ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun “temiz” bir internet istediğini söylemesinin gerisinde, Çin tesirini ve Çinli şirketleri ABD’nin internet dünyasından dışlama niyeti var.
Lakin bu adımın internetin global olma niteliğini tartışmaya açmasından kaygı ediliyor.
“Splinternet” (Bölünmüş internet) terimi, Çin’le ve son vakitlerde Rusya’yla ilgili konuşmaları süslüyor. Bu kavram, internetin tabiatındaki global olma niteliğinin artık sona ereceği fikrini temsil ediyor.
İnsanların internette bulabileceklerini denetim etmek isteyen hükümetler için bu kendi internetine sahip olmak demek.
Bir ülkenin kendi internetinin etrafına duvar örmesine en iyi örnek Çin Güvenlik Seddi. Çin’de Google arama motoru ya da Facebook’a erişmeniz mümkün değil.
Burada asıl şaşırtan olan, ABD’nin de Çin’in açtığı yolu izlemesi olur. “Çin merkezli uygulamalar virüs üretiyor, propaganda ve yanlış bilgi yayıyor” diyen Pompeo’nun kelamlarının karşılığının bu olduğuna yönelik tenkitler şimdiden mevcut.
Pompeo “güvenilmez” olarak tanımladığı bu uygulamaları ABD’deki taşınabilir uygulama mağazalarından kaldırmanın peşinde olduğunu söyledi.
Akla gelen birinci soru şu: Pompeo Çinli uygulamalardan hangilerine güveniyor? Aslında güvenilmez bulduğunun Çin merkezli tüm uygulamalar olduğunu varsaymak mümkün.
ReutersMike Pompeo: “People’s Republic of China apps threaten our privacy, proliferate viruses, and spread propaganda and disinformation”‘İnternetin Balkanlaşması’
Surrey Universitesi’nden güvenlik uzmanı Alan Woodward’a nazaran bu, internetin göz nazaran göre “Balkanlaşması” demek:
“ABD hükümeti uzun yıllar öteki ülkeleri internete erişimi denetim etmekle eleştirdi. Görüyoruz ki artık Amerikalılar birebir şeyi yapıyor.”
Bu yorum biraz abartı olarak görülebilir. Sonuçta Pompeo’nun ABD internetinden Çinli şirketleri temizlemek ismine ortaya koyduğu münasebetler, otoriter hükümetlerin interneti denetim etmesinden çok farklı.
Lakin Pompeo bu yolu takip ederse ABD’nin siber siyasetlerinin onlarca yıl geriye gidebileceği hakikat.
ABD, anayasal bir prensip olarak söz özgürlüğüne dayanan özgür internet konusunda öncü bir ülke.
ABD Lideri Donald Trump, biraz da ülkede faaliyet gösteren Çinli şirketlerden kaynaklı yasal güvenlik tasaları nedeniyle farklı bir yol izliyor.
WeChat uyarısı
Facebook’un eski baş güvenlik sorumlusu Alex Stamos, ismi çok anılan TikTok’un kaygılanılması gereken Çinli uygulamalar ortasında “buzdağının görünen yüzü” olduğunu anlatıyor ve ekliyor:
“TikTok benim birinci 10 listemde bile değil.”
Stamos’a nazaran ABD’nin asıl uyanık olması gereken uygulama, Tencent’e ilişkin WeChat iletileşme uygulaması:
“WeChat dünyadaki en tanınan iletileşme uygulamalarından biri. Beşerler WeChat üzerinden şirket yönetiyor. Son derece hassas bilgilere sahipler.”
Pompeo da potansiyel maksatlar ortasında WeChat’in ismini anıyor.
EPAABD seçimleri
Tüm bunların 3 Kasım’daki ABD seçimleriyle alakası olmadığını söylemek sıkıntı. Trump’ın Çin zıddı söylemi, teknolojiden ibaret değil.
Pekala bu politik bir konum mu, yoksa yalnızca bir duruştan mı ibaret?
Trump’ın seçimleri kaybetmesi elbette mümkün. Demokratlar Çin şirketlerine daha ölçülü yaklaşabilir.
Lakin Trump’ın Çin’den arındırılmış bir “ABD interneti” yaratma vizyonu, mevzuyu daha önemli tartışmalara açık hale getiriyor.
İşin ironik yanı, internet bu durumda Çinli versiyonuna daha çok benzeyecek.
TikTok’a bakmak kâfi. Microsoft TikTok’un ABD’deki kolunu satın alsa, ortada üç tane farklı TikTok göreceğiz: Çin’deki TikTok (Douyin ismiyle anılıyor), ABD’deki TikTok ve dünyanın geri kalanındaki TikTok.
Bu geleceğin interneti için bir model olabilir mi?
- TikTok’tan Trump’a reaksiyon: Hukukun üstünlüğünün tesisi için her yola başvuracağız
- TikTok: Bir toplumsal medya devinin kıssası
- TikTok Avrupalı kullanıcılar için İrlanda’da 500 milyon dolarlık bilgi merkezi açacak
- TikTok nasıl Çin ve ABD ortasındaki çatışmanın ortasında kaldı?
Cumhuriyet
