Parası ödenen F-35’ler Türkiye’ye teslim edilmezken, F-35 kesimi üreten Türk şirketlerden alımlar da durduruldu. Siyasi münasebetlerle kullanılamayan bu iki sistem de Türkiye’ye yaklaşık 3.75 milyar dolara mal oldu.
Türkiye’nin, Rusya’dan aldığı ve ABD’yle kriz konusu olan S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi’nin ne vakit etkin hale getirileceğine ait “bilinmezlik” devam ediyor. Mürted Hava Üssü’nde bulunan iki adet S-400 hava savunma sisteminin teslimatı, geçen yıl 12 Temmuz’da başlamış, 15 Eylül’de tamamlanmıştı.
Türk yetkililer, sistemlerin 2019 yılı içinde operasyonel hale getirileceğinin belirtirken daha sonra bu tarih Nisan 2020 olarak açıklanmıştı. Lakin, nisan ayında da salgın münasebet gösterilerek, S-400’lerinin operasyonel hale getirilmesi ertelendi.
TBMM’de, “S-400’lerin dünyanın en kıymetli hurdasına dönüştüğü” tartışmaları yapılmıştı. S-400’lerin Türkiye’ye teslimatının başlamasının çabucak akabinde, Beyaz Saray, 31 Temmuz 2019’da, Türkiye’nin F-35 programından resmen çıkarıldığını ve bu kapsamda Türk şirketlerden alımın da durdurulacağını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “F-35 projesi için 1.25 milyar dolar ödeme yaptık. Şayet bu stil yanlış bir atak yaparlarsa memleketler arası tahkim duruşmasına gideriz ve bugüne kadar yaptığımız harcamalarının geri ödemelerini isteriz” demişti.
Lakin ABD, Türkiye’nin parasını ödediği ve mülkiyetine geçen 8 adet F-35A savaş uçağına el koyarak 21 Temmuz 2020’de, Amerikan Hava Kuvvetleri’ne devretti. Böylelikle, Türkiye, 2.5 milyar dolarlık S-400 yatırımını siyasi münasebetlerle faal hale getiremezken, 1.25 milyar dolar ödediği F-35 programında da uzaklaştırılmış oldu.
Türkiye’ye, artık, mukavele kapsamında, “mülkiyetindeki uçakları devrinden” ötürü, ABD’den ödeme yapılması bekleniyor.
‘ÇOK KIYMETLI BİR SİSTEM’
Emekli Hava Pilot Kurmay Albay Osman Başıbüyük, S-400 ve F-35 belirsizliğine ait Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu.
Başıbüyük, “F-35, bizim için işe yaramaz bir uçak. Zira inanılmaz teknolojik. Basitçe anlatırsak, bilgisayarın şifresini bilmiyorsan, açamazsın. O uçağı da ABD’nin istemediği bir operasyonda kullanma ihtimalin yok” dedi.
F-35’lerin çok değerli bir sistemi olduğuna dikkat çeken Başıbüyük, “Eğer, F-35’lere yüzümüzü geri dönersek, daha ödeyeceğimiz çok para var. Türkiye, F-35 sistemine girdikten sonra, Türkiye’nin ulusal savunma endüstrisi çöker, aktaracak parası kalmaz” ihtarında bulundu.
‘S-400’LER KOPYALANMALI’
S-400’lerin Türkiye için bir harekât gereksinimi olduğuna dikkat çeken Başıbüyük, “Biz, S-400’ü almakta mecbur kaldık. S-400’ün özelliği, F-35’i görmesi. Siz artık, S-400’ü alıp, F-35’i de alırsanız, ikisini karşılıklı uçurduğunuzda sistemlerin karşılıklı eksikleri ortaya çıkar. F-35’in şayet S-400’ü görme özelliği yoksa, uçak bir işe yaramaz. Dünyanın en kıymetli silah sistemi çöker” dedi.
S-400’lerin, Mürted’de değil, harekât konumlanış yerlerinde olması gerektiğini belirten Başıbüyük, şunları kaydetti: “S-400’lerin şu an çalışıyor olması gerekirdi. Fakat biz harbe hazırlığını deklare etmiyoruz. Rusya’yla daima berbat münasebet kurarsan, Rusya lojistik dayanağı çekerse 3-5 sene sonra bu sistem elden çıkar. Yapılması gereken, S-400 üzerinde çalışıp kopyalamaya çalışmaktır. İran, Rusya’dan S-300’ü aldı, üzerinde çalıştı ve kopyasını yaptı. Bizde de bir üst modeli var. Kopyasını yapabiliyor muyuz, deneyelim. Madem parayı verdik, 2.5 milyar dolar çöpe gitmesin.”
Cumhuriyet
