Koronavirüsün faturası da dar gelirliye, işçiye kesiliyor. Yılbaşında dolar kuru 5.97 TL iken, 2 bin 324 TL olan minimum ücretlinin maaşı 384 dolara denk geliyordu. Taban fiyat doların 7.35 TL’yi aşmasıyla dolar karşısında 73 dolar eridi.
Kişi başı ulusal gelir de 9 bin 127 dolardan 7 bin 100 dolar düzeyine indi. Şu anda minimum ücretlinin maaşı yalnızca 316 dolar ediyor. Bu ölçü son 13 yılın en düşük düzeyi olarak kayıtlara geçti. 2008’deki ekonomik krizde dolar kuru 1.17 TL iken 503 liralık taban fiyat 429 dolara denk geliyordu.
Ortadan geçen vakitte minimum fiyatlı 102 dolarını kaybetti. Taban fiyat 2019’da 369 dolar, 2018’de ise 426 dolar ediyordu.
KUR ARTIRIMLARI BAŞLADI
Kurun yükselmesi iğneden ipliğe her şeye artırım olarak yansıyor. Kurdaki süratli yükseliş, dış girdi bağımlılığı yüksek dallar başta olmak üzere birçok esere fiyat artışı olarak yansımaya başladı. Otomotiv, elektronik ve petrokimya üzere dallarda şimdiden fiyat artışları yaşanırken, asıl artırımlar yolda.
TL’deki kıymet kaybı ihracat için birinci bakışta avantaj üzere görünse de 162 milyar dolar uzun vadeli döviz borcu olan iş dünyasında ve hammaddede değerli oranda dışa bağımlı kesimlerde telaşa yol açtı.
Koronavirüs nedeniyle fakirleşen, işini kaybeden milyonlarca yurttaşı daha da sıkıntı günler bekliyor. Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi’ne (BİSAM) nazaran, 2003 Haziran’da 4 kişilik bir aile, günlük asgarî 14.9 liraya sağlıklı beslenebilirken, 2020 Haziran ayında lakin 78.89 liraya sağlıklı beslenebilmekte.
Buna nazaran 17 yıllık vakit zarfında açlık sonu 5.3 kat arttı. Haziran ayında açlık sonunun 2 bin 367 lira, yoksulluk sonunun ise 8 bin 186 liraya çıktığı Türkiye’de yaklaşık 10 milyon çalışan aylık 2 bin 324 TL minimum fiyatla geçimini sağlamak zorunda. Son datalara nazaran haziranda 2.3 milyon personel kısa çalışma ödeneği aldı.
17 MİLYON MUHTAÇ
Nisan-haziran devrinde 1 milyon 705 bin 147 emekçi de fiyatsız müsaadeye çıkarıldı. Bu emekçiler ayda 1.168 lirayla geçinmeye çalışıyor. Türkiye’deki toplam 16 milyon 831 bin 210 kişi ise aldığı toplumsal yardımlarla ayakta durabiliyor.
Türkiye’deki kayıtlı personellerin yüzde 40’tan fazlası taban fiyatla çalışıyor. Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) bilgilerine nazaran Avrupa’da minimum fiyatla çalışan personel oranının en yüksek olduğu ülke açık orta Türkiye.
Cumhuriyet
