Velidedeoğlu, 24 Ağustos 1904 günü İstanbul’da doğdu. 1928 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Doktorasını İsviçre’de yaptı. 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne asistan olarak girdi. Birebir yıl doçent, 1942 yılında profesör oldu.
1975 yılında emekliye ayrıldı. 1961 Anayasası’nı kaleme alan Velidedeoğlu, türel tabirlerin Türkçeleşmesi için büyük gayret sarf etti. Ulu başkan Mustafa Kemal Atatürk’ün, Söylev’ini 1927 yılında yapılan CHP kongresinde altı günde okuyuşuna, Meclis’in bir çalışanı ve bir üniversite öğrencisi olarak şahit olan Velidedeoğlu, herkes tarafından okunup yanlışsız halde anlaşılması için, Söylev’i lisanını sadeleştirerek yayımladı.
Gazetemizde 50 yıl boyunca yazılar kaleme alan Velidedeoğlu, 24 Şubat 1992 günü ortamızdan ayrıldı. Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nu, başyazarımız İlhan Selçuk’un 8 Eylül 1988 günü kendisi için yazdığı bir yazıyla anıyoruz.
PENCERE
Okurun Bencilliği
Trabzon Lisesi’nde din bilgisi hocası Recep Efendi, on ikinci sınıfın programına nazaran “Kitabün-nikâh” (dini evlenme ve boşanma) kurallarını okutuyordu.
Öğrencilerden Hıfzı, bir gün ayağa kalkıp sordu:
– Ulusal Çaba cihat mıdır?
Yıl 1922’ydi…
Hoca öfkelendi:
– Sen, dedi, talebesin; bu türlü şeylere karışma!.. Hem otur yerine bakayım.
Halbuki sorunun değeri büyüktü; zira vereceği cevap Recep Hoca’nın Ankara’dan mı İstanbul’dan mı yana olduğunu ortaya koyacaktı.
Tekrar bir gün, Recep Hoca, zifaf (gerdek) konusunu anlatırken Arapça dualar okuyarak sureti haktan görünüp nahoş detaylara girdi. Hıfzı tekrar ayağa kalktı:
– Vardır…
Hıfzı, 18 yaşın ataklığıyla hocayı bozdu:
– Olamaz…
– Ne biliyorsun?
– Zira benim bildiğim kadarıyla Cenabı Hak, bu türlü süfli şeylerle uğraşmaz.
Recep Hoca:
– Çık dışarı!..
Hıfzı dışarı çıkmadı. Öğretmen “dine, Kuran’a küfretmek ve öğretmene karşı gelmek” kabahatlerini
işlediği gerekçesiyle ve okuldan kovulması istemiyle öğrencisini müdüre rapor etti; lakin gayesine ulaşamadı.
Küçük Hıfzı’nın bu yoldaki enteresan serüveni daha evvel başlamıştı.
Liseyi bitirmeden hayata atılmış, birinci açıldığı günden başlayarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde misyon üstlenmişti. Çocuk yaşta kendisini
Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın Meclisi’nde bulan küçük Hıfzı, daha sonra Cumhuriyet Türkiyesi’nin Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’su olacak, 1920’lerde girdiği yolda duraksamaksız yürüyecek, 20’nci yüzyılı uzunluktan boya kat ederek bugüne ulaşacaktı.
Hocayı ben birinci kere İstanbul Hukuk Fakültesi’nde görmüştüm.
Yalnız derslerinde değil, bütün kitaplarında ve yazılarında, bu aydınlık görülür, insanın gönlüne ışık serper.
Öğrencilik yıllarımda hiç aklıma gelir miydi? Hocam Hıfzı Veldet’le Cumhuriyet’te, birebir sayfada, yan yana yazmak onuruna erişeceğimi düşünebilir miydim?
*
Ne var ki birkaç haftadır Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun yazıları çıkmıyor.
Hoca hasta.
Güzel biliyorum ki hocam, şimdiye dek bir sürü hastalık geçirmiş, hepsini de yenmiştir. Vücuduna saldıran, kimi vakit da yerleşen hastalıklara karşı yaman bir savaşımcıdır hocam; bu alanda bir gerillaya emsal; evvel düşmanını yakından tanımaya çalışır nelerin düşmana yaradığını, nelerin kendisine güç taşıdığını adamakıllı öğrenir; sonra uzun vadeli, uzun soluklu bir savaşı göze alır.
Lakin bu sefer düşman sanıldığından daha güçlüymüş, kurnazmış, inatçıymış; hocamı sarstı; en sonunda Hıfzı Veldet, yazılarına bir mühlet orta vermek zorunda kaldı.
*
Bencilliğin hoşu olur mu?
Olur…
Okurun müellifine dönük bencilliği hoştur. Hıfzı Veldet hastaymış; umurumda değil. Ayağının acısıyla geceleri kıvranıyormuş; bana ne!.
Uykusuzluk canına tak demişse, ne yapalım efendim!..
Sabah akşam içtiği ilaçlardan midesi bilakis mi dönmüş?
Haydi canım sen de…
Pazar günü gazeteyi açtığımda, ben, Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun yazısını okumak istiyorum. Hocam, bir an evvel şu hastalığın sırtını yere vur; al güzelim kalemini eline…
Cumhuriyet
