İnsan Hakları Derneği (İHD), 12 Eylül 1980’de gerçekleşen askeri darbenin akabinde Ardahan’ın Okçu köyündeki konutundan devletin gözaltına alındıktan sonra kaybedilen Cemil Kırbayır evrakına ait bir basın açıklaması düzenlendi. Açıklamaya Kırbayır’ın ailesi de katıldı.
Kırbayır Ailesi ve İnsan Hakları Derneği, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kırbayır’ın annesi Berfo Ana’ya verdiği kelamı hatırlatarak, “Sözünü yerine getirmeye davet ediyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Kırbayır’ın annesi Berfo Ana ile bir ortaya gelmiş, oğlunun faillerinin cezasız bırakılmayacağına ait kelam vermişti. Ancak Berfo Kırbayır oğlunun mezarına kavuşamadan 2013 yılında hayatını yitirdi.
Açıklamanın tamamı şöyle:
‘DOSYANIN KAPATILMASINA MÜSAADE VERMEYELİM’
“Hatırlanacağı üzere: 05.02.2011 tarihinde devrin Başbakanı Recep Tayip Erdoğan’ın Dolmabahçe Sarayı’na davet ederek görüştüğü Cumartesi Anneleri içinde Cemil Kırbayır’ın annesi 103 yaşındaki Berfo Kırbayır da vardı. Berfo Anne’yi dinleyen Erdoğan’ın talimatı sonucu; TBMM İnsan Hakları İnceleme Kurulu’nun 9 Şubat 2011 tarihli toplantısında “gözaltında iken kayboldukları argüman edilen şahısların akıbetinin araştırılması” emeliyle bir alt kurul kurulması kararı alındı.
Mersin Milletvekili Prof. Dr. Zafer Üskül başkanlığında Çorum Milletvekili Murat Yıldırım, İzmir Milletvekili Erdal Kalkan, İstanbul Milletvekili Çetin Soysal’dan oluşan alt komite çalışmalarına Mülkiye Başmüfettişi Mehmet Firik, Adalet Müfettişi Mecit Gürsoy ve Komite Uzmanı Kenan Altaş eşlik etti. Kelam konusu kurul, 13 Eylül 1980 tarihinde gözaltına alındıktan sonra bir daha kendisinden haber alınamayan Cemil Kırbayır’ın akıbetini araştırdı.
Kurul, periyoda ilişkin evraklara ulaştı. Cemil Kırbayır’ı sorguda gören çok sayıda şahit ve sorgulamayı yapan emniyet ve MİT mensuplarıyla görüştü. Titiz bir çalışma sonucunda 350 sayfalık bir rapor hazırladı. Raporun sonuç kısmında “Komisyonumuz; Cemil Kırbayır’ın gözaltında iken azap gördüğüne, bu azap sonucunda hayatını kaybettiğine ve cesedinin vefatına sebebiyet veren sorgulamaları yapan kamu görevlilerince ortadan kaldırıldığına inanmaktadır” yazıldı.
Kurul, Cemil Kırbayır’ın gözaltında iken azap ile öldürüldüğü tezi ile ilgili olarak; sorgulamayı yapan üç ünite olan Emniyet, MİT ve Sıkıyönetim Komutanlığının o devirdeki vazifelileri ve yetkilileri ile periyodun sıkıyönetim kumandanı hakkında, Kars Cumhuriyet Başsavcılığına cürüm duyurusunda bulunarak elindeki tüm bilgi, beyan ve dokümanları Adalet Bakanlığı aracılığı ile Savcılığa gönderdi.
BELGE KAPATILMIŞTI
Bunun üzerine Kars Cumhuriyet Başsavcılığı, 2011/899 nolu yeni bir soruşturma başlattı. Soruşturma sırasında arşivde 2002/911 nolu takipsizlik kararı bulundu.
Anlaşıldı ki; Cemil Kırbayır’ın gözaltında kaybedilmesinden 6 yıl sonra, Kars Savcılığı bir soruşturma başlatmış (1986/1279 no) lakin soruşturmada 2002 yılında takipsizlik kararı vermişti. Kelam konusu 2002/911 nolu takipsizlik kararı ise aileye bildiri dahi edilmemiş evrak böylelikle kapatılmıştı.
Bu karar 2014 yılında aileye bildirim edildi. Aile çabucak Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurarak kelam konusu takipsizlik kararının kaldırılmasını talep etti. Duruşma takipsizlik kararını kaldırdı.
