Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin yer aldığı Capital500 araştırması, iktisat ve iş dünyasına ayna tutuyor. Bu yıl Capital500’ün doruğunda Tüpraş, Türk Hava Yolları ve Petrol Ofisi yer alıyor. Büyümelerin azaldığı 2019’da Capital500 şirketleri gerçek olarak yüzde 2,1 büyüdü; kârları ise yüzde 6,2 oranında azaldı.
Her yıl ağustos ayında yayınlanan Capital500 araştırmasında, Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketinin ciro ve kârlılık sayıları, bölüm ve vilayetlerine nazaran en büyük şirketlerin listesi yer alıyor.
Capital500 araştırmasının sonuçlarına nazaran 500 büyük şirketin sıralandığı listenin tepesindeki Tüpraş yeniden ciroda en büyük şirket olarak birinciliği bırakmadı. İkinci Türk Hava Yolları ve üçüncü ise Petrol Ofisi oldu. Onu dördüncü sırada Opet izledi.
2019 cirolarına nazaran Capital500 araştırmasında listenin birinci 10’unda yer alan dev oyunculardan dördünün yeri değişirken, altısı yerini korudu. 2018 yılında yedinci olan BİM Birleşik Mağazalar beşinciliğe, beşinci olan Ford Otosan yedinciliğe, onuncu sırada yer alan Ahlatcı Kuyumculuk sekizinciliğe, on üçüncü sırada yer alan RC Rönesans İnşaat onunculuğa geldi.
GIDACILAR ÖNDE
Capital500’de şirketlerin sektörel dağılımına göz attığımızda 66 şirketle listede en fazla yer alan dal gıda-içecek. Onu 52 şirketle ikinci sırada güç, 46 şirketle üçüncü sırada otomotiv kesimi takip ediyor. 2018 yılında yeniden sayısal liderliği elinde bulunduran besin dalından 57 şirket listede yer almıştı. 2018’de şirket sayısında ikinci olan güç bölümünden 48, üçüncü olan dal otomotivden ise 44 şirket yer alıyordu.
Gelir açısından yapılan katkıda tablo değişiyor. Capital500 cirosuna en büyük katkıyı yapan kesim tekrar açık orta enerji-petrol. 2019’da bölümün Capital500 cirosundan aldığı hisse yüzde 19,5 oranında gerçekleşti. İkinci sırada yüzde 10,4’lük hisseyle otomotiv geliyor. Bu kesimleri de sırasıyla perakende, gıda-içecek, demir-çelik, ulaştırma, elektrik-elektronik, inşaat, kuyum ve telekom takip ediyor.
2018’den 2019’a dalların Capital500’e yaptığı katkı sıralamasında çok büyük bir değişiklik olmadı. Perakendenin 2018’de yüzde 6,6 olan hissesi yüzde 8,7’ye, gıda-içecek dalının yüzde 6,7 olan hissesi yüzde 7,4’e çıktı. Öte yandan inşaatın yüzde 5,8 olan hissesi yüzde 4,9’a, demir-çeliğin yüzde 8,4’lük hissesi yüzde 6,7’ye geriledi. Bu değişimler de yeniden inşaat ve endüstrideki daralmayı gözler önüne seriyor.
500 BÜYÜKTE BÜYÜME VE KÂRLILIK DÜŞTÜ
2018 yılında nominal olarak yüzde 36,9 büyüme yaşayan Capital500 şirketlerinin toplam cirosu ise 2019 yılında yüzde 16,3 oranında büyüdü. Lakin cirosal büyüme suratı reelde daha keskin bir düşüş yaşadı. Gerçek olarak 2018’de yüzde 17,8’lik büyüyen Capital500 cirosu, 2019’da yüzde 2,1’lik büyüme yakalayabildi.
Öte yandan 2019’da düşen talep ve artan maliyetler de şirketleri kârlılık konusunda önemli biçimde baskıladı. Bu süreçte birçok şirket kârdan taviz verdi. 2018 yılında Capital500’de nominal olarak kârlılık yüzde 19 oranında artış kaydederken, 2019’de bu artış yüzde 6,9 oldu. Reele baktığımızda ise kârdaki tahribat net olarak görülüyor. 2018’de reelde yüzde 2,4 oranında yükselen Capital500 şirketlerinin toplam kârı, 2019’da yüzde 6,2 oranında daraldı.
2019’da 235 şirket kârını paylaşmamayı tercih etti. Ayrıyeten kâr hanesine ziyan yazan şirket sayısındaki artış 2019’da da devam etti. 2017’de kârını açıklayan 311 şirketten 34’ü ziyan ederken, 2018’de kâr açıklayan 251 şirketten 37’si ziyan yazmıştı. 2019’da ise kârını paylaşan 265 şirketten 39’u ziyan açıkladı.
