Covid-19 salgını ve TÜİK’e atamalar sonrası daha da alevlenen “resmi veri” tartışmaları devam ederken, tüketici enflasyonu yurttaşın alım gücünü her geçen gün daha çok eritiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Tüketici Fiyat Endeksi, Temmuz 2020” raporuna nazaran, tüketici enflasyonu (TÜFE) temmuzda bir evvelki aya kıyasla yüzde 0.58 artarken, yıllık TÜFE baz tesiriyle yüzde 11.76’ya geriledi. Yıllık oran Haziran 2020’de yüzde 12.62 idi. Ayrıyeten Temmuz 2020’de birinci 7 aylık enflasyon yüzde 6.37, 12 aylık ortalama yüzde 11.51 arttı.
253 UNSURDA ARTIŞ
Ana harcama kümelerine bakınca, temmuzdaki aylık enflasyonda besin düşürücü, ulaşıma ise artırıcı istikamette tesir yaptı. Aylık TÜFE en büyük ana harcama kümelerinden besin ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.28 düşerken, ulaştırmada yüzde 2.44 arttı. Giyim ve ayakkabıdaki yüzde 3.48’lik gerileme de enflasyon üzerinde düşürücü tesir yaparken, mesken eşyasındaki yüzde 2.38, lokanta ve otellerdeki yüzde 1.22 ve haberleşmedeki yüzde 1.76 artışlar dikkat çekti. Ana harcama kümelerinde yıllık bazda en yüksek TÜFE yüzde 21.78 ile alkollü içecek ve tütünde. TÜİK’e nazaran, Temmuz 2020’de TÜFE’de kapsanan 418 unsurun 111’inde ortalama fiyatı düşerken, 54’ünün fiyatında değişmedi. 253 hususun ortalama fiyatında ise arttı. Mal ve hizmet bazında aylık en yüksek fiyat artışı yüzde 61.86 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla periyodik çeşitlerde yaşandı. Ulaşım ana harcama kümesini da ilgilendiren hususlardan LPG fiyatı yüzde 9.40, motorin fiyatı yüzde 4.48, akaryakıt fiyatı yüzde 4.30 zamlandı. Temmuzda en yüksek aylık fiyat düşüşü ise yüzde 37.78 ile taze fasulyede görüldü.
‘ÇEKİRDEK’ GÜZELLEŞTI
Öte yandan temmuzda, enflasyon açısından değerli göstergelerden olan ve “çekirdek enflasyon” olarak nitelenen “B” (İşlenmemiş besin eserleri, güç, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç) ve “C” (Enerji, besin ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün eserleri ve altın hariç) endekslerinde de gerilme oldu. Yıllık bazda, haziran ayında yüzde 11.95 olan “B” endeksi temmuzda yüzde 10.49, yüzde 11.64 olan “C” endeksi yüzde 10.25’e geriledi.
TEMMUZU BAZ TESIRI KURTARDI
TÜFE’yi yorumlayan ekonomistlerden Haluk Bürümcekçi, yıllık gerilemede baz tesirinin ana faktör olduğunu söyledi ve “Gıda fiyatlarının geçen yılın düşüşüne yakın olması nötr tesirde bulundu” dedi. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da şu yorumu yaptı: “Mevcut kaidelerin iyileşmesi manasında enflasyonun genel görünümünde ‘baz etkisi’ dışında somut bir argüman görünmüyor.” Commerzbank ise yayımladığı notta şu hususa dikkat çekti: “Pandemik şokun ne kadar dezenflasyon tesiri yaratacağını söylemek için şimdi çok erken. Lakin bunun onlarca yıldır enflasyonu dizginleyemeyen bir merkez bankasının öncelikle faiz oranlarını keskin bir biçimde düşürmesi için bir neden olmadığına dikkat çekmek istiyoruz.”
ÜRETİCİ ENFLASYONUNDA SORUN BÜYÜYOR
TÜİK’in “Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi, Temmuz 2020” raporu, enflasyon meselesinin üretici tarafında da büyümeye başladığını ortaya koydu. Bu gelişmenin önümüzdeki aylarda tüketici enflasyonunu daha çok etkilemesi bekleniyor. Yİ-ÜFE (2003=100) temmuzda bir evvelki aya nazaran yüzde 1.02 artarken, yıllık bazda da yüzde 8.33’e yükseldi. Birinci 7 aylık Yİ-ÜFE yüzde 7.98, 12 aylık ortalama yüzde 6.81 oldu. Ana sanayi kümeleri açısından en yüksek aylık artış ise yüzde yüzde 3.62 ile güçte.
Cumhuriyet