BAKANLIK VAKIT AŞIMI İSTİYOR
Lakin ortadan 9 yıl geçtiği halde soruşturmayı sonuçlandırmayan, davayı açmayan Kars Cumhuriyet Başsavcılığı, belgeyi 14 Kasım 2019 tarihinde “kanun faydasına bozma” talebiyle Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Müdürlüğü’ne gönderdi ve Cumhuriyet Savcılığınca 2002 yılında vakit aşımı nedeniyle verilmiş olan ( 2002/ 911 sor.) takipsizlik kararını kaldıran Ardahan Ağır Ceza Duruşması’nın 2014 tarihli kararının kaldırılmasını istedi. Bakanlık, 25 Şubat 2020 tarihinde Yargıtay’a başvurarak dosyada vakit aşımı bakımından “kanun faydasına bozma” kararı verilmesini talep etti. Evrak hala Yargıtay 8. Ceza Dairesi’inde inceleme kademesinde bulunuyor. Yargıtay’ın “kanun faydasına bozma” kararı vermesi halinde evrakın vakit aşımından kapatılması mümkün hale gelecek.
‘ZORLA KAYBETME HATASINDA VAKIT AŞIMINDAN KELAM EDİLEMEZ’
Halbuki; zorla kaybetme hatasında vakit aşımından kelam edilemez. Bu hata, birinci olarak, bir insanlığa karşı hata olması nedeniyle vakit aşımına tabi tutulamaz.
İkinci olarak suçun devamlılık arz eden özgün niteliği gereği vakit aşımının ne vakit başladığı belirlenemediğinden otomatik olarak vakit aşımı işletilemez. Gerçekten iç hukukta insanlığa karşı hata olarak tanımlanmadığı durumlarda, bu hatanın kişinin gözaltına alınması ile başladığı argüman edilse de, bu hata kaybedilen kişinin akıbeti ortaya çıkarılana, kemikleri bulunana kadar devam eder. Kayıp halinin ne vakit başladığı tam olarak belirlenemediğinden, kaybedilenin akıbetine ait belirsizlik devam ettiği sürece vakit aşımı mühletinin her gün yine başladığı var sayılır ve teknik olarak vakit aşımı müddetinin dolduğu söylenemez.
“CEMİL KIRBAYIR RAPORUNA SAHİP ÇIKARAK TAKİPÇİSİ OLMAYA ÇAĞIRIYORUZ”
40 yıldır akıbeti karanlıkta bırakılan Cemil Kırbayır’ın gözaltındayken kamu vazifelileri tarafından azap ile öldürüldüğü ve vücudunun kaybedildiği kuşkuya yer bırakmayacak kadar açıktır ve bu durum TBMM raporu ile de sabittir. Kamu davası açmak yerine evrakın “zaman aşımı” münasebeti ile kapatılmak istenmesi Cemil Kırbayır’ın akıbetinin açığa çıkarılmasını ve bu hatası işleyenlerin hesap vermesini engelleme teşebbüsüdür.
Yargıtay, Cemil Kırbayır evrakında türel sürecin insan hakları ve üniversal hukuk pahaları ışığında ilerlemesini sağlama konusunda sorumluluğunu yerine getirmeli; Adalet Bakanlığının “kanun faydasına bozma” başvurusunu reddetmelidir. Yargıtay’ı, vazifesini yerine getirmeye çağırıyoruz.
TBMM Lideri ve tüm meclis üyelerini, Meclis’in saygınlığını muhafaza vazifesini yerine getirmeye; TBMM tarafından hazırlanan Cemil Kırbayır raporuna sahip çıkarak takipçisi olmaya çağırıyoruz.
ERDOĞAN’A DAVET
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, 9 yıl evvel kamuoyu huzurunda devlet ismine Berfo Anne’ye verdiği kelamın gereğini yerine getirmeye çağırıyoruz.
Baroları, aydınları, vicdan sahibi yurttaşları ve tüm demokrasi güçlerini Cemil Kırbayır belgesinde 40 yıldır süren bu hukuksuzluğun son bulması için, gerçek adaletin tecelli etmesi için harekete geçmeye çağırıyoruz.
Cemil Kırbayır belgesinin, TBMM Raporu’na, kanıtlara, dokümanlara, şahitlere karşın kapatılmasına müsaade vermeyelim.
Cumhuriyet
