Microsoft’a ilişkin bu platformda Çin’in “süper saldırgan” bir faaliyet içinde olduğunu söylemişti. LinkedIn Çin tarafından yasaklanmayan bir kaç Batılı toplumsal medya sitesinden biri.
Geçen yılın Mayıs ayında askeri sırları Çinli bir casusa vermek suçlamasıyla 20 yıl mahpusa mahkum olan eski CIA casusu Kevin Mallory de birinci bağlantılarını LinkedIn üzerinden kurmuştu.
2017 yılında Alman istihbarat örgütü Çinli casusların LinkedIn’i kullanarak en az 10 bin Alman vatandaşıyla münasebet kurmayı hedeflediğini açıklamıştı.
LinkedIn bu haberle ilgili soruları yanıtlamadı lakin daha evvel yaptığı açıklamalarda makus niyetli faaliyetleri engellemek için kapsamlı tedbirler aldığını söylemişti.
Dickson Yeo, LinkedIn’i taramak yoluyla bulduğu ve amaç olarak saptadığı kimi bireylerden geçersiz danışmanlık şirketi için raporlar yazmalarını istemiş ve bu raporları Çinli temaslarına yollamıştı.
Hedeflediği şahıslardan ABD Hava Kuvvetleri’nin F-35 savaş uçakları programında çalışan bir kişi, ekonomik kahrı olduğunu kabul etti.
Yeniden ABD ordusuna mensup olup Savunma Bakanlığı’na tayin olan bir subay, ABD kuvvetlerinin Afganistan’dan çekilmesinin Çin’e olası tesirleri bahisli bir rapor hazırlaması için Yeo’dan en az 2 bin dolar ödeme aldı.
Çinli casuslar, Yeo’dan ilgi kurduğu bireylere, işlerinden mutlu olup olmadıklarını ya da mali meseleleri olup olmadığını sormasını istiyorlardı.
2018 yılında Vietnam’daki bir şovda tutuklandıktan sonra hudut dışı edilen, Lee Kuan Yew Fakültesi’nin eski öğrencilerinden Amerikan vatandaşı William Nguyen, Facebook’a geçen hafta koyduğu bir paylaşımda, Yeo’nun kendisiyle tekraren temas kurmaya çalıştığını söyledi.
Yeo, 2018 yılında danışmanlık şirketi için uydurma iş duyuruları koymaya başladı. Amerikalı savcılara verdiği bilgiye nazaran bu duyurulara 400’ü aşkın müracaat yapıldı ve bunların yüzde 90’ı “güvenlik soruşturmasından geçmiş” Amerikalı asker ve sivil bürokratlardan geliyordu. Bu bilgilerden bir kısmını Çinli istihbarat kontaklarına yolladı.
‘BÜTÜN İSTİHBARAT ÖRGÜTLERİ LİNKEDIN’İ KULLANIYOR’
LinkedIn’in casusluk faaliyetlerinde kullanılmasının cüretkarlık olduğu söylenebilir ancak Çin’in casusluk faaliyetleri ile ilgili bir kitabın müellifi olan Matthew Brazil’e nazaran hiç de şaşırtan değil.
Brazil, “Dünya çapında bir çok istihbarat örgütü bence muhtemelen bilgi kaynaklarına ulaşmak için LinkedIn’den faydalanıyor” diyor ve sürdürüyor:
“LinkedIn’e giren birinin çıkarları geçmişteki bütün faaliyetlerinin ayrıntılarını buraya koymayı gerektiriyor. İstihbaratçılar açısından bu harikulâde pahalı bir kaynak.”
Brazil, danışmanlık şirketleri yoluyla insanlara uzman oldukları mevzularda rapor yazdırmanın, insanları ajanlaştırmakta kullanılan bir yol olduğunu, bu şahısların daha sonra bâtın bilgileri de sızdırmaya ikna edilebildiğini de kaydederek, “Klasik casusluk tekniklerinin çağdaş versiyonu bu” diyor.
SİNGAPUR-ABD ALAKALARINI TESIRLER Mİ?
ABD Adalet Bakan Yardımcısı John Demers, Yeo’nun davasının, Çin’in “Amerikan toplumunun şeffaflığını” nasıl suistimal ettiğine ve Çin vatandaşı olmayan bireyleri kullanarak Amerika’dan hiç ayrılmayan ABD vatandaşlarını nasıl hedeflediğine iyi bir örnek oluşturduğunu söyledi.
Yeo’nun vatandaşı olduğu Singapur, 5 milyon 800 bin kişilik nüusunun çoğunluğunu etnik olarak Çinlilerin oluşturduğu ve ABD ile yakın alaka içinde bir ülke. ABD’nin Singapur’da hava ve deniz üsleri var. Ancak Singapur birebir vakitte Çin ile ilgilerini de daima olumlu bir çizgide sürdürdü.
Singapur Dışişleri Bakanlığı’nın eski yetkilisi Bilahari Kausikan, bir Singapurlunun isminin karıştığı bu birinci casusluk davasının ülkesinin ABD nezdindeki prestijine ziyan vermeyeceği inancında lakin Amerikalıların Singapurlulara daha kuşkulu yaklaşacağından telaş ediyor.
Pazar günü Singapur İçişleri Bakanı soruşturmanın, ülkenin güvenliğine ait direkt bir tehdide işaret etmediğini söyledi.
Yeo’nun doktorasını yaptığı fakültenin dekanı Danny Quah da, okula bağlı sürat bir kurumun ya da öğrencinin Yeo davasıyla ilgisinin bulunmadığını yazdı.
Okulun bir sözcüsü BBC’ye Yeo’nun 2019 yılında doktora programından müsaade aldığını ve doktora adaylığının son bulduğunu söyledi.
Dickson Yeo’nun bulduğu irtibatlar ve edindiği bilgilerle Çin istihbaratının istediği kadar ileri gidemediği de anlaşılıyor.
Cumhuriyet
