Döviz girişi konusunda sorun yaşayan Türkiye, içerideki döviz talebini kısmak için devayı yeniden ithalata ek vergi getirmekte buldu. Yılbaşından bu yana milyarlarca dolarlık yabancı fonun Türkiye’den çıkış yapması nedeniyle de dış borçların ödenmesi konusunda kaygılar arttı.
Türkiye’nin kronik dış finansman sorunu olduğunu söyleyen duayen iktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, Sözcü’ye yaptığı açıklamada bu sorunun ağırlaştığına dikkat çekti.
VARLIK GİRİŞİ YOK
Dış kaynak girişlerinin net çıkışa dönüştüğünü tabir eden Boratav, “Türkiye’den bol ölçüde kısa vadeli fonlar çıkış gösteriyor. Bu yılın birinci 4 ayında 11 milyar dolar civarında bir kaynak çıkış yaptı. Iktisatta 12 milyar dolar civarında bir cari açık verildi. 2019’da, yani döviz buhranının ağır aşaması geçtikten sonra Türkiye’ye anamal girişleri başlamıştı yine.
Artık o durum yok. Bunun bir noktadan sonra döviz piyasalarını zorlaması kaçınılmaz. Bütün sıkıntı, Türkiye’nin dış finansmanının döndürülmesini sağlayan yabancı çevreler, bankalar ve fon başkanlarının 2019’daki üzere Türkiye’ye destek vermeyi sürdürüp sürdürmeyecekleri” diye konuştu.
Morgan Stanley Capital International (MSCI) endeksine memleketler arası yatırımcıların itibar ettiğini anlatan Boratav, bu endeksin yükselen ve öncü piyasalar olmak üzere ikiye ayrıldığını kaydetti.
Türkiye’nin uzun yıllardır yükselen piyasalar kısmında olduğunu lisana getiren Boratav, şöyle konuştu:
ENDEKSTEN ÇIKARILABİLİR
*Kötü bir işaret var. Artık bu endeksten çıkarılma riski laf konusu. Zira Londra’da TL ile süreç yapan bankalara karşı tedbir alındı. Bu kuruluşlar, Türkiye’ye kısa vadeli para girip çıkmasını rahatlatacak, inanç verecek süreçlere açık olmasını sağlar.
*Londra piyasası memleketler arası fonlara bir esneklik getirir. Türkiye’de yapamayacakları birtakım şeyleri Londra üzerinden yapmalarını sağlar. Buna konulan pürüzler, milletlerarası endeks hazırlayan kuruluşları telaşa sürükledi.
*Eğer Türkiye iktisadı bu kümeden, o öncü piyasalar denilen 2. kategoriye taşınırsa, bir yığın kurumsal yatırım zaten çekilir. MSCI endeksinde Türkiye’nin düşük kategoride taraf alması, Türkiye’ye fon girişlerini tehlikeye atıyor.
FİNANSMANIN DÖNDÜRÜLMESİ GÜÇLÜKLE
Garp anaparalarının tutumuna bağlı olarak dış borç buhranı olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Korkut Boratav, kelamlarını şöyle sürdürdü:
*Kritik şey şudur. Vadesi gelen banka kredilerinin döndürülmesi lazım. Tümünün anaparası istenmez lakin en azından geçen yıl olduğu üzere en az yüzde 80-90’lık bir döndürme nispeti Türkiye’yi yönetenleri rahatlatır.
*Türkiye’nin 12 aylık dış yükümlülükleri yani kısa vadeli yahut vadesi 12 ay içinde dolacak kredilerinin yükümlülüklerinin yekunu 165 milyar dolar. Buna birinci 4 aydaki 12 milyar dolarlık cari süreçler açığını da ekleyin. Lakin yalnızca o değil, açığın devam edeceği anlaşılıyor.
*Turizm gelirlerinin düşmesi, ihracatın ve Garp Avrupa’dan gelen talebin azalması nedeniyle eksi seyredecek. Bu finansmanın döndürülmesi güç.
Cumhuriyet
