Bebeklerde zeka geriliğinin yanı sıra birçok sıhhat sıkıntısına yol açan iyot eksikliği konusuna dikkat çeken Bayan Hastalıkları ve Doğum, Perinatoloji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Kaymak, “Hamilelikte yetersiz iyot alımı birinci üç ayda bebek kaybı, erken doğum, bebekte beyin gelişiminde anomaliler, mental işlev geriliği, konuşma ve duyma sorunlarına yol açıyor” diyor.
Bir bayanın günlük ortalama 150 mikrogram olan iyot muhtaçlığının hamilelikte günlük 200-250 mikrograma çıktığını söz eden Doç. Dr. Oktay Kaymak, iyot içeren besinleri da yoğunluk derecelerine nazaran “tüm deniz eserleri, tavuk, yumurta, ıspanak, süt, elma ve tahıl ürünleri” olarak sıralıyor.
İYOTUN DÖNGÜSÜ
İyodun büyük bir kısmı toprakta bulunuyor. Kıymetli bir öteki kaynak da buzullar. Yağan yağmur ve ırmaklar aracılığı ile topraktan alınan iyot, denizlere ulaşıyor. Buzullardan gelen iyot ile birlikte okyanus önemli ölçüde iyot barındırır hale geliyor. Bu nedenle deniz eserlerinin çabucak hepsi önemli ölçüde iyot içeriyor. İyot denizlerden buharlaşıp yağmur aracılığıyla tekrar toprağa ulaşıyor.
Bu döngünün dışında kalan alanlardaki topraklar iyot açısından biraz daha şanssız. Topraklarında kâfi iyot bulunmayan ülkelerde, iyot eksikliği sorunu ortaya çıkabiliyor. Türkiye ise iyot yeterliliği sıralamasında okul çocukluğu devrinde orta seviyede yeterliliği olan bir ülke. Lakin, hamilelik periyodunda ise hala orta seviyede eksik ülkeler ortasında yer alıyor. Münasebetiyle, gebelerin iyot seviyelerinin olağan olup olmadığına dikkat etmeleri çok değerli hale geliyor.
İYOT EMİLİMİNİ BOZAN BESİNLER
Bedenimizin temel sistemleri için gereken bu kıymetli mineralin eksikliği sadece toprakta kâfi iyot bulunup bulunmamasına bağlı değil. Kimi besinlerin çok tüketimi de de iyot emilimini bozuyor. Bu besinlerin başında ise karnabahar, lahana, Brüksel lahanası, turp ve şalgam geliyor.
TİROİT BEZİNİ ETKİLİYOR
Bayanların tiroit bezinin düzgün çalışması iyot seviyesine bağlı.
Doç. Dr. Kaymak, tiroit bezinin sağlıklı çalışması ve kâfi tiroit hormonu sentezlenmesinin, bedende karbonhidrat ve yağ metabolizması, bağışıklık sistemi işlevleri ile yumurtlama ve adet döngüsü üzere çok değerli işlevlerin devamını sağladığını vurgulayarak “Kadınların iyot yetersizliği konusunda hassas olması gerekiyor” diye konuşuyor.
HAMİLELİKTE İYOT MUHTAÇLIĞI ARTIYOR
Hamileliğin birinci üç ayında, bebeğin tiroit bezi çalışmıyor. Bu periyotta anneden gelen tiroit hormonları ile bebeğin muhtaçlığının sağlandığını belirten Doç. Dr. Kaymak, “Üçüncü aydan itibaren bebeğin tiroit bezi çalışmaya başlar. Lakin tekrar de annenin tiroit bezinin olağan çalışması ve annenin iyot seviyesinin kâfi olması bebeğin olağan gelişimi için gereklidir” diyor. İyodun bebeğin beyin, endokrin sistemi ile kas ve iskelet sisteminin gelişiminde rol aldığını kaydeden Doç. Dr. Oktay Kaymak, “Normalde bayanda günlük ortalama 150 mikrogram iyot alımı gerekiyor. Lakin gebelik ve emzirme periyodunda artan muhtaçlık nedeni ile günlük 200-250 mikrogram iyot alınmalı” diyor.
Pekala, iyot yeterliliğini bilmek mümkün mü? İyot seviyesinin istenen düzeyde olup olmadığını tespit eden testler mevcut. Hamilelik devrinde rutin testler ortasında sayılan tiroit işlevleri ve idrarda iyot seviyesini ölçen testler uygulanıyor.
KALICI ZEKA GERİLİĞİ NEDENİ
İyot eksikliğinden en çok etkilenen sistem, bebeğin beyin ve hudut sistemi oluyor. Eksikliği anne adayının sıhhatsiz bir hamilelik geçirmesine ve bebekte kalıcı zeka geriliğine yol açabiliyor.
“Ancak kâfi iyot alımı ve tiroit işlevlerinin olağan olması ile bu aksiliklerin önüne geçilebilir” diyen Doç. Dr. Kaymak, hamilelik ve emzirme devrinde hekim önerisi ile kâfi iyot takviyesi sağlanması gerektiğini vurguluyor.
Cumhuriyet