70 YENİ ŞİRKET KATILDI
10 yıl öncesine Capital500 listesine girmek zorlaştı. 10 yıl öncesiyle bir kıyaslama yaptığımızda ise 2009 yılında Capital500’e girmek için aşılması gereken bariyer 92,9 milyon dolardı. Bu yılki Capital500 listesine ise 2019 sonuçlarına nazaran 151,9 milyon dolar ve üzeri cirosu olan şirketler girebildi.
Yeni araştırmanın sonuçlarına nazaran listeye yeni katılan birçok şirket olduğu da dikkat çekiyor. 2018 yılında listeye giren yeni şirket sayısı 53 iken 2019’da bu sayı 70 oldu. Yeni katılan 70 şirketin sektörel dağılımına baktığımızda karşımıza şu tablo çıkıyor: Gıda-içecekte 13, enerji-petrolde 9, ticaret-hizmette 5, perakende, tekstil-konfeksiyonda 4’er, demir-çelik, makine, turizm, otomotiv, inşaat ve bilişimde 3’er, dış ticaret, elektrik-elektronik, ilaç dağıtım, kimya, mobilya ve tarımda 2’şer, gübre, lojistik, plastik, savunma ve ulaştırmada 1’er şirket Capital500’e giriş yaptı.
Listenin tepesi ile en altı ortasındaki gelir makası kapanıyor. 2018’de makas 120,3 katken 2019’da makas 104 kata düştü.
Zirvedeki birinci 2 oyuncu ortasındaki gelir makası kapanmaya başladı.
2019’da 7 şirket üç haneli büyüdü. 2018’de 9 şirket üç haneli büyümüştü.
2019’da 287 şirket çift haneli büyüme kaydetti. 2018 yılında 401 şirket çift haneli büyümüştü.
500 şirketten 80’i ciroda küçüldü. 2018’de bu sayı 25’ti.
500 şirketten 233’ü kârını açıklamamayı tercih etti.
2019’da kâr bilgisi veren 267 şirketten 39’u ziyan açıkladı.
44 şirket 10 milyar TL’nin üzerinde ciro kaydetti. 2018 yılında bu sayı 38’di.
16 şirket 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptı. 2018’de bu sayı 18’di.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 50 ŞİRKETİ (2019’a göre) Firma ismi Ciro (TL)
1 Tüpraş 89.600.776.000
2 Türk Hava Yolları 75.118.000.000
3 Petrol Ofisi 53.662.903.006
4 Opet Petrolcülük 46.380.765.739
5 BİM Birleşik Mağazalar 40.211.942.000
6 Shell&Turcas Petrol 39.325.332.000
7 Ford Otosan 39.209.019.000
8 Ahlatcı Kuyumculuk 34.752.655.746
9 Arçelik 31.942.000.000
10 RC Rönesans İnşaat 27.742.267.000
11 Ereğli Demir Çelik 27.465.185.000
12 Ahlatcı Metal Rafineri 26.687.012.149
13 Toyota Otomotiv 26.059.116.581
14 Oyak Renault 24.635.365.339
15 A101 Yeni Mağazacılık 24.284.917.446
16 Turkcell 23.996.262.000
17 Türk Telekom 23.657.108.000
18 Anadolu Efes Biracılık 23.313.811.000
19 Migros 23.191.364.000
20 LC Waikiki Mağazacılık 22.600.000.000
21 Star Rafineri 20.929.952.765
22 Enerjisa Güç 19.453.085.000
23 Tofaş Oto Fabrika 18.896.914.000
24 * 18.171.095.538
25 Şişecam 18.058.686.000
26 Selçuk Ecza 17.808.667.101
27 Vestel Elektronik 17.174.123.000
28 İskenderun Demir Çelik 16.453.358.365
29 Şok Marketler 16.051.963.222
30 Kibar Dış Ticaret 15.116.627.860
31 Vodafone 15.100.000.000
32 JTI Tütün Eserleri Pazarlama 15.032.539.443
33 Mercedes-Benz Türk 13.861.490.342
34 Hyundai Assan Otomotiv 13.399.329.522
35 Aselsan 13.012.551.000
36 TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay 12.855.429.724
37 TGS Dış Ticaret 12.406.438.678
38 Coca-Cola İçecek 12.245.010.000
39 Petkim 11.672.220.000
40 Limak İnşaat 11.259.126.740
41 Pegasus Hava Nakliyeciliği 11.025.224.523
42 Enka İnşaat 10.733.112.000
43 Tekfen İnşaat 10.536.710.000
44 Aygaz 10.211.013.000
45 BSH Mesken Aletleri 9.927.522.556
46 * 9.916.507.760
47 Doğuş Otomotiv 9.844.133.000
48 * 9.809.233.003
49 Hayat Kimya 9.700.000.000
50 Otokoç 8.662.994.000
* İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMEYEN ŞİRKETLER
Cumhuriyet
