Mardin’e 30 kilometre uzaklıkta bulunan Dara Mahallesi’nde yer alan ve tarihte Üst Mezopotamya’nın en değerli yerleşim yerlerinden olan Dara Antik Kenti’nde 1986 yılından bugüne kadar yapılan hafriyat çalışmalarında, dünyada eşi gibisi olmayan 1500 yıllık toplu mezarın yanı sıra çeşitli yapılar ortaya çıkarıldı.
MAKSAT 1 MİLYON
6’ncı yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nun Doğu’daki son kalesi olarak kabul edilen Dara ve etrafı, o devir savaşların en ağır yapıldığı bölge olduğundan 18 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğinde surlarla çevrilerek bir savunma sistemi oluşturuldu. Yaklaşık 40 bin nüfusun barındığı kentin su muhtaçlığı da yapılan sarnıçlar aracılığıyla giderildi. Alanda yapılan hafriyat çalışmalarında bu sarnıçlar da ortaya çıkarılmaya başlandı. Son olarak ortaya çıkarılan ve halk ortasında ‘zindan’ olarak isimlendirilen 10 bin metreküp su alma kapasitesine sahip su sarnıcının, derinlik bakımından, İstanbul’da bulunan ve 6’ncı yüzyıl Bizans devri yapıtı olan Yerebatan Sarnıcı’ndan 6 metre daha derin olduğu belirlendi. Yerli ve yabancı turistlerin son periyotta ilgi odağı olan antik kenti, pandemi öncesi 600 bin kişi ziyaret etti. Yapılacak çalışmalarının akabinde amaç, bu sayıyı 1 milyon turiste çıkarmak.
10 YILLIK ÇALIŞMA PLANI HAZIRLANDI
Dara Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri ve Kafkas Üniversitesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Hüseyin Metin, 2020 yılı prestijiyle antik kentin ören yeri olduğunu belirterek, “Yaklaşık 2 ay sonra karşılama yeri ve hafriyat konutumuz de hazır olacak. Münasebetiyle artık bilimsel bir hafriyat için altyapımız tamamlanmış olacak. Tabi burada biz 5+5 yıllık bir çalışma planı hazırladık. Bu doğrultuda bizim en çok ziyaretçi çeken yerimiz olarak galeri mezarlarımız var. Onun muadili bir mezarı da açmaya karar verdik. Bununla birlikte Mardin Müze Müdürlüğü tarafından DİKA projesi kapsamında yapılan agora kazılarını da üstlenmeye karar verdik. Agora hafriyatları tabi ki 1 ya da 2 yıllık bir plan içerisinde bedellendirilemez. Çok uzun soluklu bir hafriyat planına dahil olması lazım. Geçen yıl 600 bine yakın bir ziyaretçi sayımız oldu. Bu yıl bu sayı, biraz daha az oldu. Önümüzdeki yıllarda, bilhassa 5 yıllık planımız içinde burayı 1 milyon ziyaretçi sayısına nasıl ulaştırabiliriz, onun çabası içindeyiz” diye konuştu.
‘3 YILDA SÜREKSIZ LİSTEYE GİRECEK’
Doç. Dr. Metin, Dara Antik Kenti’nin 3 yıl içinde UNESCO Dünya Kültür Mirası Süreksiz Listesi’ne girme durumunun olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
“Şu anda çalışmalarımıza başladık. Dara’nın bilinen tarihi 6’ncı yüzyılın başları. Yani erken Bizans periyodu. Erken Bizans’ın güneydeki son kalesi olarak isimlendiriyoruz. Buraya daha öncesinden Güneydoğu’nun yahut Doğu’nun Efes’i diye birtakım isimlendirmeler yapılmıştı ancak biz Bizans’ın son kalesi de diyebiliriz. Zira 6’ncı yüzyılda Bizans’ın güneydeki en büyük sahra ordusunun konuşlandığı yer burası. Yaklaşık 40 bin nüfuslu bir kent. O periyoda nazaran de sayısal olarak fazla bir kent. Yani sivil yapıların, hamamların, çeşitli su sarnıçlarının, kamu yapılarının bulunduğu komplike bir yapı. 4 kilometrelik bir sur yapısına sahip. 3 metre kalınlığında yaklaşık 18 metre yüksekliğinde bir sur savunma sistemi var. O açıdan Güneydoğu’daki en sağlam, daha doğrusu merkez Bizans’tan sonra salt Bizans yapılarının olabileceği ve şu anda ayakta duran en değerli kentlerinden birisi Dara’dır. Tahminen de en değerli kentidir. Bilhassa bu yıl çalışması devam eden agora ve sur savunma sistemlerindeki yaptığımız çalışmalarda bunlarla ile ilgili arkeolojik delillere da ulaşmayı düşünüyoruz. Önümüzdeki periyot içerisinde yapmış olduğumuz kazılara yeni alanlar da eklemek zorundayız ki ileriki bir devirde ören yeri olması statüsüyle buraların bir formda gezilebilir olması, ziyaretçilerin bir gün boyunca vaktini geçirebileceği bir alan haline getirilmesi gayesindeyiz. En değerli gayelerimizden biri de bu yapıları orjinal haliyle korumak ve geçmişle günümüz ortasında bir ilişki kurmak.”
Cumhuriyet
