Sakarya’nın Hendek ilçesinde 3 Temmuz’da 7 kişinin hayatını kaybettiği, 127 kişinin yaralandığı havai fişek fabrikasındaki patlamaya ait hazırlanan eksper raporu tamamlandı.
Patlama büyüklükleri, sayısı ve vakitlerinin belirlenmesi maksadıyla 11 bireyden oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık eksper raporu, Hendek Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi.
Sakarya Üniversitesi yerleşkesinde yer alan SAU1 sarsıntı kayıt istasyonu geniş bant kayıtlarının incelendiği belirtilen raporda, 4 büyük patlama sürecinin gerçekleştiği, patlamaların evresinin 1 dakika 54 saniye sürdüğü bildirildi.
5.7 TONLUK ‘GÖK BOMBASI’
Raporda, hadise yerinin keşfi sırasında 6 patlama çukuru görüldüğü tabir edilerek, zamanca birinci ve büyüklükçe en büyük patlama sürecinin iş yerinin Çin Mahallesi kısmındaki misket deposu, ilaç eleme yeri ve misket laboratuvarıyla alakalı olduğunun değerlendirildiği kaydedildi.
En büyük patlayıcı ölçüsünün 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT’ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu belirtilen eksper raporunda, 4 ton 82 kilogram gök bombası (9 ton 595 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 17 metre, 1 ton 106 kilogram gök bombası (2 ton 599 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 11 metre, 831 kilogram gök bombası (1 ton 953 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 10 metre, 53 kilogram gök bombası (125 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 4 metre ve 831 kilogram gök bombası (1 ton 953 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 10 metre çapında çukur oluştuğu bilgisi verildi.
Raporda, depolarda sütrelerin bulunmadığı ve güvenlik aralıklarının yasal bedellere uymadığına işaret edilerek, şu tespitlere yer verildi:
“Çin Mahallesi’nde patlama çukurlarının olduğu bölgede toplam olarak denklem 1’e nazaran 10 ton 183 kilogram patlayıcı birikimi olduğu söz edilebilir. Denklem 3’e nazaran ise yaklaşık 30 ton civarındadır. Bu bölgedeki depolar ve misket üretim bölgelerinde yasal hudutların üzerinde patlayıcılar depolanmıştır. 2 Temmuz 2020 tarihindeki depo kayıtlarında piroteknik patlayıcıların toplam ölçüsü 41 ton 281 kilo 38 gramdır. Buna ek olarak 5 tondan fazla ölçüde Kosova için piroteknik malzeme üretilmiştir. Sonuç olarak Çin Mahallesi’nde yasal olmayan bir biçimde ve tüzüğe alışılmamış olarak depolama ve üretim yapılmıştır.”
“RUHSAT KAYITLARINA ULAŞILAMAMIŞTIR”
Patlayıcı mamullerin koruma edildiği depolarda rastgele bir mümkün patlama, parlama ve yangın tesirlerine karşı yapısal manada hiçbir tedbir alınmadığının, hepsinin patlamadan sonra büyük yangında kullanılamaz hale geldiğinden anlaşıldığına dikkati çekilen raporda, kelam konusu depolar ortasında rastgele bir sütre yapılmadığı üzere güvenlik uzaklıklarına de dikkat edilmediğinin belirlendiği kaydedildi.
Havai fişek fabrikasının yerleşkesinde bir sığınak yapısına ilişkin proje hazırlandığı ve resmi makamlarca onaylanmasına karşın bu çeşit elzem ve kıymetli bir yapının alanda inşa edilmediğinin belirlendiği anlatılan raporda, “İdari binanın ikinci katına ilişkin kullanım ruhsatı olmadığı üzere arazinin kuzeyinin uç kısmında depo gayeli kullanılan irili ufaklı baraka cinsinden yapıların da ruhsat kayıtlarına ulaşılamamıştır.” tespitinde bulunuldu.
Raporda, yıkılmamış binalarda yapılan incelemelerde parlama, patlama tehlikesi olan binalarda kıvılcım çıkarabilecek elektrikli aygıtlar konulduğu, tehlike bölgelerine uzatma kablolarıyla elektrik çekildiği, makine tamiratları yapılırken elektrik irtibatlarında güvenlik kurallarına uyulmadığı, irtibat noktalarında sızdırmazlık özelliğinin bozulduğu, statik elektriğe karşı kâfi önlemlerin alınmadığı, çalışanların denetiminin muntazaman yapılmadığı, gelişen teknolojiyi kullanarak alınabilecek güvenlik önlemlerinin alınmadığının görüldüğü bildirildi.
DEPO BAŞINA YAKLAŞIK 6 TON PATLAYICI
İş sıhhati ve güvenliği hukuku bakımından düzenlenen yükümlülüklerin tam olarak sağlanmadığının anlaşıldığına işaret edilen uzman raporunda, iş sıhhati ve güvenliğinin sağlanması için gerekli olan tüm tedbirlerin alınmadığı sonucuna ulaşıldığı vurgulandı.
Raporda, patlayıcı gereçlerin depolandığı toplam alanın 2 bin 400 metrekare olduğu belirtilerek, “Depo başına yaklaşık 6 ton patlayıcı/kimyasal içerik bulunduğu görülmektedir. İlgili mevzuata nazaran bu depoların asgarî 2 ton kapasiteli patlayıcı unsur koruma yapıları olarak ele alınması gerekirdi.” sözleri yer aldı.
Cumhuriyet
